Chiêm ngưỡng những thửa ruộng bậc thang khắc trên đá ở Mù Cang Chải

Văn Đức - A Lù |

Yên Bái – Những bãi đá cổ có hình vẽ về ruộng bậc thang ở xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải cuốn hút hàng trăm nghìn lượt người đến khám phá.

Ruộng bậc thang huyện Mù Cang Chải năm 2007 đã được Bộ VH-TT&DL xếp hạng di tích danh thắng cấp quốc gia, đầu năm 2022 danh thắng này cũng vừa đón nhận bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt. Đây là một di sản văn hóa do những “nghệ sĩ chân đất” là người dân nơi đây qua rất nhiều thế hệ tạo nên, đã làm mê mẩn bao nhiêu du khách trong và ngoài nước khi đặt chân tới đây vào mùa nước đổ hay mùa lúa chín.
Ruộng bậc thang huyện Mù Cang Chải năm 2007 đã được Bộ VH-TT&DL xếp hạng di tích danh thắng cấp quốc gia, đầu năm 2022 danh thắng này vừa đón nhận bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt. Đây là một di sản văn hóa do những “nghệ sĩ chân đất” là người dân nơi đây qua rất nhiều thế hệ tạo nên, đã làm mê mẩn bao nhiêu du khách trong và ngoài nước khi đặt chân tới đây vào mùa nước đổ hay mùa lúa chín.
Tuy vậy, khó thể ngờ rằng di sản văn hóa vô cùng độc đáo này lại được sinh ra từ “bản thiết kế” trên đá do người xưa cách đây vài thế kỷ tạo nên.
Mới đây, qua thông tin từ đồng bào dân tộc nơi đây, các cơ quan chức năng đã phát hiện ra hàng chục khối đá khổng lồ nằm rải rác tại các xã trên địa bàn huyện Mù Cang Chải, nhưng tập trung nhiều nhất lại xã Lao Chải. Điều đặc biệt ở những phiến đá này là những hoạ tiết có niên đại hàng trăm năm tuổi như “bản thiết kế” về các thửa ruộng bậc thang hùng vĩ này.
Trao đổi với PV, ông Lý Kim Thoa – Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Yên Bái cho biết: “Năm 2015, một đoàn cán bộ văn hóa, khảo cổ của tỉnh Yên Bái đã lặn lội vào đây theo lời mách của dân Mông Lao Chải. Qua khảo sát, bãi đá nằm rải rác ở 3 thôn: Tàng Ghênh, Hú Trù Lình và Hồng Nhì Pá, trong đó tập trung nhiều nhất là ở bản Tàng Ghênh hơn 10 tảng với nhiều hình thù khác nhau bình quân mỗi tảng trên 3 mét khối đá”.
Trao đổi với PV, ông Lý Kim Thoa – Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Yên Bái cho biết: “Năm 2015, một đoàn cán bộ văn hóa, khảo cổ của tỉnh Yên Bái đã lặn lội vào đây theo lời mách của người Mông ở xã Lao Chải. Qua khảo sát, bãi đá nằm rải rác ở 3 thôn: Tàng Ghênh, Hú Trù Lình và Hồng Nhì Pá, trong đó tập trung nhiều nhất là ở bản Tàng Ghênh hơn 10 tảng với nhiều hình thù khác nhau bình quân mỗi tảng trên 3 mét khối đá”.
Bãi khắc đá cổ Lao Chải gồm nhiều khối sa thạch, tiếng Mông gọi là (bao zê mùa cang là) nằm rải rác ở trên các núi sâu vẫn đang chờ các nhà nghiên cứu đến tìm tòi, nghiên cứu.
Bãi khắc đá cổ Lao Chải gồm nhiều khối sa thạch, tiếng Mông gọi là "bao zê mùa cang là" nằm rải rác ở trên các núi sâu. Đến năm 2020, đoàn nghiên cứu tiếp tục đến tìm hiểu nơi đây và đã phát hiện thêm hàng chục khối đá nữa.
Để đến được bãi đá cổ tại xã Lao Chải cần đi từ huyện lỵ vào trụ sở xã Lao Chải hơn 10km, theo đường 32. Sau đó từ trung tâm xã vào bãi đá nếu đi xe phải mất hơn 1h bằng đường bê tông rồi đi bộ chừng nửa tiếng.
Để đến được bãi đá cổ tại xã Lao Chải cần đi từ huyện lỵ vào trụ sở xã Lao Chải hơn 10km, theo đường 32. Sau đó từ trung tâm xã vào bãi đá nếu đi xe phải mất hơn 1 giờ bằng đường bê tông rồi đi bộ chừng nửa tiếng.
Những khối đá được người xưa chọn để khắc lên bề mặt, thường là những khối đá to, các mặt xung quanh khá phẳng nhẵn, nằm ở vị trí thoáng, có tầm nhìn bao quát rộng. Có khối đá đã chìm khá sâu do đất vùi lấp theo thời gian, nhưng nhìn chung những đường khắc còn khá rõ nét.
Những khối đá được người xưa chọn để khắc thường là những khối đá to, các mặt xung quanh khá phẳng nhẵn, nằm ở vị trí thoáng, có tầm nhìn bao quát rộng.
Quan sát các hình khắc trên đá cho thấy, người xưa đã khắc lên đá rất tỉ mỉ, kì công, bởi những nét khắc uốn lượn mềm mại theo hình dạng lồi lõm của khối đá. Hình khắc trên đá khá đa dạng như: hình ruộng bậc thang ôm quanh tảng đá, hoặc những đường khắc vạch thẳng song song hay uốn lượn bên sườn các tảng đá.
Quan sát các hình khắc trên đá cho thấy, người xưa đã khắc lên đá rất tỉ mỉ, kì công, bởi những nét khắc uốn lượn mềm mại theo hình dạng lồi lõm của khối đá. Hình khắc trên đá khá đa dạng như: hình ruộng bậc thang ôm quanh tảng đá, hoặc những đường khắc vạch thẳng song song hay uốn lượn bên sườn các tảng đá.
Có nhiều hình khắc trên các khối đá được thể hiện một cách công phu, bố cục đẹp mắt chủ yếu về đề tài ruộng bậc thang. Tuy nhiên, cũng nhiều bức riêng về quá trình sinh sống, sản xuất hàng ngày cũng được ghi lại tại đây.
Cũng có nhiều hình khắc trên các khối đá được thể hiện một cách công phu, bố cục đẹp mắt về quá trình sinh sống, sản xuất hàng ngày.
Những hình ảnh
Những hình ảnh về nông cụ sản xuất  như lưỡi rìu, lưỡi thanh đao, lưỡi gươm, dao nhọn, mỏ chim, khe suối, thế núi cũng được khắc hoạ rõ nét.
Cho đến nay, vẫn chưa đủ tài liệu để nói rằng, trước đó đã có cư dân dân tộc Mông sinh sống ở trên vùng núi cao này hay chưa. Nhưng có thể tạm khẳng định, những hình vẽ ruộng bậc thang các khối đá khắc cổ này chỉ có tuổi đời cách đây chỉ khoảng 300 đến 450 năm.
ông Lý Kim Thoa - Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Yên Bái cho hay, cho đến nay, vẫn chưa đủ tài liệu để nói rằng, trước đó đã có cư dân dân tộc Mông sinh sống ở trên vùng núi cao này hay chưa. Nhưng có thể tạm khẳng định, những hình vẽ ruộng bậc thang các khối đá khắc cổ này chỉ có tuổi đời cách đây chỉ khoảng 300 đến 450 năm.
Thời gian tới, Bảo tàng tỉnh Yên Bái sẽ tiếp tục phối hợp với các nhà khảo cổ học, dân tộc học, lịch sử tiếp tục mở rộng phạm vi điều tra hơn nữa ra tất cả các bản là Lao Chải, Dào Xa, Cáng Dông, Cồ Dề Sáng A, Cồ Dề Sán B, Đề Súa, Dào Cu Nha, Trống Khua và Háng Gàng thuộc xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải.
Thời gian tới, các nhà nghiên cứu sẽ tiếp tục mở rộng phạm vi điều tra ra tất cả các bản là Lao Chải, Dào Xa, Cáng Dông, Cồ Dề Sáng A, Cồ Dề Sán B, Đề Súa, Dào Cu Nha, Trống Khua và Háng Gàng thuộc xã Lao Chải và các xã khác trên địa bàn huyện.


Văn Đức - A Lù
TIN LIÊN QUAN

Kì bí "bản thiết kế" ruộng bậc thang trên đá cổ ở Mù Cang Chải

Văn Đức |

Yên Bái – Bãi đá cổ tại xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải với rất nhiều hình khắc về ruộng bậc thang đang được các nhà khoa học nghiên cứu, giải mã.

Bắt 2 đối tượng trộm cắp xe máy sau 5 giờ gây án tại Yên Bái

Văn Đức |

Yên Bái - Công an huyện Lục Yên vừa bắt 2 đối tượng trộm cắp xe máy xảy ra vào rạng sáng ngày 8.2 tại tổ dân phố 6, thị trấn Yên Thế.

Nghi thức tâm linh huyền bí trong lễ hội Cầu mùa của người Dao đỏ Yên Bái

Khắc Điệp |

Yên Bái – Dịp đầu xuân năm mới, đồng bào Dao đỏ tại xã Khai Trung, huyện Lục Yên hân hoan tổ chức lễ hội Cầu mùa với mong muốn một năm mưa thuận gió hòa, cây cối tươi tốt, mùa màng bội thu.

Điều gì khiến lăng mộ Nefetari được mệnh danh là ngôi mộ đẹp nhất Ai Cập

Yến Nhi |

Được mệnh danh là "ngôi mộ đẹp nhất Ai Cập", lăng mộ cổ của nữ hoàng Nefetari không chỉ có kiến trúc xa hoa mà còn chứa đựng một câu chuyện hấp dẫn.

Tiền vệ Hùng Dũng: Tôi buồn vì không thể tặng quà thầy Park Hang-seo

AN NGUYÊN |

Tiền vệ Hùng Dũng và các đồng đội tuyển Việt Nam bày tỏ sự tiếc nuối khi không thể mang về món quà ý ở giải đấu cuối cùng của huấn luyện viên Park Hang-seo.

Bắt tạm giam 2 nữ phó giám đốc Bệnh viện TP Thủ Đức

Việt Dũng |

Mở rộng điều tra vụ án sai phạm về đấu thầu xảy ra tại Bệnh viện TP Thủ Đức (TPHCM), Cơ quan Cảnh sát điều tra đã bắt tạm giam 2 phó giám đốc đơn vị này.

Bến xe lớn nhất nước đông nghẹt người về quê đón Tết

MINH QUÂN |

TPHCM - Chiều 16.1, hàng nghìn người đổ về bến xe Miền Đông mới để về quê đón Tết. Do lượng khách tăng đột biến nên bến xe Miền Đông mới không đủ ghế cho khách ngồi chờ, nhiều người phải ngồi dưới sàn nhà.

Tết Hà Nội với hương vị ô mai gừng thân quen

Vân Hoa |

Dịp Tết đến, người người đổ về Hàng Đường, con phố nổi tiếng về mứt, ô mai. Trong đó, ô mai gừng là món được mua nhiều hơn cả, bởi vị cay nồng, ấm đượm rất hợp với tiết xuân.

Kì bí "bản thiết kế" ruộng bậc thang trên đá cổ ở Mù Cang Chải

Văn Đức |

Yên Bái – Bãi đá cổ tại xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải với rất nhiều hình khắc về ruộng bậc thang đang được các nhà khoa học nghiên cứu, giải mã.

Bắt 2 đối tượng trộm cắp xe máy sau 5 giờ gây án tại Yên Bái

Văn Đức |

Yên Bái - Công an huyện Lục Yên vừa bắt 2 đối tượng trộm cắp xe máy xảy ra vào rạng sáng ngày 8.2 tại tổ dân phố 6, thị trấn Yên Thế.

Nghi thức tâm linh huyền bí trong lễ hội Cầu mùa của người Dao đỏ Yên Bái

Khắc Điệp |

Yên Bái – Dịp đầu xuân năm mới, đồng bào Dao đỏ tại xã Khai Trung, huyện Lục Yên hân hoan tổ chức lễ hội Cầu mùa với mong muốn một năm mưa thuận gió hòa, cây cối tươi tốt, mùa màng bội thu.