Đồng bào Khmer đón Tết Chol Chnam Thmay thế nào giữa mùa dịch COVID-19?

Chol Chnam Thmay là lễ hội mừng năm mới theo lịch cổ truyền của dân tộc Khmer. Ngoài tôn giáo chính là Phật giáo, người Khmer còn tin rằng mỗi năm có một vị thần trên trời (Têvôđa) được sai xuống để chăm lo cho cuộc sống và con người trong năm đó, hết năm lại về trời để vị thần khác xuống hạ giới. Những ngày này trở thành, lễ hội truyền thống của cả cộng đồng. Tổ chức nhiều trò vui như đốt đèn trời, đốt ông lói, đánh quay lửa... Các cụ già kể cổ tích, thần thoại, chuyện cũ cho con cháu nghe. Trong ảnh: Một hoạt động mừng tết Chol Chnam Thmay tại một ngôi chùa Khmer ở Trà Vinh trong năm 2019. Ảnh: Duy Quang.

Lễ hội Chol Chnam Thmay diễn ra với nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc, kéo dài liên tiếp trong 3 ngày. Ngày thứ ba gọi là “Tngay Leang Saka”, đây là ngày mọi người dùng nước thơm để tắm Phật, trẻ nhỏ dùng nước thơm để rảy lên người các bậc trưởng bối, họ cho rằng làm như thế sẽ đem đến sự trường thọ và hạnh phúc. Ảnh: Các vị sư thực hiện nghi thức tắm phật trong một ngôi chùa Khmer ở Trà Vinh. Ảnh: Duy Quang.

Năm nay, tết Chol Chnam Thmay sẽ diễn ra từ 14-16.4, tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, các chùa đều có kế hoạch rút gọn, giảm bớt những nghi lễ có đông người tham gia. Ảnh: Một ngôi chùa Khmer ở Trà Vinh dán thông báo tạm đóng cửa phòng dịch bệnh COVID-19. Ảnh: Trần Lưu.

Tại tỉnh Trà Vinh, nơi có hơn 30% đồng bào dân tộc Khmer, những ngày qua, không cótiếng trống sa dăm, tiếng ngũ âm tập luyện mừng năm mới. Điều duy nhất khác biệt so với ngày thường là xóm làng rực rỡ hơn, sạch đẹp hơn. Ông A-cha Thạch Sô Va Thi, thành viên Ban quản trị chùa Sóc Cầu, xã Hùng Hòa, huyện Tiểu Cần cho biết: Tuy rất háo hức đón năm mới nhưng bà con đều chấp hành tốt chỉ đạo cách ly xã hội một cách vui vẻ. Từ khi nhận được Chỉ thị, Ban quản trị cũng phổ biến đến bà con phật tử tổ chức nhỏ gọn hơn mọi năm để đảm bảo an toàn. Riêng chính quyền, UBMTTQ xã cũng liên tục vận động tuyên truyền, như đến chùa phải đeo khẩu trang, không đến gần nhau. Và chùa có bố trí chậu rửa tay ở những nơi thuận tiện nhất”. Ảnh: Một vị sư Khmer quét dọn sân chùa chuẩn bị đón Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay. Ảnh: Trần Lưu.

Tại tỉnh Trà Vinh, nơi có hơn 30% đồng bào dân tộc Khmer, những ngày qua, không cót trống sa dăm, tiếng ngũ âm tập luyện mừng năm mới. Điều duy nhất khác biệt so với ngày thường là xóm làng rực rỡ hơn, sạch đẹp hơn. Acha Thạch Sô Va Thi, thành viên Ban quản trị chùa Sóc Cầu, xã Hùng Hòa, huyện Tiểu Cần cho biết: Tuy rất háo hức đón năm mới nhưng bà con đều chấp hành tốt chỉ đạo cách ly xã hội một cách vui vẻ. Từ khi nhận được Chỉ thị, Ban quản trị cũng phổ biến đến bà con phật tử tổ chức nhỏ gọn hơn mọi năm để đảm bảo an toàn. Riêng chính quyền, UBMTTQ xã cũng liên tục vận động tuyên truyền, như đến chùa phải đeo khẩu trang, không đến gần nhau. Và chùa có bố trí chậu rửa tay ở những nơi thuận tiện nhất”. Ảnh: Một vị sư Khmer quét dọn sân chùa chuẩn bị đón Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay. Ảnh: Trần Lưu.

Tuân thủ chỉ đạo hạn chế tập trung đông người, các ngôi chùa Khmer chỉ trang trí đơn giản cờ hoa. Một số nghi lễ truyền thống được các chùa khuyến cáo người dân có thể tổ chức tại nhà. Chẳng hạn như lễ Tắm Phật, nếu nhà nào có thờ tượng phật thì vẫn có thể tổ chức lễ tam bảo tại nhà. Còn nhà không có thờ tượng phật thì tổ chức mời cha mẹ tắm rửa tay chân, chúc phúc cho cha mẹ và cha mẹ chúc lại con cháu, cũng bảo đảm ý nghĩa, vui tươi, ấm áp không khí gia đình, vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống của dân tộc. Ảnh: Cảnh trầm lắng tại các ngôi chùa Khmer vào những ngày cận tết. Ảnh: Trần Lưu.

Ông Lâm Sơn ở ấp 5, xã Vị Trung, huyện Vị Thủy, đang quét dọn nhà cửa, lau chùi vệ sinh bàn thờ tổ tiên. Ông bảo: “Chỉ còn hai ngày nữa là đến Tết rồi, trang hoàng chút ít cho có không khí Tết. Năm nay gia đình tôi đón Tết đơn giản thôi, vì qua thông tin báo đài thấy dịch bệnh bùng phát ghê quá”. Theo ông Lâm Sơn, không chỉ gia đình ông mà nhiều bà con ở xóm này không tổ chức gói bánh tét như mọi năm, mà chỉ mua ít bánh trái cúng bàn thờ ông bà tổ tiên. Hạn chế tối đa việc tiếp khách cũng như đi đến nhà bà con chúc Tết. Ảnh: Ông Lâm Sơn lau chùi bàn thờ tổ tiên để đón Tết. Ảnh: Trần Lưu.

Hòa thượng Thạch Sóc Xane, Phó chủ tịch Hội đồng trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Trưởng ban trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Trà Vinh cho biết: "Chúng tôi đã có văn bản hướng dẫn chư tăng ni, phật tử tỉnh nhà cùng chung tay chống dịch bệnh. Trong mùa Chol Chnam Thmay sẽ tổ chức giới hạn, tạm dừng một số hoạt động để bảo đảm, ngăn chặn dịch bệnh nguy hiểm, thực hiện đúng chỉ thị chung tay phòng chống dịch bệnh COVID-19. Trong ảnh: Trước nghi thức tắm phật, các nhà sư diễu hành 3 vòng quanh chính điện chùa. Ảnh: Duy Quang chụp vào lễ hội Chol Chnam Thmay năm 2019 tại Trà Vinh.

Tết năm nay không rộn ràng như mọi năm nhưng đồng bào Khmer tin rằng họ vẫn có được mùa tết đầm ấm, yên vui, ý nghĩa; cùng xã hội chung tay đẩy lùi dịch bệnh. Ảnh: Trò chơi dân gian trong Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay của đồng bào dân tộc Khmer. Ảnh: Duy Quang.