Phòng bệnh bằng vaccine mới là biện pháp hữu hiệu, an toàn nhất
Hàng năm, cứ đến mùa đông - xuân là các bệnh truyền nhiễm liên quan đến hô hấp lại nổi lên như là có lịch hẹn trước.
Cùng với các đợt gió mùa đông bắc đầu mùa tràn về (với Miền Bắc) và các cơn mưa đầu mùa vào cuối xuân (với Miền Nam) là mùa của một căn bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp rất phổ biến và khá nguy hiểm. Đó là bệnh cúm mùa (khác với bệnh cúm gia cầm).
Một căn bệnh mà chúng ta nghĩ đơn giản vậy đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm ngàn người do các biến chứng của bệnh trong đó có hàng trăm ngàn trẻ em đặc biệt dưới 5 tuổi và người cao tuổi (trên 65).
Nhóm người có bệnh nền như tiểu đường, tim mạch, bệnh mãn tính như hen xuyễn hoặc nhóm phụ nữ có thai cũng là những nhóm người hay gặp các biến chứng năng do bệnh cúm gây ra.
Một căn bệnh tưởng chừng đơn giản nhưng để lại một hậu quả nặng nề cho cá nhân, xã hội, cộng đồng, ngành y tế, doanh nghiệp khi mà cứ đến mùa nhiều bậc cha mẹ phải nghỉ ở nhà chăm con ốm do mắc cúm, nhiều công sở hoặc nhà máy thiếu nhân lực do nhiều người phải nghỉ do cúm mùa.
Các cơ sở y tế đôi khi bị quá tải khi số bệnh nhân cần chăm sóc đột ngột tăng cao. Theo thống kê vào năm 2016, tại Việt Nam có tới gần 300.000 trường hợp phải nhập viện do nhiễm trùng hô hấp khi mắc cúm...
Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để phòng tránh? Chúng ta đều biết khi có người mắc cúm là cần cách ly, làm sạch môi trường, khẩu trang…. Tuy nhiên đó chưa phải là các biện pháp triệt để. Phòng bệnh bằng vaccine mới là biện pháp hữu hiệu, an toàn nhất.
Tiêm vaccine cúm mùa thế nào là tốt nhất?
Nhiều người chưa hiểu được tại sao vaccine cúm mùa cần tiêm hàng năm và vaccine của mỗi mùa nó lại có thể khác nhau? Lúc nào tiêm vaccine tốt nhất? Vaccine tốt nhất là vaccine đúng theo mùa cúm của khu vực chúng ta đang sinh sống.
Bệnh cúm mùa do virus cúm (thường là 4 chủng từ H1N1, H3N2 và 2 chủng nhóm B) gây ra và nó lan truyền trong cộng đồng với khả năng biến đổi kháng nguyên liên tục (chúng ta sẽ thường xuyên tiếp xúc với virus cúm ”mới”) nhưng theo quy luật nhất định về di truyền.
Vì mỗi năm chủng virus cúm lưu hành khác nhau nên chúng ta cần tiêm vaccine cúm mùa hàng năm (1 lần trong năm).
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã từ lâu thiết lập các trạm “quan trắc” virus cúm mùa trên khắp Thế giới (có cả ở Việt Nam) để phân lập, xác đinh virus cúm mùa lưu hành ở các khu vực (các vùng địa lý, khí hậu, Bắc bán cầu và Nam bán cầu…).
Và từ đó dự đoán, xác định chủng virus cúm sẽ xuất hiện vào mùa đông- xuân khu vực Bắc bán cầu (từ tháng 10 đến hết tháng 4 năm sau) và vào mùa đông- xuân khu vực Nam bán cầu (từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm).
Từ việc xác định được khả năng chủng virus cúm nào sẽ hoành hành ở đâu (Bắc và Nam bán cầu), WHO sẽ đưa ra các hướng dẫn về chủng virus cúm để sản xuất vaccine phòng cúm mùa cho các nhà sản xuất vaccine tuân theo và cung cấp cho thị trường vào thời gian tốt nhất (Bắc bán cầu là vào tầm tháng 8-9, còn Nam bán cầu là vào tháng 4-5 hàng năm).
Đó là lý do tại sao chúng ta sống ở Việt Nam lại cần tiêm vaccine cúm mùa mỗi năm 1 lần và vào thời điểm trước khi mùa bệnh cúm bắt đầu cũng như cần tiêm đúng vaccine theo mùa đã được khuyến cáo.
Do Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa nên mùa cúm ở miền Bắc và miền Nam có thể lệch nhau chút về thời gian nhưng vì chúng ta nằm trọn vẹn ở Bắc bán cầu và theo khuyến cáo của WHO.
Vì vậy, chúng ta nên tiêm đúng chủng loại vaccine Bắc bán cầu mùa năm… (ví dụ 2023- 2024) tức là bao trùm từ mùa đông năm nay tới hết mùa xuân năm sau.
