Với dự án xây dựng hạ tầng, DN tư nhân tự đổ vốn xây dựng hạ tầng; sau đó, DN bàn giao toàn bộ công trình cho nhà nước. Đổi lại, nhà nước giao lại một diện tích đất sạch cho DN đầu tư kinh doanh... Không phủ nhận các dự án BT, trong thời gian qua đã góp phần huy động số lượng lớn vốn ngoài ngân sách, để phát triển hạ tầng cơ sở cho TPHCM.
Tuy nhiên giờ đây, BT đã bộc lộ không ít hạn chế. Tiến sĩ Huỳnh Thế Du (ĐH Fullrigh) băn khoăn: “Quá nhiều DN chỉ chăm chú dự án BT chỉ để đổi lấy các khu đất “đắc địa” và thu lợi... vàng ròng. Trong khi đó, thay vì đấu giá các khu đất vàng đó, ngân sách nhà nước thu được khoản tiền rất lớn”. Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TPHCM - thẳng thắn: “Vì sao nhiều DN đầu tư nhiều vào dự án BT? Bởi vì họ được lợi rất nhiều. Vừa được giao đất sạch, được quyền quyết định dự án thay vì cơ quan nhà nước. DN làm dự án BT chỉ cần có vốn 10%, còn 90% vốn còn lại là vay ngân hàng v.v...”.
Có ý kiến cho rằng, tại không ít dự án BT, sự thiếu nghiên cứu trước khi ký hợp đồng, dẫn tới nhà nước hoàn toàn bất lợi so với DN tư nhân trong dự án BT. Có không ít dự án, DN không đủ năng lực tài chính, nên tiến độ dự án kéo dài, nợ ngân hàng... Điều này dẫn tới nhiều tiêu cực như: Lợi ích nhóm, thân hữu, cố ý làm sai, rủi ro phá sản dự án...
Ông Nguyễn Thành Phong - Chủ tịch UBND TPHCM - phát biểu: “Đất đai chính là tiền bạc, là ngân sách. Không thể đầu tư dự án BT mà đất sạch của nhà nước không mang lại hiệu quả cho nguồn ngân sách. Kể từ bây giờ, chúng ta phải thật chặt chẽ, khi nào thì áp dụng BT, cần thì đấu giá đất, lấy tiền trả vốn đầu tư xây dựng hạ tầng. Không thể để xảy ra hiện tượng tư nhân trục lợi giá trị đất vô kể, mà nguồn ngân sách thu được từ dự án BT không được là bao”.
Thế mới biết, dự án BT chẳng phải là phép mầu, như lâu nay nhiều người vẫn nghĩ. Nó chỉ thật sự hiệu quả, khi cơ quan nhà nước biết quản lý, sử dụng nó, sao cho mang lại lợi ích hài hoà giữa hai bên.
