Bệnh viện đổ bỏ 20.000 viên thuốc đặc trị ung thư: Thủ tục nhập khẩu rườm rà, bệnh nhân “khát” thuốc

Mất 1 năm để nhập thuốc, nhập xong đem đi hủy gây lãng phí hàng tỉ đồng

Mới đây, Thanh tra TPHCM đã tiến hành kiểm tra việc sử dụng và quyết toán thuốc viện trợ tại Bệnh viện Truyền máu Huyết học TPHCM. Kết quả thanh tra cho thấy, đến ngày 31.12.2015, kho thuốc của bệnh viện còn tồn kho 19.997 viên Tasigna 200mg thuốc đặc trị ung thư, đã hết hạn sử dụng từ tháng 5.2015 với tổng trị giá gần 14 tỉ đồng (theo đơn giá là 700.000 đồng/viên).

Đây là số thuốc đặc trị bệnh bạch cầu mạn dòng tủy (CML) được nhập về dưới hình thức viện trợ phi dự án. Đó là thông tin đau lòng và gây bức xúc cho nhiều người, nhất là những bệnh nhân mắc bệnh ung thư bạch cầu mạn dòng tủy. Bởi bệnh nhân không dễ dàng gì mua được thuốc đắt đỏ và phân phối độc quyền như Tasigna. Trong khi đó, nếu không có thuốc này hoặc không được ghép tủy kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng.

Ngày 3.5, BS CKII Phù Chí Dũng - Giám đốc Bệnh viện Truyền máu Huyết học TPHCM đã có buổi trao đổi với phóng viên. BS Dũng cho biết, trước đây, bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu mạn dòng tủy được điều trị bằng thuốc Glivec trong chương trình GPAP. Loại thuốc này hoàn toàn miễn phí ngay cả với bệnh nhân không có bảo hiểm y tế (BHYT). Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân đã bị kháng thuốc này và cần sử dụng loại thuốc thay thế là Tasigna. Lúc đó, tại thị trường Việt Nam chưa có loại thuốc này.

BV Truyền máu Huyết học TPHCM là BV đầu tiên trong cả nước đề xuất thực hiện chương trình Tasigna copay vì mục đích nhân đạo dành cho người mắc bệnh bạch cầu mạn dòng tủy kháng Glivec. Chương trình có 3 bên gồm BV Truyền máu và Huyết học TP, Tổ chức The Max Foundation - Mỹ, Công ty Novartis Pharma Services AG-Thuỵ Sĩ lập biên bản ghi nhớ chương trình hỗ trợ bệnh nhân Việt Nam dùng thuốc theo thoả thuận tài trợ. Theo đó, giá thuốc Tasigna được giảm xuống còn 199.000 đồng/viên chứ không phải 700.000 đồng theo giá của nhà cung cấp.

Theo ước tính đến cuối tháng 7.2013 thì chương trình GPAP có khoảng 25% người bệnh kháng thuốc Glivec, tương đương khoảng 200 người cần được điều trị tiếp tục bằng thuốc Tasigna. Tuy nhiên, do đây là chương trình đầu tiên tại Việt Nam và quy định cần có sự đồng chi trả của người bệnh khoảng 42 triệu đồng/năm nên BV ước tính sẽ có khoảng 50 bệnh nhân đủ điều kiện tham gia.

BV đã làm thủ tục để gửi đến Cty Novartis cho nhập khẩu 34.608 viên thuốc Tasigna 200mg. Theo giải thích của BS Phù Chí Dũng, vào ngày 26.11.2013, bệnh viện mới nhận được bộ chứng từ để đi làm các thủ tục xin phép cơ quan chức năng bao gồm: Sở Y tế TPHCM, Liên hiệp Hữu nghị, UBND TPHCM, Cục Quản lý dược, Sở Tài chính. Và phải đến gần 8 tháng sau, ngày 21.7.2014, BV mới nhận được văn bản đồng ý của Sở Tài chính và báo Cty Novartis chuyển thuốc về Việt Nam.

Một tuần sau thuốc về đến sân bay Tân Sơn Nhất. Tuy nhiên, Hải quan TPHCM không đồng ý cho BV nhập thuốc về với lý do… hạn dùng dưới 12 tháng (theo quy định là thuốc phải có hạn sử dụng trên 12 tháng mới được nhập). BV phải gửi công văn trình Sở Y tế rồi Bộ Y tế và Cục Hải quan để được hỗ trợ. Sau nhiều lần đề xuất, cuối cùng, Cục Hải quan mới đồng ý cho BV nhập thuốc về để “kịp thời cho người bệnh”.

Vậy là sau một quy trình thủ tục lằng nhằng, gần 12 tháng sau, vào ngày 13.8.2014, BV mới được nhập thuốc về. Đến thời điểm này, hạn sử dụng của lô thuốc chỉ còn 10 tháng: “Đã có 5 - 10 bệnh nhân nằm trong chương trình tử vong trong thời gian chờ nhập thuốc về”. BS Phù Chí Dũng khẳng định.

Thà tiêu hủy thuốc chứ không cho bệnh nhân sử dụng miễn phí

BS Dũng cũng cho rằng, nguyên nhân phải hủy thuốc một cách đau lòng như trên là vì Tasigna là loại thuốc đầu tiên trên thị trường Việt Nam nên thủ tục nhập về khá lằng nhằng và kéo dài. Một lý do nữa, có lẽ là vì thuốc viện trợ nên lô thuốc do phía Cty cung cấp còn hạn sử dụng ngắn hơn bình thường.

Khi thuốc về, chương trình Tasigna Copay chính thức bắt đầu với 26 người bệnh tham gia. Tức là 24 người bệnh không tham gia được vì không đủ tiền chi trả 42 triệu đồng/năm theo quy định.

BS Phù Chí Dũng - Giám đốc BV Truyền máu Huyết học TPHCM. Ảnh: K.Q

Với số lượng bệnh nhân tham gia chỉ bằng một nửa so với dự kiến nên đã không sử dụng kịp số thuốc trước thời gian hết hạn: “Chúng tôi đã nhìn thấy khả năng hủy thuốc rất cao nên đã tổ chức nhiều cuộc họp với nỗ lực không lãng phí thuốc. BV đã đề xuất với phía Cty miễn luôn quy định bệnh nhân phải đồng chi trả 42 triệu đồng với mục đích cho nhiều bệnh nhân nghèo được dùng thuốc. Nhưng phía Cty nhất quyết không đồng ý. Thậm chí, họ nói thà hủy thuốc hết hạn chứ không cho sử dụng miễn phí như đề xuất của BV chỉ vì chính sách vùng khó thay đổi. Không lay chuyển được phía Cty, BV đã đề nghị mở rộng chương trình để cho các bệnh nhân ở BV khác được tham gia nhưng cũng không được đồng ý”.

Sau bài học đau thương này, BV cho biết, đã làm việc với Cty và Cty cũng đã làm việc với Bộ Y tế để mở chương trình mới cho người bệnh là VPAP 2. Theo đó, chương trình sẽ ưu đãi cho bệnh nhân bạch cầu mạn dòng tủy kháng Glivec đã tham gia BHYT trên 3 năm. Bệnh nhân sẽ không phải đồng chi trả nữa mà được Cty chi trả 60% giá thuốc và BHYT chi trả 40%. Và chương trình cũng đã mở rộng tại 8 bệnh viện để nhiều bệnh nhân mắc bệnh được tham gia.

Riêng tại BV Truyền máu Huyết học có 150 người bệnh đủ điều kiện đã tham gia VPAP: “Cơ quan chức năng hứa lô thuốc sau sẽ hoàn thành thủ tục nhập khẩu trong vòng 3 tháng. Chúng tôi cũng đề xuất phía Cty dược cung cấp thuốc có hạn sử dụng dài hơn” - BS Phù Chí Dũng nói.