Mưa lũ khốc liệt ở miền Trung có phải là hậu quả của sự tàn phá rừng? Từ việc phát triển thuỷ điện tràn lan? Có phải là điều mà chúng ta đã biết trước, đã được cảnh báo trước? Nhưng vẫn làm?.
Những sự thật rất đáng sợ vừa được nguyên PGĐ Sở NNPTNT Đà Nẵng Huỳnh Vạn Thắng nhắc lại trên một tờ báo. Đáng sợ, vì “hầu hết thiết kế các hồ đập thủy điện tại miền Trung đều không có chức năng cắt lũ... Hầu hết đều không chống được lũ lớn vì có dung tích phòng lũ rất nhỏ”.
Đáng sợ, vì chúng “có nguy cơ làm tăng nước lũ do đột ngột xả lũ cứu hồ đập, khiến vùng hạ du không kịp trở tay”.
Cụ thể: Nếu các thuỷ điện trên Sông Đà có thể dự báo xả lũ trong khoảng 24 giờ, thì với các thủy điện miền Trung, lũ có thể xảy ra chỉ trong vài giờ, thậm chí chỉ trong một giờ.
Lũ dồn dập, bất ngờ trong điều kiện địa hình dốc, cái nguy hiểm nhất - theo ông Thắng - “Việc đưa ra dự báo chính xác về lượng nước cũng như các biện pháp phòng chống gần như là bất khả thi”.
Thật ra, những sự thật phũ phàng này không hề mới. Nó chính là chủ đề các cuộc tranh luận tại Quốc hội, là nguyên do dẫn tới quyết định loại khỏi quy hoạch 463 dự án thủy điện của Bộ Công Thương năm 2018.
Nhưng nó cũng có nghĩa là những hậu quả đã được cảnh báo trước, đã biết trước, nhưng thuỷ điện vẫn cứ mọc lên, kéo theo sự biến mất của hàng nghìn hécta rừng, lá phổi xanh, lớp thảm giữ nước.
Có lẽ, không thừa khi nhắc lại rằng, từ 2006, các thuỷ điện đã ngốn 50.000ha rừng. Trong khi đó, các chủ đầu tư chỉ trồng bù lại được trên dưới 2%, khoảng 1.000ha.
Giám đốc Sở TNMT Quảng Nam Dương Chí Công từng đưa ra con số như cái giá của sự đánh đổi: 4 dự án thuỷ điện đã khiến rừng mất hơn 4.000ha. Chưa kể 6.000ha phải chặt bỏ để kéo đường điện. Vị giám đốc nói sẽ “không thể tưởng tượng được” nếu triển khai hết số thuỷ điện đã phê duyệt.
Rào Trăng 3 chỉ là một trong 143 dự án thuỷ điện đang xây dựng. Và 290 dự án khác đang nghiên cứu đầu tư.
Phát triển năng lượng có cần thiết không?
Có! Nhưng không có nghĩa là sự đánh đổi, nhất là khi cái giá của sự đánh đổi lại là sự huỷ hoại tự nhiên, là việc tàn sát môi trường sống, là tài sản, tính mạng của người dân.
Hôm qua Liên, vợ của một trong 3 công nhân bị vùi lấp ở Rào Trăng 3 đã nhập viện khi nhận tin chồng chết. Liên, một nách 3 con, dự kiến 15 ngày nữa sẽ sinh đứa con thứ 4.
Vậy là 4 đứa trẻ mất cha, vì mưa lũ, vì thuỷ điện.
