Con số trên được ông Phan Đức Hiếu - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương công bố tại hội thảo về kinh tế tư nhân.
20% có nghĩa là 1/5 số DN. Và 2 lần một năm, có nghĩa là đi ngược chủ trương của Chính phủ trong nỗ lực tháo gỡ rào cản.
Nhưng việc “bị thanh kiểm tra” quá nhiều chỉ là một khía cạnh trong việc can thiệp quá sâu vào quản trị nội bộ của DN trong một tư duy quản lý mà chính Bộ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Chí Dũng gọi là “hình nón”.
“Hình nón” - theo Bộ trưởng Dũng - là việc áp dụng những điều kiện kinh doanh, quy định đầu vào chặt chẽ với các doanh nghiệp. Phương thức quản lý khiến DN không thể tiếp cận nguồn lực về vốn và đất đai, thậm chí tạo ra cơ chế xin - cho trong nền kinh tế.
Trong khi đó “hiện tượng chính quyền địa phương các cấp nhũng nhiễu DN vẫn tồn tại, khiến một số nảy sinh có tâm lý chán nản.
Cái “hình nón” trong quản lý, sự nhũng nhiễu trong thực thi khiến DN phải chịu những chi phí không tên, chi phí không chính thức; khiến DN cứ kiếm được lợi nhuận dù ít dù nhiều là ngay lập tức chuyển qua tích lũy, thay vì tái đầu tư vào công nghệ, đầu tư nâng cao năng suất. Theo Bộ trưởng Dũng là vì “Họ sợ rủi ro”.
Chỉ “ba gạch đầu dòng” trong hai phát biểu, đã khái quát hầu hết khó khăn, nỗi khổ, cơ cực của DN tư nhân, và cả nguyên nhân thuộc về chủ quan giải thích cho cái khổ ấy.
Báo cáo tác động của đại dịch với DN Việt Nam cho biết: Trong số 8.633 DN tư nhân tham gia khảo sát có tới 87,1% chịu ảnh hưởng tiêu cực.
Và “nạn nhân” ảnh hưởng nặng nề nhất - theo Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc - chính là các DN nhỏ, siêu nhỏ, DN mới thành lập chưa được 3 năm. DN tư nhân ở Việt Nam được ví như những “hạm đội thuyền thúng” vì nhỏ bé về quy mô, vì thiếu về nguồn lực, vì yếu trong cạnh tranh, vì nhạy cảm trước mọi biến động, vì cái thế chênh vênh mà việc họ tan tác trong đại dịch chính là một ví dụ. Chính vì thế, tư duy quản lý kiểu “Cái nón” không nên, không thể chấp nhận là một lý do được nữa.
Bởi cái nguyên nhân, cái lý do đó thuộc về quản lý, thuộc về chủ quan... một trở ngại do chính chúng ta tạo ra.
