Không nhầm đâu: 2029, tức là sau bây giờ 7 năm nữa. Một cú lùi tiến độ đúng là không thể tưởng tượng được. Nhưng cũng chẳng lạ. Bởi cái dự án này “xin lùi” đến đến n lần rồi.
Khởi công tháng 9.2010 với tổng mức đầu tư 18.408 tỉ đồng, Metro Nhổn- Ga Hà Nội dự kiến hoàn thành năm 2016. Rồi đến 2016 nó bắt đầu lùi. Lùi đến 2020. Đến 2022. Rồi đến giờ, lùi đến 2029 với tổng mức đầu tư - vừa được Ban quản lý Đường sắt Đô thị Hà Nội MRB kiến nghị Thành phố báo cáo Thủ tướng - đã lên tới 34.532 tỉ đồng.
Khi “xin” lùi, người ta đã đặt cả Thành phố, cả Chính phủ và nhất là nhân dân chúng ta vào thế không thể không “cho”, vì cũng chẳng còn cách nào khác.
Trong vô số những vướng mắc, trì trệ, có một “vướng mắc” thuộc diện “không chấp nhận được” là vướng mắc về mặt bằng. Mặt bằng khu vực công trình phụ trợ ga ngầm S9 Ngọc Khánh chẳng hạn. Còn nhớ khi thị sát tiến độ thực tế năm 2018, Bí thư Hà Nội khi đó là ông Hoàng Trung Hải đã yêu cầu các quận chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, trong đó có ga S9 với mốc thời gian “muộn nhất là quý IV.2018”.
Giờ, quý II.2022, 4 năm sau cái mốc “quý IV.2018”, và 12 năm sau ngày khởi công, vướng mắc mặt bằng ga S9 vừa được đại diện MRB trả lời là “UBND thành phố đã giao UBND quận Ba Đình xử lý dứt điểm trong tháng 6/2022”.
Chưa thể tính toán hết thiệt hại do đội vốn, do chậm tiến độ của “nỗi ác mộng metro”, nhưng có một chi tiết phải nhắc. 2018, năm mà ông Hoàng Trung Hải thị sát dự án, nhà thầu nước ngoài (Liên danh Hyundai - Ghella) đã đòi bồi thường 90 triệu USD do chậm giải phóng mặt bằng. Từ đó đến nay, họ đã 3 lần gửi khiếu nại yêu cầu bồi thường do mặt bằng tiếp tục bị chậm gây thiệt hại. Và số tiền đòi bồi thường giờ đã lên tới con số 114,7 triệu USD.
Nhưng cuối cùng thì ai sẽ là người chịu trách nhiệm cho những thiệt hại ấy?
Ông Nguyễn Ân, một chuyên gia đường sắt từng nói về một khoảng trống trong “Cơ chế ràng buộc trách nhiệm cụ thể trong công tác giải phóng mặt bằng”. Khoảng trống này dẫn đến tình trạng “cha chung không ai khóc” để ngay cả khi dự án bị kéo dài, đội vốn vì vướng mắc giải phóng mặt bằng thì “cuối cùng không có ai chịu trách nhiệm”.
Nhưng nếu ngay cả câu hỏi trách nhiệm đơn giản này mà cũng không thể trả lời thì đến 2029, liệu chúng ta sẽ lại phải tiếp tục chứng kiến một con số đội vốn mới, tiếp tục nghe lời “xin” lùi tiến độ?!
