Trăm năm "giữ lửa", làng đúc đồng An Hội hối hả vào vụ Tết

Ra đời từ khoảng cuối thế kỷ 19, làng đúc đồng An Hội (quận Gò Vấp, TPHCM) nổi tiếng gần xa với những sản phẩm tinh xảo, mang giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ. Tuy nhiên, sau bao thăng trầm của lịch sử, ngày nay làng đúc đồng An Hội chỉ còn lại 5 lò đang hoạt động.

Đồ đồng An Hội được nhiều người ưa chuộng bởi hình dáng trang nghiêm, cổ kính, giữ được màu, càng lau chùi càng bóng. Mỗi bộ lư đồng ở đây có giá dao động từ vài triệu đến vài chục triệu đồng (tuỳ kích cỡ và độ tinh xảo).

Theo những bậc lão niên tại làng nghề An Hội, nghề làm đồ đồng khá vất vả bởi phải qua nhiều công đoạn, tất cả lại được làm thủ công nên đòi hỏi người thợ không chỉ có kỹ thuật cao mà còn phải kiên trì, khéo léo và tỉ mỉ. Mỗi thợ thường chỉ đảm nhiệm một công đoạn.

Bắt đầu là làm khuôn ruột bằng đất sét tốt, không lẫn cát. Loại đất đáp ứng yêu cầu này thường được đặt mua từ các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, đem cán nhuyễn, sàng lọc thành bột trộn với tro trấu giã nhuyễn.

Tiếp theo là công đoạn đúc khuôn sáp bằng vật liệu sáp ong trộn với sáp đèn cầy - một công đoạn đòi hỏi người có tay nghề cao bởi khuôn sáp tạo dáng thế nào thì bộ lư đồng sau khi nung sẽ có hình dạng như thế ấy.

Công đoạn thứ ba là bao bọc 2 lớp đất sét giã nhuyễn bên ngoài khuôn sáp, loại đất này nhất thiết phải được rây thật mịn để sản phẩm sau khi đúc không bị rỗ mặt.

Sau khi phơi khô khuôn (thường phải mất từ 7 đến 10 ngày), người ta cho đổ đồng đã nóng chảy vào (đồng chỉ được nấu vào ban đêm). Riêng khâu này đòi hỏi thợ giỏi, nhiều kinh nghiệm vì phải canh thời gian rất kỹ, phối hợp ăn ý giữa thợ móc khuôn từ hầm nung và thợ múc đồng từ chảo đổ vào khuôn.

Cuối cùng là đập bỏ khuôn đất để chuyển sang khâu làm nguội, gồm các công đoạn mài giũa, chạm khắc hoa văn và đánh bóng.

Tháng cuối năm trước Tết Nguyên đán là thời điểm các lò đúc đồng hoạt động hết công suất. Mỗi lò có trên dưới chục người, tất bật làm việc cả ngày lẫn đêm. Tiếng chạm trổ, đập khuôn,… trở thành những âm thanh quen thuộc đặc trưng của làng nghề lư đồng thủ công An Hội.

Tuy hiện nay một số khâu đã có máy móc hỗ trợ nhưng đa số các công đoạn đều được nghệ nhân làng An Hội làm bằng tay, đảm bảo ra đời sản phẩm lư đồng thủ công truyền thống.

Một chủ cơ sở đúc đồng ở làng An Hội cho biết: "Trung bình mỗi lò ở đây bán ra 100 bộ lư/tháng. Riêng những tháng giáp Tết, con số này tăng gấp đôi, gấp ba, tức khoảng 200 – 300 bộ/tháng. Giá cả tùy vào độ công phu và kích cỡ mà dao động từ 2 triệu đến chục triệu đồng/bộ".

Nhiều người tiêu dùng từ các tỉnh xa đã lặn lội tìm đến An Hội để mua lư đồng. Theo họ, sản phẩm đồ đồng thủ công ở đây có màu vàng ánh đặc trưng, dễ phân biệt với đồ đồng công nghiệp, đặc biệt càng lau chùi càng bóng, các họa tiết tinh xảo và có cái hồn.