Sau khi nghiên cứu quá lâu, cuối cùng thì dự án sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân cũng được Bộ Tài chính “xin ý kiến các bộ ngành, địa phương và các tổ chức, cá nhân” về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.
Theo đó, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế từ 9 triệu đồng/tháng sẽ được nâng lên 11 triệu đồng/tháng. Mức giảm trừ cho người phụ thuộc từ 3,6 triệu đồng/tháng được nâng lên 4,4 triệu đồng/tháng.
Ngay khi mức giảm trừ mới được công bố, không ít người dân đã bày tỏ sự thất vọng.
Còn nhớ khi giải trình mức giảm trừ gia cảnh 9 triệu đồng/tháng, Chính phủ giải trình mức giảm trừ này được tính toán bằng 2,5 lần GDP bình quân đầu người năm 2014. Với một phép tính đơn giản, với GDP bình quân đầu người năm 2018 là 2.540 USD/năm (tương đương 4,9 triệu đồng/tháng) thì mức giảm trừ gia cảnh tối thiểu sẽ là 12 triệu đồng/người/tháng.
Chưa kể, theo cách tính mới, GDP bình quân sẽ vào khoảng 3.000 USD thì mức giảm trừ gia cảnh còn phải cao hơn nữa.
Bởi đơn giản, kết quả đánh giá lại quy mô nền kinh tế, với 1 triệu tỉ đồng tăng thêm mỗi năm và GDP bình quân 3.000 USD phải được dùng cả để vay nợ và dùng cả để tính mức giảm trừ cho dân.
Huống chi, chỉ số giá tiêu dùng đã từ lâu vượt trên 20% - con số được quy định trong chính luật thuế, rằng: Mức giảm trừ gia cảnh sẽ được điều chỉnh trong trường hợp chỉ số giá tiêu dùng biến động trên 20% so với thời điểm luật có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.
7 triệu người thuộc diện phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Nguồn thu từ Thuế thu nhập cá nhân tăng từ 5.180 tỉ năm 2006 lên hơn 94.366 tỉ năm 2018. Mức tăng 18 lần.
Và trong hoàn cảnh “Tiền thuế đóng mỗi năm một tăng, lương thì ì ạch, vật giá leo thang như vậy thì người nộp thuế sao đủ sức để có thể đóng thuế, chứ chưa nói đến việc để dành tiền mà tái tạo sức lao động, chăm lo cho cuộc sống gia đình”- nhận xét của TS Ngô Trí Long trên Báo Thanh Niên.
Có lẽ, mức giảm trừ gia cảnh cho người đóng thuế và người phụ thuộc cần phải được xem lại. Chẳng hạn, nó nên được tính bằng một hệ số để tính toán linh hoạt hàng năm căn cứ vào lương cơ bản để tránh tình trạng lỗi thời, tránh tình trạng chưa ban hành đã lạc hậu.
Bởi, xét cho cùng, một luật thuế đánh trên thu nhập của người dân phải đảm bảo nguyên tắc tối thiểu là người nộp thuế phải nuôi sống bản thân, nuôi nổi gia đình ...
