Hiện trạng con rạch 20 năm đầm mình trong rác thải giữa lòng TPHCM

Rạch Xuyên Tâm là hệ thống gồm các rạch Cầu Bông, rạch Cầu Sơn, rạch Long Vân Tự, rạch Lăng đi qua hai quận Bình Thạnh và Gò Vấp. Tuyến rạch chính bắt đầu từ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đến sông Vàm Thuật. Từ nhiều năm nay, con rạch ô nhiễm nặng nhưng vẫn chưa được cải tạo.

Theo người dân sống lâu năm tại khu vực này, trước đây rạch này rất sạch sẽ, có nhiều loại cá như cá bảy màu, cá rô phi. Chiều chiều vào mùa khô, khi đó nước còn trong xanh, có rất nhiều người xuống con rạch này để tắm, bơi lội vui chơi.

Theo người dân sống lâu năm tại khu vực này, trước đây dòng nước rạch Xuyên Tâm trong xanh, nhìn thấy tận đáy. Buổi chiều mùa nắng, có rất nhiều người xuống con rạch này để tắm, bơi lội.

Dòng kênh bắt đầu ô nhiễm khi người dân chuyển đến sống ngày càng đông. Những căn nhà “chống nạng” được dựng lên nằm xiêu vẹo, bên trên quây tôn hoen rỉ, mục nát.

Dòng kênh bắt đầu ô nhiễm khi người dân chuyển đến sống ngày càng đông. Những căn nhà “chống nạng” được dựng lên nằm xiêu vẹo, bên trên quây tôn hoen gỉ, mục nát. Nhà vệ sinh, nơi giặt giũ, nấu nướng... được người dân tận dụng mọi khoảng không cơi nới, đổ mọi chất thải xuống kênh.

Những ngôi nhà lấn chiếm kênh rạch chủ yếu là tự phát, không có giấy tờ sử dụng đất đai, lợi dụng sơ hở của cơ quan chức năng để lấn chiếm, xây dựng nhà ở ngay trên rạch, từ đó trực tiếp xả thải xuống rạch gây nên tình trạng ô nhiễm hiện nay.

Những ngôi nhà lấn chiếm kênh rạch chủ yếu là tự phát, không có giấy tờ sử dụng đất đai. Theo thời gian, người dân tự ý lấn chiếm, xây dựng nhà ở ngay trên rạch, từ đó trực tiếp xả thải xuống rạch gây nên tình trạng ô nhiễm hiện nay.

Rác đổ xuống kênh chủ yếu chai lọ, áo quần cũ, xác động vật... Khi nước ròng, mặt kênh trơ đáy lộ nhiều vật dụng nằm lẫn trong lớp bùn đen kịt. Giữa trời trưa nắng, mùi xú uế bốc lên nồng nặc.

Khu vực cầu Liên Phường 2-15 (Phường 15, quận Bình Thạnh) hiện là nơi chịu cảnh ô nhiễm nặng nhất. “Những năm 90, cây cầu này chưa xây, còn là bến đò thì nước vẫn sạch, có thể tắm được, giờ thì triều lên hay rút con rạch cũng bồng bềnh rác, trôi nổi quanh năm và ít khi có người dọn dẹp” - ông Nguyễn Quang Huy (58 tuổi, sinh sống gần đây) cho hay.

Khu vực cầu liên phường 2-15 (quận Bình Thạnh) hiện là nơi chịu cảnh ô nhiễm nặng nhất. “Những năm 90, cây cầu này chưa xây, còn là bến đò thì nước vẫn sạch, có thể tắm được. Giờ thì triều lên hay rút con rạch cũng bồng bềnh rác, trôi nổi quanh năm và ít khi có người dọn dẹp” - ông Nguyễn Quang Huy (63 tuổi, sinh sống gần đây) cho hay.

Hàng chục năm qua, rạch Xuyên Tâm (quận Bình Thạnh) được coi là một trong những con rạch bị ô nhiễm nặng nề nhất TP.HCM. Khu vực này tập trung nhiều loại rác thải, dòng nước đen ngòm chảy quanh năm bốc mùi hôi thối, gây mất mỹ quan đô thị.

Dòng nước đen ngòm chảy quanh năm bốc mùi hôi thối, gây mất mỹ quan đô thị.

Con rạch ô nhiễm làm phát sinh nhiều chuột, ruồi, muỗi... ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống, sức khoẻ của người dân.

“Ở đây nắng hay mưa gì cũng hôi, nhất là vào mùa triều cường lên. Tôi có nghe thông tin chính quyền sẽ làm dự án nâng cấp, cải tạo môi trường nơi đây, nhưng mãi chưa thấy làm. Không biết khi nào mới thoát cảnh hôi thối, ngập rác”

Phía bên trên cầu, dòng người qua lại tấp nập nhưng ai cũng cảm thấy ngán ngẩm khi "lỡ" nhìn dòng nước đen ngòm kèm theo rác bên dưới.

Cách cầu liên phường 2-15 khoảng 300 m, một đoạn dòng kênh ken đặc cỏ, lục bình, nước tù đọng không thể chảy.

Sau hơn 20 năm kể từ khi dự án “hồi sinh” rạch Xuyên Tâm được phê duyệt và trì hoãn, cuối năm 2022, HĐND TPHCM đã thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm với tổng mức đầu tư hơn 9.600 tỉ đồng, trong đó chi phí đền bù giải phóng mặt bằng hơn 6.500 tỉ đồng.

Quy mô đầu tư hơn 8,8 km, sau cải tạo lòng rạch có bề rộng 20 - 30 m, đường giao thông ven rạch 2 làn xe mỗi bên. Xây dựng công viên/mảng xanh, hạ tầng kỹ thuật ven rạch với tổng diện tích khoảng 11ha. Nguồn vốn đầu tư từ vốn ngân sách TPHCM.

Theo kế hoạch, dự án khởi công, hoàn thành đoạn từ đường Lương Ngọc Quyến đến sông Vàm Thuật, quận Gò Vấp từ tháng 8.2024 đến tháng 4.2025. Khởi công, hoàn thành các hạng mục trên địa bàn quận Bình Thạnh từ tháng 4.2025 đến tháng 4.2028.