Mảnh đất hào hùng
Đại đức Danh Xương bảo, những di sản mà các bậc tiền nhân gầy dựng xưa kia luôn chứa trong lòng nó một sức sống, mà người Tây Ninh luôn tự hào được sinh ra, lớn lên ở một vùng địa linh nhân kiệt đã hài hòa với khí thiêng sông núi, hun đúc nên biết bao nhiêu kẻ sĩ người hiền, góp phần vào công cuộc dựng xây đất nước. Dựa theo các thư tịch cổ, mấy trăm năm trước, vùng đất Tây Ninh vốn rậm rạp, hoang vắng, đầy rẫy hiểm họa của thảo khấu, giặc cướp. Chính vì những huyền thoại “trộn lẫn” với thực tế xã hội ở một vùng đất rộng người thưa, địa hình hiểm trở, núi cao rừng rậm, đầy rẫy cọp beo nên cư dân nơi khác rất “ngại” đến Tây Ninh.
Nhưng không vì thế mà các bậc tiền nhân “chùn chân mỏi gối” trong hành trình mở cõi. Những di tích nhuốm màu thời gian như Gò Dinh Ông ở huyện Bến Cầu, tháp Chóp Mạt ở huyện Tân Biên, Bến Sỏi ở huyện Châu Thành… là bằng chứng về một nền văn hóa cổ hưng thịnh đã từng tồn tại trên mảnh đất này vào những thế kỷ đầu công nguyên. Có lẽ, dựa trên “nền” văn hóa cổ xưa cùng với bờ xôi ruộng mật do các tiền nhân khai phá sơn lâm đầy gian lao, nguy hiểm mà Tây Ninh trở thành nơi “phát tích”, sinh ra nhiều thế hệ trí thức, văn nhân, tướng tài oai danh một cõi biên thùy, vừa giỏi chống chọi với thiên nhiên, vừa tài chống giặc ngoại xâm, giữ gìn từng tấc đất biên cương của Tổ quốc.
Những gì Đại đức Danh Xương chia sẻ xung quanh quá khứ bi hùng của mảnh đất địa đầu Tây Ninh được thượng tá Nguyễn Văn Hiệp - trợ lý cơ quan chính trị Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) Tây Ninh, người đã có 17 năm lăn lộn trên địa bàn 3 xã biên giới gồm Thành Long, Hòa Thạnh và Hòa Hội thuộc huyện Châu Thành - “bồi dưỡng” thêm bằng cách dẫn chúng tôi đến thăm bia tưởng niệm liệt sĩ Đồn Biên phòng Phước Tân, nằm cách doanh trại đơn vị không xa.
Bia tưởng niệm này ghi danh 36 anh hùng liệt sĩ hy sinh trong cuộc chiến đấu ác liệt 7 ngày, 7 đêm giữ đồn trước sự tấn công điên cuồng của lính Khmer Đỏ thời chiến tranh biên giới Tây Nam. Bảy ngày bị cô lập, những người lính biên phòng hy sinh nằm xếp gần nhau, trong đó có đồng chí Phạm Văn Hiểu - Chính trị viên của đồn - vừa nhận quyết định chuyển về Bộ chỉ huy tỉnh, tối đó là bữa cuối chia tay với anh em đồn. Xương máu các anh đã thấm vào cỏ cây, tỏa sắc trên những cách đồng thẳng cánh cò bay, tỏa hương trong những truyền kỳ, sử sách ở vùng đất “oai danh một cõi biên thùy” này và khắp dải biên cương đất nước.
Những hành động nghĩa tình
Mới nhận quyết định điều động lên công tác tại Đồn Biên phòng Phước Tân gần một năm, trung tá Nguyễn Huy Chiến - Chính trị viên - không nhớ mình đã qua lại bao nhiêu lần trên con đường từ đồn lên Trạm Kiểm soát Biên phòng Hòa Thành để trao đổi thông tin, phối hợp công tác với chỉ huy Đồn Cảnh sát bảo vệ biên giới Thna-Thnuông (thuộc huyện Rùm-đuôl, tỉnh Svây-riêng) phía Campuchia. Anh cho biết, trân trọng tình cảm “cọng rau bẻ nửa, hạt muối cắn đôi” của BĐBP Việt Nam, Đại úy Ui Svăn Rứt - đồn trưởng, trung úy Tích Sui Oát - đồn phó cùng cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ trấn ải ở khu vực biên giới đối diện với Đồn BP Phước Tân thường xuyên đáp lại bằng những hành động nghĩa tình, xây dựng tình cảm tốt đẹp giữa hai bên, cùng nhau thực hiện chức năng, nhiệm vụ bảo vệ biên giới.
Một kỷ niệm khó quên với anh Chiến là chuyến “tháp tùng” xe tải chở ximăng sang Thna-thnuông tặng cho Đồn Cảnh sát bảo vệ biên giới Campuchia để xây dựng doanh trại cách đây chưa lâu. Hôm đó, trời mưa to, xe bị sa lầy, ở gần khu vực cửa khẩu, anh phải gọi điện nhờ Đồn Thna-Thnuông sang “cứu hộ”. Khi đến nơi, cán bộ chiến sĩ và bà con bên bạn đã tập trung đông đủ đợi đoàn. Họ vô cùng xúc động trước món quà mà BĐBP Việt Nam dành cho lực lượng bảo vệ biên giới Campuchia. Sau bữa tối giao lưu chào mừng khách Việt Nam, “lễ vật” phía bạn đáp lại là mấy thùng “Vương miện” - loại bia có hương vị thơm, ngon được sản xuất ở thủ đô Phnompênh…
Vừa đặt chân tới cổng trạm, chúng tôi gặp trung úy Tích Sui Oát đang chuyện trò cùng chị Lâm Thị On - nhà ở dưới TP.Tây Ninh, là khách quen của Đồn Cảnh sát bảo vệ biên giới Thna-Thnuông. Hôm nay, chị On sang huyện Rùm-đuôl mua đường thốt nốt mang về Việt Nam bán lẻ. Nhìn cái cách trung úy Oát trò chuyện với chị On có thể hình dung ra mối quan hệ thân mật giữa một người dân Việt Nam thường xuyên qua lại làm ăn bên đất nước Chùa Tháp với nhà chức trách nước bạn như thế nào. Chị On cho biết, là một tiểu thương chuyên cất hàng đặc sản truyền thống của người Khmer bên Rùm-đuôl, chị có nhiều mối hàng cũng như quan hệ thân thiết bên đó.
 |
| Tác giả (bên phải) cùng Thượng tá Nguyễn Văn Hiệp bên cột mốc số 138 do Đồn BP Phước Tân quản lý. |
“Người Campuchia rất hồn hậu, thật thà, cần mẫn làm ăn, hết lòng vì người khác và có mối thiện cảm đặc biệt với người Việt Nam. Qua lại làm ăn đã lâu, giữa tui và các mối làm ăn cũng như nhà chức trách Campuchia chưa xảy ra chuyện gì không hài lòng. Không chỉ riêng tui, rất nhiều người bên mình thường qua đó buôn bán, trao đổi hàng hóa. Anh em ở Trạm Hòa Thành và Đồn Thna-Thnuông luôn tạo điều kiện thuận lợi để bà con hai bên qua lại giao thương…”, chị On tâm sự.
Bữa cơm do cán bộ, chiến sĩ Trạm Kiểm soát BP Hòa Thành chiêu đãi những vị khách đến từ đất nước Chùa Tháp và đoàn nhà báo từ Hà Nội vào toàn “cây nhà, lá vườn”, gồm thịt gà tự nuôi, cá dưới sông, rau do anh em tự tay vun trồng. “Cán bộ, chiến sĩ hai đồn biên phòng thấu hiểu ý nghĩa quan trọng của cột mốc biên giới phân định lãnh thổ giữa hai nước, xem đó là tài sản chung và cùng có trách nhiệm gìn giữ. Mọi hành vi kích động, phá rối xảy ra ở bên nào, đều phải được xử lý kịp thời theo luật pháp bên đó…”, đại úy Ui Svăn Rứt “tuyên bố” với chúng tôi qua lời phiên dịch của trung úy Oát trước khi khai tiệc.
Suốt bữa, đồn trưởng Ui Svăn Rứt cùng đồn phó Tích Sui Oát vừa vui vẻ hỏi han về gia đình, công việc của những người khách đến từ thủ đô của Việt Nam. Dường như mọi người đều tạm quên đi cơn mưa vùng biên sầm sập như thác đổ vừa dứt, quên cả những bộn bề công việc để tập trung “giao lưu nhiệt tình” - nguyên văn lời đề nghị của trung úy Tích Sui Oát - bằng tiếng Việt rất sõi, đặc sệt giọng Tây Ninh. Trong không khí ấm tình bạn bè, không khuôn sáo, lễ nghi, trung úy Oát tâm sự với tôi rất nhiều.
Biết tôi lần đầu đặt chân đến vùng đất này, mỗi khi tiếp thức ăn cho tôi, anh đều giảng giải về văn hóa ẩm thực của Tây Ninh - nơi anh thường xuyên qua thăm hỏi, giao lưu cũng như làm việc - đại loại như, đến Tây Ninh mà không biết tô bánh canh Trảng Bàng được chế biến từ giò heo, huyết, hành tiêu, gừng, ngò tây thì coi như chưa đến… Tây Ninh. Đoạn, anh khoe với chúng tôi rằng, con trai đầu của vợ chồng anh hiện đang học đại học năm thứ ba, ngành quan hệ quốc tế tại Trường Đại học Ngoại ngữ - TP.Hồ Chí Minh.
 |
| Anh Ui Thom - người Campuchia ở xã Tha Thna-Thnuông - sang thăm hỏi, tặng tiền cho bà con người Việt sống sát biên giới Việt Nam - Campuchia. |
“Người dân Campuchia không bao giờ quên được tội ác khủng khiếp của chế độ Khmer Đỏ với hàng triệu người chết vì đói, vì kiệt sức và vì bị đánh đập, tàn sát. Nếu không có quân tình nguyện Việt Nam cứu dân tộc Campuchia khỏi thảm họa diệt chủng, thì không biết ngày nay Campuchia sẽ như thế nào. Bây giờ, cả hai dân tộc đều được hưởng hòa bình. Lớp trẻ như các con tôi hiểu giá trị của hòa bình và đang gắng sức học tập để góp phần xây dựng đất nước tươi đẹp của chúng tôi…”, trung úy Oát tâm sự, giọng bất giác chùng xuống.
Như muốn lấy lại bầu không khí hứng khởi của bữa cơm “samakhi” khi biết cấp dưới của mình đang trong tâm trạng xúc động, đại úy Rứt nói mấy câu đùa vui mà anh mới học được bằng tiếng Việt từ các nhà báo Việt Nam, đề nghị cả mâm “dzô 100%”, nhưng ngay sau đó, có lẽ do say mạch chuyện, anh chuyển sang tiếng Khmer lúc nào chẳng hay. Trung úy Vũ Hồng Tuấn - Trạm trưởng Trạm Kiểm soát BP Hòa Thành, một người nói tiếng Khmer khá sành sỏi - đã phiên dịch giúp chúng tôi. Thì ra, đại úy Rứt đang nói về quan hệ tốt đẹp giữa Đồn Cảnh sát bảo vệ biên giới Thna-Thnuông và Đồn BP Phước Tân. Anh bảo, cuộc sống của người dân Campuchia ở khu vực đối diện với xã Hòa Thành chủ yếu dựa vào sản xuất nương rẫy và trao đổi sản vật nông nghiệp với người dân Việt Nam. Cư dân hai bên biên giới có quan hệ hết sức gần gũi, dù sống ở phần đất của hai đất nước…
…Chúng tôi chia tay những vị khách Campuchia dưới gốc gạo già sum suê, tán lá dày thấp thoáng những mảng xanh non đang chờ dịp để lan ra, ôm trọn lấy cổng Trạm Kiểm soát BP Hòa Thành, khi mặt trời đã chênh chếch phía Tây. Những cái bắt tay thật chặt của những người lính trấn ải biên thùy Việt Nam - Campuchia dưới vô số tia nắng màu rơm nhảy nhót cùng tiếng nói cười vui vẻ khiến chúng tôi hình dung về một tuyến biên giới bình yên quá đỗi.
Ghi chép
u
