Tác giả Thâm Tâm (1917 - 1950) được biết đến với tư cách một nhà thơ, đặc biệt bài thơ “Tống biệt hành” của ông được rất nhiều người yêu thích và được đánh giá là một trong những bài thơ hay nhất của phong trào thơ mới nói riêng và thơ Việt Nam hiện đại nói chung.
Nhưng Thâm Tâm còn là một tác giả đa tài, ông làm báo, vẽ tranh, viết văn, soạn kịch... Từ năm 1942 - 1945, ông đã viết nhiều truyện thiếu nhi in trên các tờ Truyền bá và Phổ thông bán nguyệt san... Sau Cách mạng Tháng Tám, ông theo kháng chiến và hi sinh khi tuổi đời còn rất trẻ - ở tuổi 33!
Được sự giúp đỡ của gia đình tác giả Thâm Tâm và các nhà sưu tầm, nhà xuất bản Kim Đồng đã tập hợp khá đầy đủ và chọn lọc in lại thành sách các truyện thiếu nhi của ông. Đây là lần đầu tiên truyện thiếu nhi của Thâm Tâm được in thành sách. Ba tập truyện được phân loại theo các thể loại: “Con rùa đội vẹt - Truyện đồng thoại”; “Hai cây hoa nhài - Truyện cổ tích”; “Thuồng luồng ở nước - Truyện dã sử”.
Ba tập truyện thiếu nhi của Thâm Tâm củng cố và định hình phong cách văn chương độc đáo của ông đó là kết hợp khéo léo giữa thể tài truyền thống với nội dung hiện đại, mang đến nhiều tầng ý nghĩa.
Theo đó, tập truyện cổ tích “Hai cây hoa nhài” gồm 5 truyện vừa nhiều kỳ và 1 truyện ngắn. Truyện cổ tích của Thâm Tâm dày đặc chất liệu đời sống và con người. Ở đó, nhân vật cổ tích có nội tâm phong phú, câu chuyện có rất nhiều đối thoại được kể với ngôn ngữ văn xuôi hiện đại, gần với truyện ngắn và kịch. Những nhân vật rất quen thuộc trong văn học dân gian trong truyện cổ tích Thâm Tâm lại có một màu sắc mới, đó là thằng Bờm, đó là thằng Cuội… Những tích truyện xưa như Sọ Dừa, trở nên vừa lạ vừa quen trong truyện “Hai cây hoa nhài”…
Với “Thuồng luồng ở nước” là tập truyện dã sử gồm 4 truyện ngắn và 1 truyện vừa nhiều kỳ. Bối cảnh lịch sử trong truyện dã sử của tác giả Thâm Tâm mang tính phiếm chỉ đó là thời Giao Châu, thời nhà Lý, thời Hùng Vương… những nhân vật lịch sử cũng vậy, tên tuổi và hành tung vừa quen vừa lạ, như Bố, Cái, Lữ Đại, Chàng Hai, Thôi Vỹ… Nhưng nhân vật lịch sử của ông không còn là phương tiện hay cái loa của các sự kiện lịch sử mà tồn tại đầy nhân bản.
Thâm Tâm dày công nhất trong truyện đồng thoại, trong đó “Con rùa đội vẹt” gồm 5 truyện ngắn và 2 truyện vừa là thế giới đồng thoại rất phong phú, thể hiện một cái nhìn quan sát rất tinh tế thế giới loài vật cũng như sự uyển chuyển đưa thế giới loài vật ấy gần gũi với con người không chỉ qua biện pháp nhân hóa một cách đơn điệu.
Viết cho thiếu nhi, tác giả Thâm Tâm gửi gắm khéo léo những bài học nhân sinh, những câu chuyện đạo đức, lí tưởng. Qua mỗi câu chuyện độc giả nhí sẽ cảm nhận được một rung động, nhen nhóm trong tâm tư những suy nghĩ tích cực.
Vốn được viết cho các tạp chí ra hàng tuần, hàng tháng nên thường các truyện của tác giả Thâm Tâm được chia ra thành nhiều kỳ, cách viết rất hấp dẫn, diễn biến bất ngờ thu hút bạn đọc theo dõi liên tục. Đặc biệt, nội hàm phong phú của mỗi truyện luôn kích thích người đọc suy ngẫm và nhớ lâu. Phần tranh minh họa mỗi truyện do tác giả Thâm Tâm và các họa sĩ cùng thời vẽ cũng đem đến mĩ cảm độc đáo.
Tiếp xúc di sản văn xuôi của Thâm Tâm, bạn đọc ngày hôm nay có cơ hội được nhìn nhận và biết đến ông đầy đủ và chân thực hơn. Văn học thiếu nhi có thêm một tác giả Thâm Tâm, độc giả thiếu nhi có thêm các tác phẩm hay và ý nghĩa.
