Câu trả lời là bắt đầu từ doanh nghiệp. Doanh nghiệp tiếp cận với máy móc kỹ thuật, dây chuyền công nghệ cao, thì khi đó mới tuyển dụng công nhân kỹ thuật cao, hoặc doanh nghiệp tổ chức đào tạo công nhân tiếp cận được dây chuyền máy móc đó.
Doanh nghiệp (DN) vẫn “đứng yên” trước dòng chảy của thời cuộc, vẫn những máy móc thiết bị lạc hậu, thì lấy đâu ra công nhân kỹ thuật cao. Nguồn cầu kích thích nguồn cung, đó là quy luật tất yếu của thị trường. Thị trường lao động kỹ thuật cao cũng không ngoài quy luật này.
Khi DN khai thác máy móc, dây chuyền hiện đại, đòi hỏi tay nghề kỹ thuật cao, thì các trường sẽ có chương trình đào tạo đáp ứng với nhu cầu đó, hoặc DN đặt hàng với các cơ sở đào tạo. Ví dụ như Intel tuyển dụng sinh viên giỏi thuộc ngành công nghệ thông tin của các trường đại học bách khoa, sau đó đưa sang Mỹ đào tạo thêm, cung cấp cho các nhà máy của Intel tại Khu công nghệ cao TPHCM.
Thay đổi công nghệ đi liền với tự động hóa, số hóa, tối ưu hóa, sử dụng robot thế hệ mới, có nghĩa là sàng lọc tối đa lực lượng công nhân, tiết giảm chi phí và tăng năng suất lao động. Quy luật nghiệt ngã này bắt buộc hình thành một lớp công nhân kỹ thuật cao, và đương nhiên công nhân trình độ thấp sẽ thất nghiệp. Việt Nam phải trải qua cuộc sàng lọc này, bắt đầu từ DN, mới có được lực lượng công nhân kỹ thuật cao thực chất.
DN giữ vai trò sử dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất kinh doanh để bắt kịp với quy luật phát triển, tạo ra sản phẩm tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, nhưng chính người lao động phải chủ động để giành lấy cơ hội trong cuộc cạnh tranh gắt gao này.
Những người trẻ học hành tử tế, trang bị cho mình kiến thức, kỹ năng, để khi DN tuyển dụng công nhân kỹ thuật cao, thì đó chính là cơ hội để khẳng định, cống hiến và thành công.
Đối với công nhân trong nhà máy, phải bắt kịp với sự thay đổi về áp dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ trong sản xuất của DN. Ai lười biếng, không chịu học, thì không bao giờ có được kỹ năng, kỹ thuật để vận hành dây chuyền hiện đại. Khi đó, bị sa thải khỏi nhà máy là điều không thể tránh khỏi.
Chính phủ ban hành Nghị định 13/2019/NĐ-CP về doanh nghiệp khoa học và công nghệ, trong đó có nhiều chính sách ưu đãi như miễn, giảm thuế thu nhập DN; miễn, giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước; ưu đãi tín dụng. Cộng đồng DN hãy hành động.
