“Có những trường hợp ban đầu kê khai bán đất 500 triệu, nhưng sau đó kê khai lại lên 10 tỉ đồng, như vậy là gấp 20 lần. Cá biệt có những trường hợp kê khai thấp hơn 40 lần"- Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc hồi tháng 6 lý giải trước nguyên nhân vì sao phải siết thu thuế giao dịch bất động sản.
Kê khai hai giá có không! Có. Chắc chắn có.
Nhưng chấn chỉnh thế nào để không thất thu hàng chục, thậm chí hàng chục ngàn tỉ tiền thuế còn khó hơn. Một cán bộ thuế làm sao “định giá” thị trường là bao nhiêu bao nhiêu được.
Hôm qua, Bộ trưởng Trần Hồng Hà có vẻ như đã nhìn thấy chìa khoá cho vấn đề: "Chúng tôi không thu thuế theo hợp đồng mua bán công chứng nữa. Thuế chuyển nhượng đất sẽ được tính theo bảng giá đất hàng năm, theo giá thị trường".
Và ông nói nếu áp dụng quy định này, mọi hoạt động kinh doanh BĐS sẽ được giao dịch trên sàn. Và “Bản đồ định giá đất trên toàn quốc sẽ được xây dựng để mọi người có thể tự định giá. "Đây là vấn đề căn cơ, cốt lõi để đảm bảo công khai, minh bạch"- lời Bộ trưởng.
Theo giá thị trường - cái này thì đúng quá.
Và nếu biện pháp mang tính “chìa khoá” này được luật hoá, nó sẽ chấm dứt hoàn toàn tình trạng hai giá - trong việc tính thuế.
Nhưng đó là chuyện ở thì tương lai.
Cũng vừa hôm qua, TP HCM vừa ban hành hệ số điều chỉnh giá đất- với hệ số điều chỉnh gấp từ 2 -15 lần so với giá nhà nước. Khu vực có hệ số cao nhất, tối đa lên tới 15 lần. Đất nông nghiệp có hệ số cao tối đa đến 35 lần giá nhà nước.
Như vậy là sau khi bỏ khung giá đất theo nghị quyết 18, giá đất đã “gần” với thị trường hơn. Nhưng vẫn là khoảng cách mênh mông giữa “giá nhà nước” và giá thị trường.
“Bảng giá đất nhà nước” thường chỉ bằng 30-50% so với giá đất trên thị trường là một thực tế tréo ngoe suốt từ 2013 đến nay.
Có một ví dụ như “kinh điển” đất các tuyến Hai Bà Trưng, Đinh Tiên Hoàng ở Hà Nội được giao dịch ngoài thị trường với giá hàng tỉ đồng/m2. Nhưng trong “bảng giá đất”, mức max được “ấn định” chỉ 188 triệu đồng/m2. Ngay cả khi nhân với hệ số K mức max 2,15% thì nó ở xa lắm, sâu lắm so với... thị trường.
Việc áp giá thị trường để tính thuế mua bán mà Bộ trưởng Hà vừa nói sẽ là chìa khoá chấm dứt câu chuyện hai giá đất. Nhưng sẽ chỉ thật sự công bằng, sẽ mang đến kỳ vọng chấm dứt khiếu tố nếu việc tính thuế chuyển nhượng theo giá thị trường, và việc bồi thường cho dân cũng vậy.
