Dư luận chung hoan nghênh và nhận định, đây là quyết sách đúng đắn của Chính phủ. Nó vừa bảo đảm được an ninh quốc gia, đồng thời trao cơ hội để các doanh nghiệp trong nước thể hiện năng lực; phát triển cả lượng lẫn chất…
Nguồn vốn ngân sách Nhà nước dành để xây dựng 8 đoạn tuyến cao tốc, khoảng 30% trong tổng số 118.700 tỉ đồng. Như vậy 70% còn lại, nhà đầu tư phải tự lo, trong đó 20% của doanh nghiệp và 50% huy động từ các nguồn, trong tổng chi phí đầu tư dự án.
Về mặt kỹ thuật, ông Đặng Văn Đại, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký - Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI) cho rằng: Hiện năng lực và kỹ thuật thi công của các nhà đầu tư trong nước hoàn toàn có thể thực hiện được yêu cầu của đoạn tuyến tại dự án. Bằng chứng nhiều tuyến cao tốc và cầu lớn, hầm đường gần đây, các công ty công trình giao thông Việt Nam đều đảm đương được.
Dư luận cả nước không giấu được sự vui mừng trước quyết định của Bộ GTVT, tuy vậy mối băn khoăn, nghi ngại cạnh đó cũng không ít. Trao đổi với Lao Động, GS.TS Từ Sỹ Sùa - Trường Đại học Giao thông Vận tải cho rằng, bất kỳ vấn đề gì cũng có hai mặt (cơ hội và thách thức), nếu các doanh nghiệp biến thách thức thành cơ hội thì rất tốt; nhưng ngược lại thì rất khó khăn, việc đấu thầu trong nước hay đấu thầu quốc tế là theo tính chất dự án công việc của chủ đầu tư. Vấn đề quan trọng nhất là khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
Trong thực tế, nhiều đoạn tuyến Quốc lộ 1 nhiều năm qua, đều do các công ty trong nước tổ chức thi công, cải tạo… đã có chất lượng rất kém. Có công trình vừa đưa vào sử dụng chưa hết bảo hành đã bong tróc, sụt lở gây gián đoạn giao thông; mất lòng tin.
Quan điểm chung cho rằng, việc chọn thầu cao tốc Bắc- Nam ưu tiên cho doanh nghiệp trong nước là tốt; kỹ thuật, phương tiện, thiết bị thi công của các đơn vị công trình giao thông không thua kém gì nước ngoài là sự phát triển đáng ghi nhận… nhưng vấn đề ở đây phải nhận thấy là cơ chế giám sát đóng vai trò quyết định chất lượng công trình, chứ không phải trong hay ngoài nước thi công. Không ít công trình chất lượng kém, và bên thi công đã đổ thừa cho thiết kế, tư vấn giám sát, cùng phết phẩy “hoa hồng” trong đấu thầu…
Có dịp đi vài nước phát triển, cao tốc đóng vai trò quan trọng phát triển nền kinh tế khu vực, đất nước, mới thấy chất lượng hệ thống giao thông của họ quá tốt. Có những vùng hẻo lánh như vùng núi phía Tây Trung Quốc, sa mạc qua các bang của Mỹ…, các phương tiện cơ giới băng qua hàng nghìn km đường thảm nhựa, bêtông êm ru; hàng trăm hầm xuyên núi, cầu qua vực thẳm an toàn, ngoạn mục.
Cái đích ở đây đối với công trình giao thông là chất lượng vĩnh cửu của công trình. Vì vậy, vui với chủ trương của Bộ GTVT ưu đãi cho doanh nghiệp trong nước, nhưng cũng đừng vui quá mà ngành giao thông quên đi công việc chính của mình là phải tổ chức lại một hệ thống giám sát chặt chẽ, liêm chính, nhằm có những công trình giao thông chất lượng như mong mỏi của toàn dân.
