Xăm hình nghệ thuật - nghề tự lập và không tẻ nhạt

Không lệ thuộc

Tôi ngồi với Âu Văn Ngọc trong quán cà phê “cỏ” ở đường Giếng Đồn (TP.Hạ Long) vào khoảng hơn 10h trưa. Ngọc cho biết, trừ những hôm đông khách, gần như hôm nào Ngọc cũng dành buổi sáng cho việc gặp gỡ bạn bè, trao đổi và tìm hiểu thêm về nghề xăm nghệ thuật - công việc mà cậu theo đuổi từ 6 năm nay. Ngọc thường lên lịch xăm hình cho khách từ đầu giờ chiều đến 17 -18h trong ngày. Chẳng ai nghĩ rằng cậu thanh niên 9X mảnh khảnh, dáng vẻ rất nghệ sĩ này đã có lúc thu về cả trăm triệu đồng một tháng - số tiền đủ để trang trải chi phí thiết bị, dụng cụ hành nghề ngay sau khi kết thúc tháng làm việc đầu tiên.

Kiếm được nhiều như vậy, nhưng đã có lúc bố mẹ đã phải phiền lòng rất nhiều vì Ngọc. Ngọc thú thật, cậu không đủ sức hứng thú với trường ốc. Trái lại, Ngọc thích hội họa. Ngọc có khả năng chép tranh, vẽ lại các biển hiệu theo trí nhớ rất tốt từ khi còn nhỏ. Lên trung học, Ngọc rời mái trường, khoác ba lô về Hà Nội tìm thầy học nghề xăm nghệ thuật. Bố mẹ đã rất lo lắng vì sợ cậu sa ngã. Bởi vì trong quan niệm của bố mẹ, con trai họ đang theo đuổi một nghề “không tử tế”. Sau 6 tháng học nghề với học phí 10 triệu đồng; 6 tháng phụ việc ở một cơ sở xăm hình nghệ thuật tại Hà Nội, Ngọc xách cốp đồ nghề đi khắp nơi, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh… để phục vụ theo yêu cầu của khách hàng. Thời kỳ đầu, Ngọc thường lấy giá rất rẻ, thậm chí là xăm miễn phí cho người quen hoặc bạn bè. Bắt đầu từ cuối năm 2009, Ngọc quyết định mở cửa hàng riêng của mình trên đường Cao Xanh (TP.Hạ Long) - một trong những cửa hàng xăm nghệ thuật đầu tiên ở thành phố này.

Tôi hỏi: “Có khi nào anh xăm hỏng hình cho khách không?”. Ngọc cười: “Không hoàn hảo thì có. Mà công việc này thì chẳng bao giờ hoàn hảo, bởi vì mỗi khách hàng một sở thích. Có người thích linh vật. Có người thích hoa bướm. Có người thích những câu cách ngôn. Có người chỉ cần ký hiệu hoặc một họa tiết mảnh mai. Có cái đơn giản, nhưng lại có cái cực kỳ phức tạp. “Đi” một họa tiết lên làn da thì không hề giống như đưa mũi bút chì trên mặt giấy. Có nghĩa là không thể tẩy xóa và không được phép sai lầm”. Ngọc kể: Có lần một khách hàng Sài Gòn yêu cầu Ngọc xăm hình một mặt quỷ. Xăm xong, khách hân hoan bao nhiêu thì Ngọc băn khoăn bấy nhiêu, bởi cái cặp mắt trên cánh tay kia vẫn thiếu một vẻ gì đó mới có thể trở thành mắt quỷ. Nhiều ngày sau, Ngọc mới phát hiện ra đôi tròng mắt của hình xăm hơi nhỏ và độ tương phản của hai tông màu chàm và đỏ còn nhạt quá... Hóa ra xăm nghệ thuật không đơn giản như người ta quan niệm. Đó là công việc luôn đòi hỏi những bàn tay nghệ sĩ. Hiện tại, thu nhập của Ngọc ở mức đều đều 12-15 triệu đồng/tháng - không còn cao như những năm đầu do thành phố đã xuất hiện khá nhiều điểm hành nghề với giá cả cạnh tranh hơn. Mặc dù vậy, Ngọc vẫn chưa bao giờ tỏ ra hoang mang hoặc nghi ngờ về nghề của mình, một nghề không hứa hẹn vinh quang nhưng là nghề cậu tự tìm lấy và nó luôn mang lại cho cậu niềm vui của sự bình an, không lệ thuộc.

Không tẻ nhạt

Ở khu du lịch thuộc bờ tây thành phố, Đinh Bá Tiến cũng là một tên tuổi được đồng nghiệp nể trọng và nhiều người hâm mộ biết đến nhiều. Sự thực, nghề xăm nghệ thuật đã làm thay đổi cuộc đời Tiến. Ra khỏi vòng lao lý, làm gì để có thể hoàn lương là một câu hỏi lớn hàng đêm đè nặng lên tâm trí anh. Vốn yêu thích hội họa và khéo tay, Tiến quyết định chọn ngả mưu sinh cho mình bằng nghề xăm nghệ thuật. Và quả thật, sự lựa chọn này đã không hề uổng phí. Chỉ sau hai năm xả thân phụ việc cho một thợ xăm bậc thầy không cần công xá, Tiến đã có được những bí quyết căn bản về nghề và yên tâm quay về thành phố của mình. Giờ đây, vào mùa cao điểm, thường từ sau Tết Nguyên đán đến đầu mùa hè, con số khách hàng tìm đến cơ sở của anh khiến những người cùng nghề không thể không mơ. Cách làm việc thận trọng, trau chuốt và cách PR trên Facebook cá nhân cũng rất có duyên đã giúp anh tạo được uy tín và chiếm được cảm tình của nhiều “tín đồ hình xăm” tìm đến từ mọi ngả.

Tôi tìm đến cơ sở của Tiến với tư cách khách hàng. Ở đây một thợ phụ việc trẻ tuổi tiết lộ: “Em theo anh Tiến mấy năm nay rồi. Hóa ra anh ấy rất lành, chu đáo và chẳng có vẻ gì tỏ ra hơn người cả”. Nhưng những hình xăm của Tiến thì nói rất nhiều phẩm chất của người làm nghề: Sự hài hòa, trang nhã của cách phối màu; sự mạch lạc uyển chuyển của các nét đơn; sự phóng khoáng hào hoa của những con chữ và sự chính xác đến từng chấm nhỏ... Tất cả những người đến với anh chỉ còn lưu giữ trên cơ thể mình những hình xăm như là những tặng vật tuyệt đẹp của một tay nghề đã đạt đến độ điêu luyện trầm tĩnh. Những hình xăm ấy cũng chẳng liên quan gì với quá khứ của một tội đồ. Chẳng mấy ai còn biết và cũng chẳng ai cần biết hôm qua anh là ai. Công việc tử tế này đã giúp Tiến đoạn tuyệt hẳn với quá khứ u ám.

Hình xăm cá chép, biểu tượng may mắn, vượt khó. Ảnh: THÙY LINH

Tự lập là bản lĩnh nhất

Trong bữa cơm gia đình, tôi đem chuyện về hình xăm và nghề nghiệp của hai người trẻ vừa gặp kể cho cả nhà. Bố tôi bảo: “Chả đẹp đẽ gì, toàn quân đua xe!”. Mẹ tôi cãi: “Ông hay nói linh tinh. Hình xăm nào đua xe. Chỉ có đám không nghề ngỗng, lêu têu mới thích đua xe”. Em gái tôi bảo: “Trường con chẳng đua xe mà ối đứa xăm. Con cũng đang thích xăm đây”. Tôi chợt nhận ra: Ngay trong một nhà, cách nghĩ như bố tôi đã thuộc về số ít...

Có một thời, người ta coi những người xăm mình nếu chẳng phải dân “du đãng” thì “nguồn gốc cũng có vấn đề”. Nhưng giờ đây, ở đâu cũng có thể thấy những hình xăm với đủ các dạng thức trên cơ thể người bất kể giới tính, thành phần và lứa tuổi. Tôi chợt nghĩ tới chiếc quần soóc nữ ngày nay. Quả thật nó khỏe khoắn, sống động. Khác hẳn 20 năm trước, người ta luôn nhìn nó như một thứ thảm họa của “thuần phong mỹ tục”. Sự thực, như ở nhiều xứ sở sống nhờ sông nước ở nước mình đã có tục xăm người từ thời còn rất hoang vu. Ngày nay, xăm hình nghệ thuật đã trở thành phổ biến trên toàn thế giới. Có những chuyên gia về xăm hình nghệ thuật được coi như những nghệ sĩ sáng giá như Stephanie Tamez, Brandon Bond, Dave Tedder (Mỹ), Yoshihito Nakano (Nhật Bản)... Tại Việt Nam, xăm hình nghệ thuật mới trở thành trào lưu ở một số đô thị lớn từ vài chục năm trở lại đây. Nó thực sự trở thành một dịch vụ, một nhu cầu và là một nghề như mọi nghề lương thiện khác. Chỉ có điều người ta có đủ đam mê mà bước qua những kỳ thị hẹp hòi để theo đến với nó một cách thành thật hay không?

Một thông tin đáng chú ý, theo thống kê của Phòng LĐTBXH TP.Hạ Long, mỗi năm thành phố này có khoảng 2.000 người trong tình trạng chờ việc làm (bằng 1,5% tổng số người trong độ tuổi lao động). Với một thành phố công nghiệp đang phát triển, đây là một sự thật đầy vô lý. Nhưng trong sự vô lý chung ấy, lại có rất nhiều người trẻ dám dấn thân để đoạt lấy cơ hội với quan niệm làm nghề, có những nghề tự lập không tầm thường và tẻ nhạt. Và, họ đã thành công. Ngọc, Tiến - hai nhân vật nghề xăm của tôi - là ví dụ.