“Bốn mũi giáp công” ở Hướng Hóa
Vào những năm 1990 trở về sau này, giữa bộn bề công việc hệ trọng cần sắp đặt, triển khai gấp rút và vận hành hiệu quả của một tỉnh mới tái lập, Quảng Trị vẫn dành sự quan tâm đặc biệt để đánh thức, khai thác tiềm năng kinh tế - xã hội đường 9; đẩy mạnh đầu tư, khai thác tiềm năng, lợi thế Hành lang Kinh tế Đông - Tây (EWEC)… Trên thực tế, EWEC đã đem lại lợi ích thiết thực và lâu dài cho các quốc gia thành viên, tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội đối với các địa phương của cả ba nước Việt Nam, Lào, Thái Lan trên hành lang, nhất là tỉnh Quảng Trị, nơi có Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, thuộc huyện Hướng Hóa, “đầu cầu” của Việt Nam trên EWEC.
Trên địa bàn huyện Hướng Hóa có 4 đơn vị của Hải quan Quảng Trị tạo thành “bốn mũi giáp công”, thực thi nhiệm vụ theo chức năng được giao. Đó là Chi cục Hải quan cửa khẩu Lao Bảo, thành lập từ 8.1.1978, quản lý hải quan tại Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo; Đội Kiểm soát Hải quan (đóng tại xã Tân Hợp, huyện Hướng Hóa), tiền thân là Đội Kiểm soát lưu động thuộc Hải quan Bình Trị Thiên, thành lập năm 1986, thực hiện nhiệm vụ đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn huyện Hướng Hóa; Chi cục Hải quan Khu Thương mại Lao Bảo thành lập năm 1999, thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về hải quan trên địa bàn Khu Kinh tế- Thương mại đặc biệt Lao Bảo, gắn bó với địa phương gần 20 năm, giải thể vào tháng 10.2017; Đội Kiểm soát phòng chống ma túy thành lập năm 2007, thực hiện nhiệm vụ chính là đấu tranh phòng chống mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy trên địa bàn huyện Hướng Hóa.
Chi cục phó Chi cục Hải quan cửa khẩu Lao Bảo Nguyễn Ngọc Hải nói, cái “khó” của chúng tôi là vừa tạo thuận lợi cho hàng hóa xuất nhập khẩu, người và phương tiện vận tải xuất nhập cảnh qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu quản lý hải quan chặt chẽ; góp phần tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh, du lịch của các doanh nghiệp và cá nhân trên địa bàn. Đây cũng là “cánh chim đầu đàn” của Hải quan Quảng Trị trong công tác cải cách hành chính về hải quan, hiện đại hóa hải quan cũng như thu nộp ngân sách nhà nước.
Kể khi thành lập đến nay, Hải quan cửa khẩu Lao Bảo đã có 40 năm gắn bó với địa phương. Cửa khẩu Lao Bảo trở thành cửa khẩu đường bộ quốc tế đầu tiên của tuyến biên giới Việt – Lào, có lưu lượng phương tiện, hành khách qua lại và hàng hóa xuất nhập khẩu thông thương sôi động, đặc biệt trong khoảng thời gian từ năm 2000 - 2014. Tuyến đường 9 anh hùng năm xưa từ khi có Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo đã trở thành một tuyến đường huyết mạch xuyên qua 4 nước Việt Nam – Lào – Thái Lan – Myanmar, là “xương sống” của EWEC, có ý nghĩa về kinh tế - xã hội, an ninh – quốc phòng quan trọng tại tỉnh Quảng Trị cũng như khu vực miền Trung Việt Nam và vùng Trung Lào; là biểu tượng sinh động của tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt Nam – Lào. Các hoạt động thương mại xuyên biên giới, đầu tư theo tuyến Hành lang kinh tế Đông – Tây ngoài việc giúp hình thành một cộng đồng doanh nghiệp Quảng Trị lớn mạnh, còn hình thành môi trường dịch vụ phục vụ các nhu cầu của các phương tiện vận tải, hành khách, khách du lịch... tạo ra nhiều công ăn việc làm cho người dân vùng đất Khe Sanh – Hướng Hóa.
Dấu ấn cải cách trên EWEC
Mô hình kiểm tra chung “Một cửa, một lần dừng” tại cặp cửa khẩu Lao Bảo – Đen Sa Vẳn là một trong những thử nghiệm mang tính đột phá trong công tác cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan của ngành hải quan nói chung, của Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị nói riêng. Cách đây hơn 10 năm, nắm bắt xu thế hội nhập kinh tế sâu rộng của đất nước, ngày 30.6.2005, mô hình “Một cửa, một lần dừng” tại cặp cửa khẩu Lao Bảo – Đen Sa Vẳn chính thức triển khai và đến ngày 6.2.2015, các bên đã triển khai bước 4... Mặc dù còn có những vướng mắc, bất cập trong tổ chức thực hiện, nhưng đã có thời điểm, mô hình này tạo được ấn tượng về công tác cải cách hành chính của Hải quan Quảng Trị cũng như “nuôi dưỡng” môi trường kinh doanh sôi động tại khu vực Khe Sanh – Hướng Hóa trong hơn 10 năm qua.
Trong gần 20 năm qua, cùng với nỗ lực của tỉnh Quảng Trị nói chung, Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị nói riêng, Khu Thương mại Lao Bảo đã hình thành, thu hút một lượng lớn doanh nghiệp tham gia đầu tư cho các hoạt động kinh doanh, sản xuất, trong đó có các doanh nghiệp FDI.
Theo thống kê, đến hết năm 2016, có trên 430 doanh nghiệp, 3.000 hộ kinh doanh cá thể đăng ký hoạt động. Cơ sở hạ tầng khu thương mại ngày càng hoàn thiện. Những đổi thay đến từ một vùng đất nghèo khó của vùng “kinh tế mới” được phản ánh sinh động bằng những nếp nhà kiên cố được bao quanh bởi những vườn hồ tiêu, càphê, cây ăn trái, những công trình công ích như trường học, bệnh xá... trải dài hơn 20 cây số dọc tuyến đường 9, từ Tân Hợp, Khe Sanh, Tân Liên, Tân Lập, Tân Long, Tân Thành đến Lao Bảo. Đối tượng hưởng lợi từ sự phát triển của khu vực này là số đông người dân lao động, điều này thực sự có ý nghĩa đối với con người, cộng đồng sinh sống trên vùng đất vốn là chiến địa khốc liệt 50 năm trước.
Từ khi thành lập đến nay (từ năm 1990 – 2017), các đơn vị hải quan trên địa bàn Hướng Hóa đóng góp phần lớn cho kết quả thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về hải quan trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Đặc biệt là không để hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, ma túy, vũ khí, đạn dược, thuốc nổ… thẩm lậu tràn lan, phá hoại sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn, phá hoại thị trường tiêu dùng trong nước, ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe, sinh hoạt của nhân dân. Đội trưởng Đội Kiểm soát hải quan Lê Chí Dụng nhấn mạnh: “Những nỗ lực của Hải quan Quảng Trị đã góp phần quan trọng trong việc kiểm soát, kiềm chế tình hình buôn lậu tại Quảng Trị, triệt xóa “điểm nóng” buôn lậu trên tuyến đường 9 – Lao Bảo".
Nói về cửa khẩu cải cách, hiện đại, phục vụ doanh nghiệp, nhân dân, Trưởng trạm kiểm soát Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo – thiếu tá Nguyễn An đánh giá rất cao sự nỗ lực trong cải cách hành chính, tinh thần phục vụ tận tụy và chuyên nghiệp của cán bộ nhân viên hải quan thuộc cửa khẩu này. “Sự phối hợp giữa hai lực lượng hải quan, biên phòng tại cửa khẩu thời gian qua rất tốt, chúng tôi sẽ cùng nhau tìm cách rút ngắn hơn nữa thời gian kiểm tra, thông quan với mục tiêu hướng tới là thỏa mãn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao, văn minh của du khách, doanh nhân… trên EWEC” – thiếu tá Nguyễn An cho biết.
Không được phép vô cảm
Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị và các đơn vị cơ sở đã tích cực tham gia các hoạt động của địa phương như: Kiến nghị địa phương các chính sách, giải pháp quản lý hoạt động sản xuất – kinh doanh; hỗ trợ, tham vấn cho các hoạt động đầu tư, xuất nhập khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp; góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn trên địa bàn vùng biên giới.
Phối hợp với các cơ quan chức năng của địa phương thực hiện nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ và phòng, chống mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy trên địa bàn.
Thực hiện tốt công tác dân vận, tham gia sinh hoạt cùng nhân dân và các tổ chức chính trị- xã hội, tích cực thực hiện các hoạt động phong trào, hoạt động xã hội, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng do đơn vị chủ động thực hiện và do chính quyền địa phương phát động… Vì thế, trong bất kỳ điều kiện, thời điểm nào, lực lượng hải quan tại địa bàn luôn được người dân và chính quyền địa phương đùm bọc, bảo vệ, tạo điều kiện để hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao.
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng, thời gian qua, ngành hải quan tại địa phương đã có nhiều cố gắng trong hoạt động đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp. Đây là kết quả của sự thay đổi xuất phát từ nhận thức rằng doanh nghiệp là đối tác của cơ quan quản lý hành chính nhà nước và để góp phần tạo môi trường kinh doanh, đầu tư thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp mà Chính phủ nói chung, ngành hải quan nói riêng đang theo đuổi.
“Tôi cam kết đơn vị luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, đầu tư trên địa bàn quản lý. Đối với các đơn vị cơ sở và công chức thừa hành, ý thức phục vụ luôn được đặt lên hàng đầu, quyết không có những hành vi tiêu cực và không vô cảm trước các khó khăn của doanh nghiệp.
Về việc triển khai thực hiện các thể chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực quản lý nhà nước về hải quan, những bất cập trong thực hiện các quy trình nghiệp vụ luôn được đơn vị hết sức quan tâm, nếu vấn đề vượt thẩm quyền, đơn vị sẽ chủ động, kịp thời đề xuất cấp trên các biện pháp giải quyết. Bên cạnh đó, đơn vị cũng sẽ tích cực, chủ động phối hợp các lực lượng chức năng tại các cửa khẩu tiếp thu các kiến nghị, phản ánh của doanh nghiệp để kịp thời giải quyết các vướng mắc, khó khăn nảy sinh”, Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị Bùi Thanh San khẳng định.
