Gần 50 năm mở lớp dạy miễn phí, truyền nghề dệt thổ cẩm nơi rẻo cao

Xóm Luống Nọi (xã Ngọc Đào, huyện Hà Quảng) là địa phương duy nhất ở Cao Bằng còn lưu giữ và phát triển được nghề dệt thổ cẩm của người Tày.

Xóm Luống Nọi (xã Ngọc Đào, huyện Hà Quảng) là địa phương còn lưu giữ và phát triển được nghề dệt thổ cẩm của người Tày ở Cao Bằng.

48 năm gắn bó với khung cửi, từng truyền dạy kỹ thuật dệt thổ cẩm, dệt các sản phẩm phục vụ sinh hoạt gia đình cho nhiều thế hệ, bà Nông Thị Thược (63 tuổi, người xã Ngọc Đào) hiện là nghệ nhân dệt thổ cẩm duy nhất ở Cao Bằng còn lưu giữ đầy đủ nhất các kỹ thuật làm nghề.

48 năm gắn bó với khung cửi, từng truyền dạy kỹ thuật dệt thổ cẩm, các sản phẩm phục vụ sinh hoạt hàng ngày cho nhiều thế hệ, bà Nông Thị Thược (63 tuổi, người xã Ngọc Đào) hiện là nghệ nhân dệt thổ cẩm duy nhất ở Cao Bằng còn lưu giữ đầy đủ nhất các kỹ thuật làm nghề.

Với mong muốn lưu giữ nghề truyền thống, nhiều năm bà đã mở lớp dạy và chỉ bảo nghề miễn phí. Tranh thủ những lúc nông nhàn, bà truyền dạy cho các học viên kỹ thuật dệt vải.

Với mong muốn lưu giữ nghề truyền thống, nhiều năm qua bà đã mở lớp dạy, truyền nghề miễn phí. Tranh thủ những lúc nông nhàn, bà lại "cầm tay chỉ việc" cho các học viên.

thoăn thoắt 2 bàn tay trên khung cửi, nghệ nhân Nông Thị Thược bật mí, thổ cẩm của người Tày có hơn 20 loại hoa văn khác nhau. Tất cả đều là những hình ảnh quen thuộc, gắn bó với đời sống, gắn bó với quá trình lao động sản xuất của dân tộc Tày.

Thoăn thoắt 2 bàn tay trên khung cửi, bà Thược bật mí, thổ cẩm của người Tày có hơn 20 loại hoa văn khác nhau, tất cả đều là những hình ảnh quen thuộc, gắn bó với đời sống, gắn bó với quá trình lao động sản xuất của cộng đồng.

Không có bất kỳ khuôn mẫu cụ thể nào, hơn 20 loại hoa văn đều được ghi trong trí nhớ nghệ nhân Nông Thị Thược và những người học viên ở Luống Nọi.

Không có bất kỳ khuôn mẫu cụ thể nào, hơn 20 loại hoa văn đều được ghi trong trí nhớ nghệ nhân Nông Thị Thược và những người học viên nơi Luống Nọi.

Kỹ thuật dệt thổ cẩm của người Tày sẽ bao gồm 4 công đoạn. Quay sợi là công đoạn đầu tiên, sợi bông sau khi nhuộm chàm sẽ cho vào máy quay sợi làm bằng gỗ và các thanh tre tạo thành hình tròn. Người thợ dùng tay quay từ trái sang phải để dàn những sợ nhỏ ra cho vừa với khung.

Sau khi mắc chỉ lên khung và tạo hoa văn bằng những sợi vải sặc sỡ xanh, đỏ, vàng, tím, trắng, đen. Người thợ sẽ sử dụng thầu (thoi dệt) để đưa các sợi vải theo phương nằm ngang, kết hợp dùng chân để đạp khúc guốc. Mỗi lần đạp để nhắc các sợi dọc tương ứng với mỗi lần luồn con thoi và một lần cài sợi vào các ô hoa văn. Đây cũng là công đoạn dệt – công đoạn cuối cùng trước khi hoàn thành một sản phẩm thổ cẩm.

Mỗi sản phẩm hoàn chỉnh, có thể bán ra với giá thành từ 1 - 2 triệu đồng. Giá thành cao bởi thời gian dệt có thể kéo dài trong 4 ngày. Năm 2018, thổ cẩm người Tày đoạt danh hiệu “Sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề tiêu biểu Việt Nam”. Năm 2022, Nghệ nhân Nông Thị Thược được Ban quản lý Công viên địa chất non nước Cao Bằng cấp chứng nhận đối tác. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những tâm huyết mà người nghệ nhân dành hơn nửa đời người theo đuổi.