Ngoặc kép, là lời than của Chủ tịch Hội đồng thành viên EVN Dương Quang Thành. Trước thực trạng các chủ đầu tư nhà máy điện mặt trời thường xuyên phàn nàn dự án của họ phải chịu cảnh cắt giảm.
“Họ kêu rằng cứ vận hành như thế thì làm sao chúng tôi có đủ tiền để trả ngân hàng”.
Lại phải mở ngoặc, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc từng rất quyết liệt “nếu để mất điện, một số đồng chí sẽ mất chức”. Đó là tháng 3.2019, khi EVN đưa ra “cảnh báo” cung ứng than không đủ, có thể dẫn đến thiếu điện và phải cắt điện luân phiên.
Chỉ hơn 1 năm, từ cái “đau đầu”, giờ sang cái “mệt mỏi”. 2 thái cực ngược nhau 180 độ. Ở giữa khoảng thời gian đó là sự phát triển như vũ bão của năng lượng tái tạo với “chiến công” của các nhà đầu tư tư nhân.
Nếu để ý, trong sự so sánh với việc huy động vốn trong các lĩnh vực giao thông, hạ tầng... thì việc huy động nhà đầu tư tư nhân, huy động các nguồn lực xã hội tham gia đầu tư vào nguồn điện, khẳng định luôn - là một thành công rực rỡ.
Chỉ chưa đầy 2 năm, ngành Công Thương đã thực hiện tốt yêu cầu “không thể để nước đến chân mới nhảy, không để mất bò mới lo làm chuồng trong vấn đề năng lượng”.
Nhưng trong lúc thừa điện, người dân, doanh nghiệp đã cực đúng, cực logic, cực có lý khi đặt ra vấn đề giảm giá điện.
Suốt 10-15 năm qua, cứ đến hè, khi nhu cầu tiêu thụ điện tăng cao là ra rả những yêu cầu tiết kiệm điện.
Suốt hàng thập niên qua, khung giá điện luôn thiết kế lằng nhằng các loại bậc thang để càng sử dụng nhiều càng đắt.
Điện năng, đầu vào quan trọng của tất cả các ngành sản xuất kinh doanh, chiếm phần không nhỏ trong tổng giá thành sản phẩm.
Hiệp hội Thép Việt Nam từng tính toán: điện chiếm khoảng 7% trong cấu thành giá. Khi giá điện tăng 7,5% năm 2015, mức tiêu hao điện năng sẽ khiến chi phí sản xuất thép tăng thêm khoảng 80.000 - 100.000 đồng/tấn.
Giá thép, ngay lúc này đang ở đâu đó... trên trời.
TS Phạm Thế Anh vừa nhìn nhận: Giá thủy điện khá rẻ, mua vào chỉ khoảng vài trăm đồng 1kWh. Giá thành điện trung bình có thể giảm sâu. Nhưng giá điện đầu vào giảm mà giá đầu ra lại không giảm sẽ là không hợp lý.
Điện, không phải như du lịch để một bộ trưởng có thể “mời nhân dân đi du lịch”- như một biện pháp kích cầu. Nhưng một bộ trưởng có thể nghĩ tới việc giảm giá thành điện vì đó sẽ là đỡ rất nhiều “đau đầu và mệt mỏi” cho các DN, cho nền kinh tế, cho dân.
