Chuyện ở phòng hiến xác
Một ngày cuối năm 2014, tại phòng đăng ký hiến xác (Trường Đại học Y dược TPHCM, Trường ĐHYD), có 3 người đến làm thủ tục đăng ký hiến xác cho y học sau khi qua đời, 1 đàn ông đứng tuổi và 2 phụ nữ, 1 đứng tuổi, 1 trẻ hơn.
Nơi đăng ký hiến xác nằm cạnh phòng bảo quản xác, cũng là nơi sinh viên Trường ĐHYD thực tập trên xác người. Từ phòng đăng ký, qua lớp cửa kính, có thể nhìn rõ cảnh sinh viên thực tập trên những xác người tự nguyện hiến cho khoa học. Những xác người nằm ở nhiều tư thế khác nhau, tùy vào nội dung thực tập của sinh viên.
Trong khi chờ đợi làm thủ tục hiến xác, đại tá Trần Minh Phương - 58 tuổi, Phó chính ủy Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Long An, ngụ P.6 TP.Tân An (Long An) vô tình nhìn thấy cảnh sinh viên thực tập ở bên trong. Nhìn vào những xác người, ông Phương chợt liên tưởng, sau này xác của mình cũng sẽ như thế, như thế…
Đại tá Phương quyết định lên TPHCM đăng ký hiến xác sau khi qua đời là bởi dự 1 đám tang ở huyện Cần Đước (tỉnh Long An), ông xúc động mạnh trước cảnh “đám tang không có quan tài” vì người quá cố đã hiến xác cho khoa học.
Trở lại bàn làm thủ tục hiến xác, ông Phương vô tình nhìn tờ khai đăng ký hiến xác của 2 người phụ nữ ngồi bên, biết họ cũng ở TP.Tân An. Đó là bà Châu Thị Mỹ Chi (54 tuổi) và con gái Châu Thức Tâm (34 tuổi), ngụ ấp Vĩnh Hòa, xã An Vĩnh Ngãi, TP.Tân An. Giữa những người chung ý nguyện, lại là đồng hương, chuyện trò thân tình, nhất là chuyện tình nguyện hiến xác. Bà Chi cho biết, chồng bà là công nhân, đã mất vì bệnh, hiện mẹ con bà đều làm công nhân ở quê nhà.
Chuyện tốt lay động lòng người
Đám tang ông Phương và mẹ con bà Chi đi dự là của ông Sáu Nam (Nguyễn Văn Nam, 88 tuổi), Chủ tịch Hội Khuyến học huyện, nguyên Bí thư Huyện ủy huyện Cần Đước. Ông Nam qua đời tại nhà riêng vì tuổi già. Khi nhiều người thân còn chưa kịp đến nhìn mặt ông lần cuối, chiếc xe chuyên dùng của Trường ĐHYD đã đến đón nhận thi hài ông, đưa về bảo quản tại trường. Thi hài ông đặt trong chiếc hòm kim loại chuyên dùng, bên ngoài phủ vải đỏ với dòng chữ “Quà tặng cho sự sống”.
Trước đó mấy tháng, tiên liệu được sức khỏe của mình, ông Sáu Nam đã kêu vợ con lại bên giường bệnh, căn dặn phải tôn trọng 2 ý nguyện cuối đời của ông. Thứ nhất, sau khi ông qua đời, phải thông báo ngay cho Trường ĐHYD để họ đến nhận xác về giúp các sinh viên nghiên cứu, thực tập để nâng cao kiến thức, tay nghề hòng trị bệnh cứu người được tốt hơn.
Thứ hai, đám tang của ông, gia đình không nhận phúng điếu, lễ vật. Nếu các cơ quan, đơn vị muốn phúng viếng tràng hoa, hãy thông báo cho họ dùng số tiền mua hoa ủng hộ quỹ khuyến học giúp học sinh nghèo. Trước đó nữa, vào sáng mùng một tết, như thường lệ, lãnh đạo huyện Cần Đước đến chúc tết ông Sáu Nam, ông đã trang trọng thông báo với mọi người là ông đã quyết định hiến xác cho khoa học sau khi qua đời. Ông đề nghị lãnh đạo địa phương và gia đình cam kết tôn trọng nguyện vọng đó của ông.
Đám tang của ông Sáu Nam không có quan tài, nhưng có hàng ngàn người đưa tiễn, trong đó có đại tá Phương và mẹ con bà Chi. Ngay sau đám tang, số tiền 137 triệu đồng “tràng hoa, trái cây” của các cơ quan, đơn vị cúng viếng đã được tang gia trao cho chi hội khuyến học cấp ấp, cấp xã, thị trấn và Hội Khuyến học huyện Cần Đước, để giúp học sinh nghèo hiếu học.
Có một điều trùng hợp lạ lùng là, sau khi dự đám tang của ông Sáu Nam trở về, không chỉ đại tá Phương và mẹ con bà Chi, mà còn nhiều người khác đã đi TPHCM để đăng ký hiến xác sau khi qua đời theo gương người quá cố.
Theo bà Chung Thị Gương - vợ ông Sáu Nam - những người đăng ký hiến xác có báo cho bà biết lên đến hơn 10 người. Ngoài đại tá Phương, mẹ con bà Chi, còn có đứa em họ của bà ở TP.Tân An, vợ chồng đứa cháu của ông ở TPHCM… Đặc biệt, có 1 nhà thơ cũng đã đăng ký hiến xác sau khi làm bài thơ cúng trước bàn thờ ông Sáu Nam.
Theo gương ông Nam, bé An…
Nhà thơ Phạm Ngọc Lộc, (SN 1952, ngụ phường 4 TP.Tân An, hội viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Long An, Chủ nhiệm CLB Thơ Long An), được giới văn nghệ tỉnh Long An yêu mến vì tài thơ và tính tình bộc trực, khẳng khái. Ông đã in nhiều tập thơ, đoạt nhiều giải thưởng thơ, trong đó có nhiều bài thơ ông lấy cảm hứng từ đôi dòng sông Vàm Cỏ, tỉnh Long An, dòng sông đã nuôi dưỡng cuộc đời và hồn thơ của 1 chàng trai gốc huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương.
Đi dự đám tang ông Sáu Nam, biết câu chuyện người cộng sản hiến xác cho khoa học sau khi qua đời, nhà thơ Ngọc Lộc xúc động mạnh. Và 1 bài thơ đã được sáng tác ngay tại chỗ để ông Lộc cúng viếng người quá cố, trong đó có câu: “Đám tang lạ chẳng quan tài - Bởi ông đã hiến thi hài đó sao? - Gương người cộng sản thanh cao - Thơ tôi chợt đổ lao xao mưa chiều!”.
Trở về nhà, nhà thơ vẫn không nguôi xúc động, ông nghĩ mình phải làm một cái gì đó nhiều hơn 1 bài thơ phúng viếng. Vậy là, sau khi đã thuyết phục được gia đình, vợ con, ông Lộc một mình đi TPHCM đăng ký hiến xác cho Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch.
Cũng từ những xúc cảm ở đám tang, suốt mấy năm qua, tiền nhuận bút hàng trăm bài thơ gửi cộng tác các báo trung ương và địa phương, nhà thơ Ngọc Lộc dùng hết làm từ thiện, cho khuyến học. Một lần về thăm quê tỉnh Hải Dương, nhà thơ mượn xe gắn máy của bạn đi công chuyện, vô ý không “đá” đèn tín hiệu khi vào vòng xoay, bị CSGT thổi kiểm tra giấy tờ.
Không có giấy tờ xe, bằng lái cũng bỏ lại trong Nam, nhưng “Thẻ đăng ký hiến xác” thì luôn sẵn bên người, ông Lộc đành trình tạm cho CSGT. Các chiến sĩ CSGT xem thẻ, đã tỏ lòng ngưỡng mộ, lễ phép với nhà thơ: “Bác cao cả quá, các cháu kính phục, nhưng lần sau bác nhớ “đá” đèn khi vào vòng xoay nhé”.
Cùng với giấy đăng ký hiến xác, ông Lộc cũng làm di chúc cho các con, ngoài chuyện yêu cầu tôn trọng ý nguyện hiến xác của cha, ông còn dặn dò: Tro cốt sau này của ông, các con mang đi rải hết trên dòng sông Vàm Cỏ Tây. Nhà thơ tâm niệm: Tình cảm, sự thương nhớ của các con sẽ còn mãi trong tim, còn tro cốt của ông nên trả về cho thiên nhiên, cho dòng sông Vàm Cỏ đã nuôi dưỡng hồn thơ của ông suốt 40 năm qua.
Trò chuyện với người viết, đại tá Trần Minh Phương và nhà thơ Phạm Ngọc Lộc xúc động nhắc đến câu chuyện mới đây của bé Nguyễn Hải An ở Hà Nội đã hiến giác mạc cứu người khi qua đời. Nhà thơ Ngọc Lộc đang tìm hiểu xem, có thể chăng, vừa đăng ký hiến xác cho khoa học, đồng thời cũng hiến tạng cứu người. Còn với đại tá Phương, ông vừa nhận được thông báo của Trường ĐHYD tạm thời không tiếp nhận xác người hiến sau khi qua đời, do nơi này đã quá tải, vì thời gian gần đây, người hiến xác cho khoa học ngày càng nhiều.
