SEA Games - gánh nặng và động lực kinh tế

Được cho là ngày hội của thể thao khu vực Đông Nam Á - SEA Games luôn được kỳ vọng là cơ hội nâng cao hình ảnh của của nước chủ nhà. Thế nhưng không phải quốc gia nào cũng hào hứng với việc tổ chức SEA Games bởi gánh nặng kinh tế mà nó mang đến.

Bài toán kinh tế SEA Games

Theo ghi nhận của các cộng tác viên của Lao Động, không khí trước ngày hội tại Philippines còn khá trầm lắng. Thực tế thì việc đăng cai SEA Games với Philippines là cuộc đua nước rút, bởi lẽ cách đây 2 năm, chính quyền Philippines đã khiến cả Đông Nam Á bất ngờ khi bày tỏ ý định không đăng cai SEA Games. Lý do là muốn dành ngân sách lẽ ra để dành cho sự kiện này dùng vào việc tu bổ thành phố Marawi trên đảo Mindanao, nơi bị tàn phá nặng nề bởi các cuộc giao tranh giữa quân chính phủ với phiến quân Hồi giáo. Thậm chí khi đó, Thái Lan đã được chọn để thay thế vì là nơi có đầy đủ cơ sở vật chất hơn cả.

Thậm chí cho đến đầu năm 2019, Philippines cũng tính “bỏ ngang” SEA Games và muốn Indonesia đứng ra thay thế.

Cũng chính vì lý do kinh tế, không dự trù được các khoản tiền xây dựng cơ sở vật chất mà Campuchia đã phải xin hoãn đăng cai SEA Games 31- năm 2021 (lẽ ra họ phải thực hiện theo cơ chế luâ phiên) và nhường lại quyền này cho Việt Nam.

Trên thực tế, con số dự tính để tổ chức SEA Games 30 cũng khiến dư luận Philippines bày tỏ ý kiến trái chiều. Chẳng hạn như việc xây dựng khu liên hợp thể thao New Clark City chỉ trong 18 tháng đã khiến chính phủ Philippines chi tới 11 tỉ Peso, tương đương 217 triệu USD bằng tiền vay nước ngoài. Báo chí Philippines cho rằng, Philippines trước đây cũng từng bỏ tiền tiêu tốn xây dựng các trung tâm thể thao, sân vận động nhưng sau đại hội nó lại để hoang phí, ít khi dùng trong các sự kiện lớn, trong khi các môn thể thao yêu thích nhất ở Philippines là quyền anh, bóng rổ và Billiard. Đó là những môn không cần những công trình khổng lồ.

Việc phải bỏ ra khoản tiền lên tới 1 triệu USD chỉ để xây đuốc SEA Games cũng gây ra những làn sóng bức xúc trong dư luận Philippines vì nó quá tốn kém mà không hiệu quả gì.

Nên nhớ khoản 217 triệu USD chỉ là để xây một khu liên hợp. Các khoản chi cho SEA Games có xu hướng ngày một tăng: Năm 2005, Philippines chi 178 triệu USD, năm 2011 Indonesia chi 232 triệu USD, năm 2015 Singapore tiêu 244 triệu USD và khủng nhất là SEA Games năm 2013 ở Myanmar lên tới… 400 triệu USD, trong đó chủ yếu rót vào các khu liên hợp thể thao ở thủ đô Nay Py Taw.

Sau Philippines, SEA Games 31 tại Việt Nam sẽ như thế nào?

Gần nhất là Malaysia khi tổ chức SEA Games 29 - năm 2017 cũng rất thành công nhờ thế mạnh du lịch. Malaysia từng chi rất nhiều tiền để tổ chức Đại hội thể thao toàn Anh năm 1998 (xây khu liên hợp thể thao Bukit Jalil) và dùng chính tổ hợp khổng lồ này tổ chức SEA Games 21 năm 2001 và SEA Games 2017. Năm 2007, Malaysia tính ra “có lãi” khi tổ chức SEA Games khi lượng khách du lịch tăng mạnh, Bộ Du lịch Malaysia khằng định SEA Games 29 là một sự kiện lớn, không chỉ về thể thao mà cả về văn hóa, du lịch để kích cầu đặc biệt về du lịch cho đất nước.

Như đã nói ở trên, sau SEA Games 30 tổ chức tại Philippines thì Campuchia sẽ là nước chủ nhà năm 2021. Tuy nhiên nước này đã không chuẩn bị kịp và Chính phủ Việt Nam đã đồng ý đăng cai SEA Games 31 và Para Game 31 tại Hà Nội.

Thực tế thì cả Hà Nội và TPHCM đều là hai địa phương đều muốn là nơi đăng cai chính. Trong đó TPHCM rất mong cơ hội này để cải thiện hệ thống cơ sở vật chất thể thao vốn sập xệ tại đây. Tuy nhiên, sau khi cân đối ngân sách, Chính phủ đã thống nhất để Hà Nội đăng cai với mục đích là tận dụng cơ sở vật chất sẵn có của Hà Nội và các địa phương lân cận (đã từng có các công trình SEA Games năm 2003) và chỉ cần nâng cấp là có thể dùng được.

Với phương án này thì khoản chi sẽ giảm rất nhiều. Con số tính toán từ Bộ VHTTDL trình Chính phủ là 2.100 tỉ đồng cho SEA Games 2021, trong đó, chi phí sửa chữa, nâng cấp các công trình thể thao là 1.000 tỉ đồng, kinh phí tổ chức là 1.100 tỉ đồng. Nếu trừ các khoản thu khoảng 200 tỉ đồng từ nhà tài trợ và phí dự SEA Games của các đoàn thì Việt Nam sẽ chỉ bỏ ra chưa đến 100 triệu USD để tổ chức SEA Games 31- một con số lý tưởng nếu nhìn vào khoản chi của các nước khu vực gần đây. Thậm chí chỉ tương đương khoản tiền bỏ ra để làm SEA Games 22 năm 2003.

Nếu đạt được mức này và không bị “đội vốn” thì SEA Games 31 sẽ thực sự đúng với tinh thần tiết kiệm, hiệu quả.

Bởi lẽ, nếu tận dụng tốt sự kiện thể thao này, thì sẽ tiếp thêm năng lượng cho ngành du lịch Việt Nam vốn đã phát triển rất tốt trong thời gian qua. Đồng thời kỳ vọng sẽ tạo ra nhiều việc làm cho người lao động khi tham gia vào các hoạt động phục vụ công tác tổ chức thi đấu, đón tiếp khách du lịch quốc tế.

Đặc biệt thông qua SEA Games, hình ảnh con người, môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam sẽ tác động nhiều hơn tới các nhà đầu tư quốc tế.

SEA Games không chỉ là thể thao, không chỉ là những tấm huy chương mà trên hết nó là cơ hội marketing tầm quốc gia nếu tổ chức tốt, hiệu quả từng đồng vốn bỏ ra.