Nông dân mặc áo hoàng bào đi cày ở Đọi Sơn

Lễ hội tịch điền tại xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam diễn ra vào sáng ngày 28.1.2023 (tức mùng 7 âm lịch).

Sau một thời gian lễ hội không còn được duy trì cho đến năm 2009, lễ hội tịch điền Đọi Sơn được khôi phục. Từ đó đến nay, lễ tịch điền Đọi Sơn đã thu hút đông đảo du khách thập phương và người dân trong xã tham dự.

Lễ hội đã tái hiện truyền thống “Dĩ nông vi bản” để khuyến khích sản xuất nông nghiệp. Không chỉ cầu mong cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi, lễ hội Tịch điền Đọi Sơn còn nhằm khơi dậy tình cảm gắn bó, tình yêu lao động của người dân với mảnh đất quê hương và giáo dục truyền thống văn hóa dân tộc cho thế hệ trẻ.

Phần đầu của buổi lễ là nghi thức rước trống, rước linh vị vua Lê Đại Hành từ chùa Long Đọi Sơn xuống chân núi và nhập với đoàn rước Thành Hoàng Làng cùng tổ nghề trống Đọi Tam dưới chân núi Đọi.

Đoàn rước tiến về khu ruộng mà trước đây vua Lê Đại Hành đã đi cày đầu năm khuyến khích người dân trồng lúa, chăm lo nông nghiệp. Tiếp đó là lễ bái yết Thần nông, cầu cho một năm mới mùa màng bội thu, nhân khang vật thịnh.

Sau khi thực hiện các nghi thức, một cụ cao niên ở Đọi Sơn được làm lễ nhập linh khí vua Lê Đại Hành, khoác long bào, đeo mặt nạ (hóa thân thành vua) bắt đầu nghi lễ tịch điền.

Theo đó, vua Lê Đại Hành đội mũ Cửu Long, mặc áo Hoàng Bào xuống ruộng đi cày. Ảnh: Bác Lê Sĩ Nhiệm, 71 tuổi, là người 14 năm liên tiếp được cùng vua thực hiện nghi lễ tịch điền.

Theo sau vua là đoàn gieo hạt giống bao gồm đỗ xanh, lạc và thóc. Sau khi vua cày xong, các vị lãnh đạo địa phương và các lão nông xuống cày.

Vua Lê Đại Hành là vị vua khởi xướng việc cầm cày xuống ruộng trong lễ hạ điền đầu năm. Từ đó, lễ được coi như Quốc lễ bởi ý nghĩa nhân văn và tinh thần khuyến khích sản xuất nông nghiệp - “Một lần vua cầm cày hơn ngàn lần vua xuống chiếu khuyến dụ, một lần vua gần dân hơn ngàn lần vua hô hào cổ vũ“.

Lễ hội Tịch điền bắt nguồn từ khi vua Lê Đại Hành về chân núi Đọi làm lễ Tịch điền (cày ruộng) đầu tiên trong lịch sử Việt Nam vào mùa Xuân năm Đinh Hợi, niên hiệu Thiên Phúc thứ 7 (tức năm 987). Kể từ đó, lễ hội Tịch điền trở thành một mỹ tục được các triều đại về sau thực hiện trang trọng, thành kính.

Lễ hội tịch điền Đọi Sơn còn tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ như: vật cổ truyền, biểu diễn trống của đội trống thôn Đọi Tam, vẽ trang trí trâu...