Vụ cháy hơn 20ha rừng phòng hộ đầu nguồn vừa xảy ở huyện Phước Sơn giữa tháng 5.2021. Nguyên nhân là chủ rừng thuê người dọn thực bì để trồng rừng thay thế.
Trồng rừng trồng thay thế, tức trồng bù lại diện tích rừng đã bị mất do các dự án phát triển kinh tế như thủy điện, du lịch... đã phá trước đó. Khác với rừng sản xuất, các khu vực quy hoạch trồng là rừng bán tự nhiên, còn nhiều cây gỗ lớn, có giá trị kinh tế lẫn phòng hộ. Vì vậy, chủ dự án chỉ được phát dọn cây bụi, trồng xen để phục hồi. Cấm đốt.
Thế nhưng, chủ rừng - Ban quản lý dự án rừng phòng hộ Phước Sơn, khi thuê công ty TNHH MTV Tuấn Zin xử lý thực bì, thì đơn vị này đã... chủ động phóng hỏa.
Ngay lập tức, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh chỉ đạo điều tra, làm rõ, xử lý nghiêm. Rất kịp thời, quyết liệt. Nhưng chỉ đạo của ông Chủ tịch tỉnh lần này xem ra không còn "nặng ký"...
Bởi, trước đó, tháng 5.2020 một vụ đốt rừng để trồng rừng tương tự đã xảy ra, gây cháy lan rừng phòng hộ tại huyện Đông Giang cả chục héc ta. Chủ rừng - Ban Quản lý Rừng phòng hộ huyện Đông Giang xác định ngay người đốt được thuê bởi ông Phạm Ba, nguyên cán bộ của Cty Lâm sản xuất khẩu Prao.
Lúc đó, ông Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cũng lập tức chỉ đạo, yêu cầu Công an tỉnh, Viện Kiểm sát tỉnh, UBND huyện Đông Giang... vào cuộc để sớm hoàn chỉnh hồ sơ, khởi tố vụ án, điều tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm.
Nhưng, đến nay vụ việc vẫn chưa được xử lý.
Chính vì điều tra quá chậm trễ, xử lý không nghiêm minh nên không có tính răn đe. Thực trạng đốt rừng gây cháy rừng vẫn liên tục xảy ra cả hàng chục vụ mỗi năm ở Quảng Nam.
Riêng với vụ đốt rừng phòng hộ để trồng rừng thay thế, Quảng Nam cần phải điều tra làm rõ thêm việc quản lý, sử dụng tiền từ Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng.
Đến năm 2020, Quảng Nam có hơn 2.000 héc ta rừng đã bị mất, chuyển đổi mục đích khác để phục vụ các dự án kinh tế. Nhưng tỉnh này cũng sở hữu Quỹ bảo vệ phát triển rừng lên đến hơn 320 tỷ đồng để. Từ 2016-2020, Quảng Nam đã chi trả cho 12 chủ rừng là các Ban quản lý rừng hơn 236 tỷ đồng.
Tuy nhiên, nhiều chủ rừng dùng tiền trồng rừng để chi cả tỷ đồng cho xây dựng trụ sở, tường rào cổng ngõ, làm đường, chi hội họp, tiếp khách... Thậm chí dùng tiền trồng rừng thay thế để mua bảo hiểm ô tô.
Vì vậy, việc chủ rừng là Ban quản lý dự án rừng phòng hộ Phước Sơn đi thuê doanh nghiệp ngoài đốt rừng để trồng rừng thay thế lần này cần phải điều tra, làm rõ nhiều khía cạnh. Phải xử lý nghiêm minh tổ chức cá nhân gây ra hậu quả nghiêm trọng này. Đặc biệt, đối tượng vi phạm lâm luật lại chính là đơn vị nhà nước có chức năng quản lý bảo vệ và phát triển rừng.
