Những chuyện lạ từ trường “Viên Phấn Vàng”

Đi “làm thuê”, về “làm chủ” 

ThS Võ Minh Ngà, Tổ trưởng Tổ Hóa – Sinh Trường PTTH Đốc Binh Kiều (Tháp Mười, Đồng Tháp) kể: “Năm 2004 đỗ vào 4 trường, nhưng do gia đình khó khăn nên em quyết định chọn Đại học Đồng Tháp (ĐHĐT) để đỡ tiền thuê nhà và để có thể duy trì việc dạy kèm”.

Để có tiền nuôi mình, phụ giúp gia đình, “chia lửa” hàng tháng với người anh cùng đỗ đại học ngoài tỉnh, Ngà phải dạy kèm 7-8 nhóm nên thường xuyên ăn cơm chiều lúc 8 giờ tối và ngủ khi đã 2 giờ sáng. Nhưng chàng SV sinh năm 1986 của thành phố Cao Lãnh vẫn tốt nghiệp loại “Giỏi”, được ưu tiên về trường PTTH Tháp Mười, một trong những trường điểm của tỉnh Đồng Tháp. Và ngay tiết dạy đầu đời của mình, Ngà đã tạo được niềm tin với nhiều đồng nghiệp “lão làng”.

Gần 6 năm trôi qua, nhưng nguyên Phó hiệu trưởng Trường PTTH Tháp Mười - Tôn Thị Mai Thanh - vẫn giữ nguyên ấn tượng đẹp về thầy giáo Ngà. “Sau buổi dự giờ tiết dạy của Ngà, tôi quyết định giao con đầu lòng đang học lớp 12 cho Ngà kèm môn hóa - giọng cô Thanh hạnh phúc - Bây giờ con tôi học năm thứ 5 Đại học Y dược”. Vừa đứng lớp vừa học thêm Cao học, vừa dạy kèm rồi hàng tuần về quê chăm sóc cha mẹ già, dồn dập với công việc, vật vã với cơm áo, gạo tiền như vậy nhưng năm 2013, Ngà cùng lúc tốt nghiệp ThS Hóa học và đạt danh hiệu “Viên Phấn Vàng” (VPV), phần thưởng cao quý của Sở GD-ĐT Đồng Tháp dành cho GV xuất sắc nhất trong số những người đạt danh hiệu GV dạy giỏi cấp tỉnh. 

Đó cũng là con đường mà cô Nhữ Thị Hoa, GV toán Trường PTTH Sa Đéc (Sa Đéc – Đồng Tháp) đi qua. Nhà nghèo, đông anh em nên từ lớp 8 đến lớp 12, Hoa phải vừa học, vừa nhận làm tạp vụ cho trường. Cũng vì thế sau khi tốt nghiệp TPTH, cô đã chọn ĐHĐT tại quê nhà học ngành Sư phạm toán. Từ tư thế của người vào ĐH bằng con đường “làm thuê”, sau khi tốt nghiệp, Hoa đã nhanh chóng trở thành chủ nhân của danh hiệu VPV năm 2007 trong cuộc thi có khá nhiều “cao thủ” tốt nghiệp các trường ĐH danh tiếng. “Đây là niềm tự hào, bởi VPV được xem là đánh giá thuyết phục nhất về chất lượng GV - ThS Nguyễn Thúy Hà, Phó GĐ Sở GD-ĐT Đồng Tháp cho biết - Hội đồng giám khảo là chuyên gia từ 2 trường ĐH và giáo viên có nhiều kinh nghiệm do Sở chỉ định nên tính khách quan cao”. 

Vượt trên chính mình

“SV ĐHĐT không chỉ được truyền chuyên môn, mà còn được truyền lửa. Thường sau giờ dạy chính thức, thầy cô nhắc đi nhắc lại: Các em có nhiều thiệt thòi so với sinh viên nhiều trường ĐH thâm niên, nhưng các em lại chính là tương lai của trường. Tên tuổi ĐHĐT có vươn cao, bay xa hay ngược lại là hoàn toàn phụ thuộc vào chất lượng đứng lớp của các em”, ThS Ngà nhớ lại: “Chính những lời nhắc nhở này đã thôi thúc chúng em nỗ lực hơn cả năng lực tự có”. 

PGS.TS Nguyễn Văn Đệ, Hiệu trưởng ĐHĐT mở đầu buổi trò chuyện: “Đó chính chìa khóa giải tỏa nghịch lý giữa đầu vào và đầu ra của ĐHĐT”. Theo PGS Đệ, do nhiều nguyên nhân, phần lớn SV đầu vào của ĐHĐT hoặc có giới hạn về học lực, hoặc về kinh tế, thậm chí nhiều trường hợp có cả hai. Trong khi đó lực lượng giảng dạy - “cỗ máy cái” cũng khởi đầu khá ì ạch. “Năm 2003 ĐHĐT thành lập trên cơ sở trường CĐSP với 165 cán bộ giảng viên, trong đó chỉ có 21 ThS. Thậm chí có những SV xuất sắc mới tốt nghiệp được giữ lại làm cán bộ giảng dạy nên chỉ có trình độ CĐSP”, PGS Đệ nhớ lại. 
Nhưng với tinh thần học để nâng cao trình độ cho chính mình và giúp SV rút ngắn khoảng cách bất lợi, tập thể giảng viên ĐHĐT đã tạo được sự đột phá ấn tượng. “Đến 2015 ĐHĐT có gần 90 % giảng viên có trình độ từ ThS trở lên (trong đó có 02 PGS, 55 TS, 75 nghiên cứu sinh, 79 giảng viên đang học tập, nghiên cứu ở nước ngoài). Đặc biệt, trường đang có 10 đôi vợ chồng giảng viên trẻ, mà cả hai đều là TS, hoặc một người TS và một người đang là nghiên cứu sinh”. Trong đó có nhiều người trở thành TS như “huyền thoại giữa đời thường” như Lê Trung Hiếu. Từ cậu bé mồ côi cha, phải chăn vịt chạy đồng để lấy tiền ăn học, Hiếu - cựu SV bộ môn Toán (hiện là Trưởng bộ môn Giải tích-Toán ứng dụng, ĐHĐT) không chỉ trở thành của hiếm khi đạt học vị tiến sĩ toán học ở tuổi 30 vào năm 2015 mà còn gây được tiếng vang trong giới toán học thế giới khi công bố đến 5 bài nghiên cứu khoa học quốc tế, trong đó có 2 bài SCI (Science Citation Index- Chỉ số trích dẫn khoa học). 

Thậm chí, ngay cả người xuất phát với trình độ CĐSP cũng vươn lên đạt học vị TS quốc tế như Phan Ngọc Thạch. Tốt nghiệp CĐSP tiếng Anh loại giỏi, Thạch được giữ lại làm giảng viên. Tuy xuất phát điểm thấp, nhưng Thạch đã khiến nhiều người phải “ngước nhìn” khi đỗ đầu kỳ thi Cao học tiếng Anh tại ĐHSP TPHCM (khóa 1999-2003) và được chọn học ThS tại Đại học Kỹ thuật Queensland (QUT – Queensland University of Technology) và với việc được Hội đồng Quản lý Giáo dục Australia – Bang Queensland (ACEL – Australian Council for Education Leadership, Queensland) tặng bằng khen về thành tích học tập xuất sắc năm 2006, Thạch tiếp tục được cấp học bổng nghiên cứu sinh và trở thành tiến sĩ tại QUT vào năm 2015 ở tuổi 40. 

“Doping” khoa học

Đến đây, chắc hẳn nhiều người sẽ thắc mắc: Vì sao ĐHĐT có thể “vươn vai Phù Đổng” về trình độ giảng viên để tạo ra sự đột phá chất lượng? TS Lê Trung Hiếu trả lời: Nhờ có liều “Doping” khoa học của lãnh đạo nhà trường!  Chính sách thưởng bài nghiên cứu khoa học của trường đã tiếp sức quan trọng cho em hoàn thành chương trình sau đại học”, TS Lê Trung Hiếu nói. PGS Đệ cho biết thêm: “Để kích thích giảng viên nghiên cứu khoa học, nâng cao trình độ, ĐHĐT lập kế hoạch thưởng trên cơ sở thu nhập của nhà trường. Hiện, mức thưởng mỗi bài nghiên cứu trong nước từ 2-3 triệu đồng, bài nghiên cứu quốc tế 8-10 triệu đồng”. Điều này đã tiếp thêm động lực cho nhiều người đầu tư nghiên cứu và việc nhiều giảng viên của trường đạt mức thưởng 60-70 triệu đồng/năm là minh chứng cho sự “bùng nổ” trên lĩnh vực khoa học ở ĐHĐT.