80 ngàn tỉ còn lại đang ở đâu? Được dùng vào việc gì?
Có một con số rất sốc vừa được Bộ trưởng Bộ VHTT-DL Nguyễn Ngọc Thiện công bố trước Quốc hội: Đại dịch COVID-19 đang khiến du lịch Việt Nam thất thu tới 23 tỉ USD.
Đằng sau con số ấy là sự khốn đốn của 870 ngàn lao động trong ngành du lịch, đằng sau nó, là 3 triệu người bị ảnh hưởng.
Đại dịch COVID-19, vẫn đang diễn ra, được coi như một biến cố lớn trong lịch sử loài người. Báo cáo của Tổng cục thống kê từng đưa ra con số 31,8 triệu người bị ảnh hưởng việc làm của từ đại dịch.
Trở lại con số 4.000 tỉ được chi trả trực tiếp cho người lao động. Nói nó là một thành tích, một thành công, một điểm tựa hay bệ đỡ… cũng đúng.
Nhưng nói 4.000/84.000 tỉ kết dư là quá ít, quá thấp, trong tương xứng với… vô số trong hơn 13,4 triệu người đóng quỹ cũng không sai. Nhất là trong khi những nơi thực sự cần thì lại chưa có.
Có một chi tiết vừa được Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Quảng Ninh Phạm Ngọc Khánh đề cập trên VOV về những “điểm nghẽn” như này: “Theo quyết định 77 thì 1 lao động được hỗ trợ 6 tháng học nghề và mỗi tháng không quá 1 triệu đồng. Ở mức này, người lao động chỉ tham gia học các lớp sơ cấp - thì việc tái thất nghiệp rất cao. Chúng ta có 1 phần kinh phí để các doanh nghiệp đào tạo hay đào tạo lại để nâng cao tay nghề khi doanh nghiệp thay đổi quy mô, dây chuyền và các điều kiện sản xuất khác, tuy nhiên, chưa doanh nghiệp nào được tiếp cận nguồn kinh phí này trong suốt thời gian qua”.
Chỉ một phát biểu, 2 “điểm nghẽn” chí tử từ việc thực hiện chính sách được chỉ ra.
Một trong các mục tiêu cơ bản mang tính cần câu của Quỹ hỗ trợ thất nghiệp là đào tạo, đào tạo lại - nhưng với chi phí 1 triệu/tháng thì liệu họ sẽ học được nghề gì? Ngoài nghề bán trà đá hay chạy xe ôm?
Tiền quỹ không thiếu đâu. Từ mức kết dư 58.000 tỉ được công bố 2017, Quỹ đã phình ra 80.000 tỉ năm ngoái và hiện là 84.000 tỉ theo công bố mới nhất.
Nhiều, và dồi dào, đến mức từ 2016, Nhà nước thôi, không đóng 1% nữa dù theo quy định của Luật việc Quỹ BHTN nhà nước đóng 1%, chủ sử dụng lao động 1%, người lao động 1%.
Thừa tiền, nhưng hỗ trợ đào tạo chỉ 1 triệu. Thừa tiền, nhưng chưa DN nào tiếp cận được kinh phí đào tạo hay đào tạo lại. Y như trường hợp gói hỗ trợ 16 ngàn tỉ.
Vậy thì thu Quỹ BHTN mức kịch khung để làm gì?
34.300 DN đã ngừng hoạt động từ đầu năm, tăng đến 71%. Có lẽ, tỉ lệ 1% đóng quỹ của DN cần được Chính phủ lưu tâm xem xét. Một đồng đối với họ lúc này cũng là đáng quý. Huống chi, còn đó tận 80.000 tỉ đang ở đâu đó!
