Bệnh nhân nhập viện do rượu tăng nhanh
Tại Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội, những ngày giáp Tết Nguyên đán 2018, số ca ngộ độc rượu được đưa vào cấp cứu, điều trị tăng vọt. Gần như ngày nào các bác sĩ ở đây cũng phải tiếp nhận 3 - 4 trường hợp “ma men” nhập viện, trong đó có không ít người do uống nhiều rượu, uống rượu pha cồn công nghiệp methanol vượt ngưỡng cho phép tới hàng trăm lần dẫn tới hôn mê, trụy mạch, rối loạn chuyển hóa, rất khó cứu chữa.
Là người thường xuyên phải cấp cứu, điều trị các trường hợp ngộ độc rượu nặng, thậm chí từng chứng kiến không ít bệnh nhân thiệt mạng, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên - phụ trách Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai - cho biết, không chỉ dịp tết năm nay mà trong vài năm gần đây, số ca ngộ độc rượu methanol có xu hướng tăng cao. Hầu hết bệnh nhân uống rất nhiều rượu và nhập viện muộn, với các biểu hiện ngộ độc methanol khá nặng. Qua theo dõi quá trình điều trị, nguyên nhân gây ngộ độc phổ biến nhất là các loại rượu trắng phi pháp, không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, rượu sản xuất thủ công bị pha cồn công nghiệp. Đáng chú ý, chưa ghi nhận ngộ độc methanol từ bia và uống rượu truyền thống nấu từ ngũ cốc.
Trên phạm vi cả nước, thống kê của Cục An toàn Thực phẩm cho thấy, trong 5 năm qua, toàn quốc ghi nhận 28 vụ ngộ độc rượu với 193 người mắc, 179 người đi viện và 34 người chết. Đặc biệt, xác suất tử vong do ngộ độc rượu cao gấp nhiều lần các loại ngộ độc khác liên quan tới ăn uống. Riêng năm 2017, cả nước ghi nhận số lượng mắc ngộ độc rượu tăng đột biến, đặc biệt là rượu có pha methanol, với 10 vụ và 119 người mắc, 115 người đi viện. Ông Nguyễn Hùng Long - Phó cục Trưởng Cục An toàn Thực phẩm - cho biết, qua theo dõi, số người chết do ngộ độc rượu tập trung nhiều nhất vào thời gian từ tháng 2 - 4, trùng với thời điểm trước và sau Tết Nguyên đán. Tính chung 5 năm qua, số ca ngộ độc rượu ở thời điểm tháng 2 - 4 hằng năm đều tăng vọt 40 - 50% so với các tháng còn lại.
Kiểm soát chặt nguồn gốc rượu
Theo ông Nguyễn Hùng Long, qua phân tích từ các vụ ngộ độc rượu cho thấy, rượu trắng pha cồn công nghiệp methanol là nguyên nhân hàng đầu gây ra ngộ độc (chiếm gần 50% số ca tử vong do rượu), tiếp đến là rượu ngâm cỏ cây rừng độc, rượu ngâm củ ấu, rượu ngâm động vật (ong đất, tắc kè, mật lợn)… Đáng lo ngại là tình trạng ngộ độc do uống phải rượu pha từ cồn công nghiệp methanol có xu hướng gia tăng, trong khi các bệnh viện chưa có thuốc giải độc. Không chỉ để lại hậu quả nặng nề là ngộ độc hay tử vong, mà rượu còn là nguyên nhân của nhiều vụ tai nạn giao thông, đánh nhau, giết người, hiếp dâm và trên 60 loại bệnh khác nhau.
Cũng theo lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm, nguyên nhân khiến ngộ độc rượu có xu hướng gia tăng là do thị trường vẫn tồn tại rượu không đảm bảo an toàn, rượu chứa hàm lượng methanol cao, rượu giả, rượu không bảo đảm chất lượng… Bên cạnh việc người sản xuất, kinh doanh vì lợi nhuận mà vi phạm pháp luật, thì ý thức của người tiêu dùng vẫn còn hạn chế, công tác quản lý nhà nước ở lĩnh vực này cũng còn khó khăn.
Cùng chung nhận định này, đại diện Cục Cảnh sát Môi trường, Bộ Công an đánh giá thời gian vừa qua, tình trạng vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm (ATTP) trong hoạt động sản xuất, kinh doanh rượu diễn biến phức tạp ở nhiều địa phương, trong đó có một số vụ ngộ độc rượu có tính chất đặc biệt nghiêm trọng như tại tỉnh Lai Châu (năm 2017) làm 10 người chết, hơn 40 người phải nhập viện. Riêng tại TP.Hà Nội, năm 2017, có 31 người bị ngộ độc methanol do uống rượu, trong đó có năm người chết. Nguyên nhân chủ yếu là do nhiều đối tượng đã pha chế cồn công nghiệp có nồng độ methanol cao gấp nhiều lần giới hạn cho phép để bán cho người tiêu dùng, trong khi việc kiểm tra, kiểm soát chất lượng rượu còn hạn chế.
Để hạn chế ngộ độc rượu, theo ông Nguyễn Hùng Long, cơ quan này đã đề nghị các bộ, ngành có liên quan, chính quyền các địa phương cần đẩy mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra các cơ sở sản xuất, pha chế, kinh doanh rượu, trong đó tập trung vào rượu pha chế thủ công; kiểm tra nguồn gốc rượu tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố, cửa hàng tạp hóa. Củng cố hệ thống giám sát và phòng chống ngộ độc thực phẩm do rượu về nhân lực, trang thiết bị, kỹ thuật, kiểm nghiệm ATTP của rượu; thường xuyên lấy mẫu xét nghiệm, phân tích, đánh giá kịp thời để cảnh báo cho cộng đồng.
“Bộ Y tế cũng yêu cầu các cơ quan liên quan tổ chức ký cam kết trách nhiệm không kinh doanh rượu không rõ nguồn gốc, xuất xứ, rượu không có nhãn mác, rượu không công bố sản phẩm theo quy định; yêu cầu công khai địa chỉ nguồn gốc rượu và giấy chứng nhận, cam kết ATTP cho khách hàng tại từng cơ sở. Tăng cường công tác tuyên truyền phòng, chống ngộ độc methanol, tác hại của việc sử dụng rượu không an toàn, không sử dụng rượu không rõ nguồn gốc, không có tem nhãn mác, không công bố sản phẩm, nhất là không lạm dụng uống nhiều rượu trong dịp Tết” - ông Nguyễn Hùng Long nói.
Đối với người tiêu dùng, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên khuyến cáo, không nên uống quá nhiều rượu; tuyệt đối không uống rượu không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không có giấy chứng nhận, rượu pha chế, rượu ngâm với lá, rễ cây, phủ tạng động vật, nhất là không được uống rượu khi đang đói, căng thẳng, hay mệt mỏi. Khi uống rượu có triệu chứng ngộ độc rượu như mệt mỏi, chóng mặt, đau đầu, nôn… cần đến ngay các cơ sở y tế để điều trị kịp thời.
