Vi phạm an ninh chính trị hoặc vi phạm pháp luật thì rõ rồi, bởi hành vi đó được đo lường bằng các quy định của pháp luật, được kết luận bởi các cơ quan tố tụng. Ví dụ như nghệ sĩ lừa đảo, trốn thuế, buôn lậu, đánh bạc, những hành vi đó đã bị phát hiện, điều tra làm rõ và có bản án của tòa án.
Có thể liên hệ với những vụ kiện cáo gần đây liên quan đến một số nghệ sĩ làm từ thiện không minh bạch, nếu có ai đó gian lận tiền đóng góp từ cộng đồng bị kết án, thì đó là vi phạm pháp luật. Còn chỉ ồn ào trong dư luận bằng những nhận xét cảm tính thì không chuẩn mực, minh bạch. Chính vì vậy nên đại biểu Phan Thái Bình (Quảng Nam) có ý kiến: “Đề nghị cơ quan chức năng, đặc biệt là cơ quan điều tra và cơ quan tư pháp, vào cuộc mạnh mẽ, kịp thời, làm rõ để trả lời cho công luận, cho cử tri là ai đúng, ai sai”.
Riêng đối với hành vi “không có đạo đức”, “vi phạm đạo đức” rất khó xác định, chưa kể đạo đức hay không còn tùy theo góc nhìn của mỗi cá nhân. Trong xã hội, có những giá trị đạo đức được xem như chuẩn mực, mang tính truyền thống, phù hợp với thuần phong mỹ tục, nhưng khi đối chiếu với một hành vi của cá nhân, cũng không dễ để kết luận họ “không có đạo đức”.
Thêm một yếu tố quan trọng, đó là trong xã hội mạng hiện nay, không ít nghệ sĩ bị tung hoang tin, đăng hình ảnh cắt ghép, nội dung bài viết hoặc phát ngôn bị tách ra khỏi ngữ cảnh lên các trang mạng, thì không thể lấy đó là thước đo để xác định đạo đức, cần có kết luận từ cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.
Ngay cả khi xác định được nghệ sĩ có hành vi vi phạm pháp luật hay vi phạm đạo đức, thì có nhiều cách xử lý đối với các tác phẩm nghệ thuật có họ tham gia. “Phong sát” một nghệ sĩ khác với “phong sát” một tác phẩm nghệ thuật. Sản xuất một bộ phim cần đầu tư nhiều tiền của, lao động nghệ thuật của nhiều nghệ sĩ khác, nếu dừng chiếu thì liệu có phù hợp hay không?
Ngoài Luật Điện ảnh, các luật khác mà mọi công dân đều phải tuân thủ, thì việc đề cao trách nhiệm xã hội và tôn trọng các giá trị đạo đức trong giới nghệ sĩ là rất cần thiết. Bởi vì họ là người của công chúng, có sức ảnh hưởng đến cộng đồng.
