Ông Phan Minh - nông dân kinh tế mới từ một tỉnh phía Bắc vào Ya-Mur (Gia Lai) đã lâu - cho biết: Mười mấy năm trước đây, cây gì gieo xuống cũng xanh tốt; nhưng nay không có thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) và phân hóa học thì khó có được sản lượng như ý. Đó là thực trạng chung của nền nông nghiệp các tỉnh Tây Nguyên hiện nay, đang lệ thuộc rất lớn vào các loại thuốc hóa học, bón cho cây trồng.
Ông Nguyễn Văn Hùng, xã Cư M’tar, huyện M’Drak, Đắk Lắk kể, gia đình ông có 5 sào lúa bị vàng lá. Ông nhổ vài bụi mang đến cửa hàng thuốc BVTV nhờ tư vấn. Đến cửa hiệu này họ bảo bị bệnh vàng lá sinh lý; chỗ kia khuyên dùng thuốc kích thích mầm rễ; nơi khác lại cho là bệnh đạo ôn.
Mỗi loại bệnh được chẩn đoán, được bán một loại thuốc khác nhau. Trong hoàn cảnh tương tự, bà Nhung, cùng xã cũng than rằng, nhiều loại thuốc BVTV quá, khiến bà không biết mua loại nào, đành chọn theo kinh nghiệm. Mỗi khi cây trồng bị bệnh, gia đình phải phun 3 - 4 loại thuốc khác nhau.
Kinh nghiệm nhiều nông dân, khi cây trồng bị bất cứ bệnh gì nên tìm đến những vườn có triệu chứng tương tự để tìm hiểu, nhờ chủ vườn tư vấn, sau đó tìm mua loại thuốc được khuyến cáo, phun thử trên diện tích nhỏ, thấy hiệu quả mới sử dụng đại trà.
Bởi thực tế, tất cả các loại thuốc BVTV đều quảng cáo là thuốc tốt, đặc trị bệnh hiệu quả khiến cả người mua lẫn người bán đều… đau đầu.
Chủ một cửa hiệu thuốc BVTV tại Tây Nguyên cho hay: Thuốc đều có xuất xứ rõ ràng, được hướng dẫn cụ thể, tuy nhiên cùng đặc trị một bệnh, nhưng rất nhiều loại thuốc BVTV khác nhau nên ai thích gì thì cứ bán nấy.
Để đỡ công cấy cày, chăm sóc… nông dân lạm dụng tràn lan phân bón hóa học và thuốc bảo vệ cây trồng. Cây càng xanh tốt, mùa càng bội thu thì lượng chất hóa học cho cây tăng theo tỉ lệ thuận. Theo thống kê của Cục BVTV, cả nước hiện có khoảng 5.000 loại thuốc các loại, có thị trường chính, phục vụ các vùng chuyên canh như: Tây Nguyên, Miền Tây Nam bộ…
Thuốc BVTV tưới bón cây trồng lâu ngày, tồn lưu trong đất, trong nước và theo cảnh báo của ngành y tế, hiện tìm thấy trong cả máu của người tiêu dùng. Điều đó có nghĩa, dưới màu xanh cây trái, đang ẩn chứa nhiều hiểm họa… chết người.
