Đầu bài, phải nói ngay đến quyết tâm của Thủ tướng. Thủ tướng đã chính thức có chỉ đạo các bộ, ngành phải cắt giảm 50% các điều kiện kinh doanh, trình Chính phủ trước ngày 15.8, có nghĩa là sớm hơn 2 tháng so với mốc thời gian ngày 30.10 theo Nghị quyết 01.
Không nghi ngờ gì nữa. Thủ tướng đang rất quyết tâm dọn sạch những rào cản cho phát triển. Nhưng “tối hậu thư” của Thủ tướng cũng cho thấy sự ỳ ạch của các bộ ngành.
Ỳ ạch ở chỗ đến giờ, mới chỉ có khoảng 6% các mặt hàng được đưa ra khỏi diện phải kiểm tra chuyên ngành. Thời gian kiểm tra chuyên ngành trung bình vẫn là 76 giờ/thủ tục, cao hơn xấp xỉ ba lần so với các nước ASEAN-4 .
Ỳ ạch, vì mới chỉ có Bộ NNPTNT, Bộ Xây dựng có dự thảo dự kiến cắt giảm. “Rất nhiều bộ có phương án rà soát công bố trên truyền hình, nhưng thực chất chưa làm. Thực tế cũng chỉ có Bộ Công Thương đi đầu cắt giảm 675 điều kiện kinh doanh khi ban hành Nghị định 08 vào tháng 1.2018” - lời Bộ trưởng Mai Tiến Dũng.
Ỳ ạch đến mức Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc kêu giời rằng: Một số bộ phận quản lý giấy phép không muốn thực hiện những cải cách vì sợ nó sẽ tước bỏ quyền lợi của mình.
Câu hỏi tại sao cho sự ỳ ạch này đã được trả lời năm 2016, khi Luật Đầu tư có hiệu lực quy định tới thời điểm 1.7.2016, các điều kiện kinh doanh quy định ở cấp thông tư không được đưa lên thành nghị định, đương nhiên sẽ bị bãi bỏ vì “trái luật”. Khi ấy, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Trọng Thừa đánh giá có tình trạng các bộ chuyên ngành phản ứng mạnh mẽ vì mất quyền lợi. “Hàng tháng thu mấy chục tỉ, giờ còn vài trăm triệu, cho nên họ chống đối kinh lắm” - ông Thừa nhấn mạnh.
Giữa “chống đối kinh lắm” và “không muốn thực hiện” có khoảng cách là không có khoảng cách khi đây chỉ là cách nói, thể hiện một thực tế chưa mấy thay đổi, ngoại trừ cuộc cách mạng thực sự của Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh.
Bởi thế, để “mấy chục tỉ” không phải là nguyên do cản trở cải cách từ phía Chính phủ có lẽ cần, không phải một cái tủ lạnh làm ví dụ, mà cần một cái lò. Một cái lò để bỏ vào đó những yếu tố cản trở cải cách, một cái lò cho sự trì hoãn đang như những viên đá níu kéo cải cách.
Nếu Thủ tướng đã đặt ra những thời hạn mà người thực thi không thực hiện được thì để người khác làm. Đơn giản vậy thôi.
