Đây là phát biểu được Phó Thủ tướng đưa ra tại cuộc họp Ban Chỉ đạo quốc gia về cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng “Việc áp dụng hình thức đầu tư BT (Xây dựng - Chuyển giao) hiện nay chỉ làm cho đô thị phát triển méo mó, tạo ra xung đột lớn giữa người dân và chủ đầu tư trong thu hồi đất”.
Chúng ta có câu chuyện Bắc Ninh, dù được “nói lại”: Đổi 58,46ha lấy 1,3km đường.
Và chúng ta có một thực tế rằng hầu hết các dự án BT đều được “chỉ định thầu”, dẫu đó là dự án nghìn tỉ, chục nghìn tỉ.
Dư luận cho rằng, BT là “ăn cả hai đầu”: Đầu Building: Xây dựng khi nhận thầu công trình. Và “đầu đất”, khi được chuyển giao, khi được “đối ứng” vào các địa điểm đắc địa đã được tăng cường đầu tư hạ tầng không chỉ là giao thông.
Chưa nói đến những khuất tất khi chúng chưa bị phát hiện, kết luận, chỉ riêng việc chỉ định thầu - đã làm méo mó các quy định về đấu thầu, làm “cho tính minh bạch, bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh của môi trường kinh doanh bị sụt giảm, tác động tiêu cực đến niềm tin của nhà đầu tư trong nước, nước ngoài, và có thể gây thiệt hại ngân sách nhà nước và gây quan ngại cho xã hội” - ngoặc kép là đánh giá của Hiệp hội BĐS TPHCM trong một văn bản gửi tới các cơ quan chức năng kiến nghị về hình thức này.
BT đang không chỉ làm méo mó quá trình phát triển đô thị, nó còn đang cho thấy những kẽ hở, những khoảng trống: Đó là việc giao đất đã GPMB không thông qua hình thức đấu giá tại các dự án này đang khiến nạn “xin-cho” có đất dung thân. Rồi việc xác định giá trị đất đai đem đổi, bao gồm cả công trình hạ tầng sẵn có thường được định giá “đồng nát”, và cả giá trị đất đai, rất thiếu minh bạch - đang là một đầu nguồn của tham nhũng.
Vẫn biết, ngân sách đầu tư hạ tầng ở ngay cả những đầu tàu kinh tế, cũng đang là một cái khó. Nhưng cái khó ấy không phải là lý do để tiếp tục duy trì hình thức BT này chừng nào còn chưa có quy định chặt chẽ và thống nhất trong cách thức thực hiện.
