Khi làn sóng lấy chồng ngoại ở miền Tây lắng xuống cũng là lúc những cô dâu Việt trở về quê nhà sau ly hôn. Có nhiều người trong số họ phải chịu đựng những mặc cảm, đau xót, bị “dòm ngó”, dè bỉu. Đau đớn hơn, có người không chịu được cảnh hà khắc nơi xứ người mà hóa ra điên dại...
“Cuộc tháo chạy” lần hai
Cù lao Tân Lộc, phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt, Cần Thơ nằm giữa con sông Hậu thơ mộng, bốn mùa cây trái. Đất cù lao này lắm huyền thoại. Người đời “gán” cho những cái tên: Cù lao Tỉ phú, cù lao Ngọt, cù lao Mang nợ, cù lao Việt kiều… Mỗi cái tên gắn với những “kỳ tích” khác nhau, nhưng tất cả đều nhuốm màu “huyền thoại”. Duy chuyện lấy chồng nước ngoài thì chẳng “huyền thoại” chút nào. Thống kê của quận Thốt Nốt, TP. Cần Thơ: Nơi đây có đến 1.600 cô gái lấy chồng nước ngoài. Cao điểm có lúc cùng thời điểm, gần 100 cô gái khăn gói vượt ra khỏi lãnh thổ Việt Nam theo chồng. Nhiều nhất vẫn là Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Trung Quốc.
Sức nóng của chuyện lấy chồng ngoại ở cù lao này tới giờ vẫn chưa nguôi. Anh Lê Minh Huấn - cán bộ phường Tân Tộc lắc đầu: “Các cô ở nước ngoài “cơm không lành, canh không ngọt”, quay về đây nhiều lắm. Khó nhất là chuyện những đứa con theo mẹ hồi hương, không có giấy khai sinh nên chúng tôi không thể làm hồ sơ nhập quốc tịch được”.
Ông kể về những trường hợp lấy chồng Hàn Quốc, Đài Loan khá lên, những trường hợp ôm con quay về Việt Nam sinh sống, rồi nhận định: “Anh tìm không ra đâu, bởi các cô phần mặc cảm, phần ở đây tìm việc làm khó khăn, nên hầu hết đi nơi khác làm ăn rồi. Thi thoảng lắm mới quay trở về vào dịp lễ, tết thôi”.
Bà Nguyễn Ngọc Thúy xua hai đứa nhỏ, một cháu tên Won, một cháu tên Jin đi chỗ khác để bà ngoại tiếp khách. Bà chậm rãi kể: “Đây là hai đứa con của con Thu đó. Nhà nghèo quá, năm 1999 thông qua mai mối, tôi gả nó cho một người Hàn Quốc hơn nó cả chục tuổi để nó được yên thân. Nào dè, nó mang thai toàn con gái nên bị nhà chồng đánh đập. Chịu không được sự hành hạ, nó bồng con về cho tui nuôi đây nè”.
Gia đình khó khăn, để có tiền nuôi con và để lánh mặt xóm giềng gièm pha “lấy chồng Hàn Quốc làm chi để bây giờ khổ thế này”, Thu bỏ xứ, đi làm ở TPHCM, hằng tháng gửi tiền về cho bà Thúy nuôi cháu ngoại. Nhìn hai đứa trẻ cặp mắt một mí, cái mặt tròn vo trắng trẻo, tôi hiểu vì sao các em học kém hơn bạn bè trong lớp. Bởi tự nhiên hai em lại là người “nước ngoài” ngồi trong lớp học ở đất cù lao này.
 |
Hai bé Won và Jin ở phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt, TP.Cần Thơ ở với bà ngoại. Ảnh: HỒ LƯU |
Vẫn chưa có con số thống kê chính thức có bao nhiêu cô gái lấy chồng ngoại quay về Tân Lộc, nhưng theo những người dân nơi đây, có đến gần 100 trường hợp tương tự như Thu. “Làn sóng” trở về của các cô dâu Việt lan hầu khắp các tỉnh miền Tây. Như một quy luật tất yếu, nơi nào nhiều cô dâu ra đi nhất là nơi có nhiều người quay trở về nhất...
Tại xã Vị Thắng, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang có trên 300 phụ nữ lấy chồng Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc, Trung Quốc: Cách đây 2 năm, Hoa phải “tháo chạy” từ Trung Quốc về quê do không chịu được sự hành hạ tại quê chồng. Cô bồng theo đứa con mới 10 tháng tuổi, mất 3 tháng để tìm đường từ biên giới về Hậu Giang. Về được nhà, cô làm thủ tục ly hôn rồi bỏ xứ ra đi mưu sinh. Những người phụ nữ như Thanh, Hoa, Hường ở xã Vị Thắng này quay về quê do không chịu được sự hà khắc, bất đồng ngôn ngữ và nhiều lý do khác đã ẵm con về quê ngoại. Tại đây, thêm một lần nữa họ không được làng xóm đón nhận, nên lại ra đi tìm việc làm ở các đô thị để có tiền nuôi con. Dẫu sao, số phận của họ vẫn còn may mắn hơn những người trở về trong trạng thái không được bình thường. Thậm chí có người hóa điên dại do bị ngược đãi, hành hạ nơi xứ người.
Trở về trong điên loạn
Con số thống kê của Liên hiệp Hội Phụ nữ Việt Nam, từ năm 2000 đến nay, cả nước có gần 100 cô dâu Việt bỏ mạng nơi xứ người. Trong đó, một số tự tử vì không chịu được sự ngược đãi của gia đình bên chồng, một số trường hợp do bị chồng sát lại. Nhiều trường hợp bỏ trốn về Việt Nam trong sự điên loạn do khủng hoảng tinh thần, bị hành hạ về thể xác.
Chúng tôi đến gặp chị Hồng, thị trấn Kinh Cùng, huyện Phụng Hiệp, Hậu Giang. Hiện giờ, chị tỉnh táo hơn hồi mới về nước. Chị đã nhớ được tên mình, nhưng không nhớ mình bao nhiêu tuổi và lấy chồng từ hồi nào. Cách đây hơn 10 năm, thông qua mai mối tại địa phương, Hồng kết hôn với một người Đài Loan và đi theo chồng ngay sau đó. Sang nhà chồng sống không bao lâu, chị trốn về địa phương trong tâm trạng bấn loạn. Mẹ chị, bà Thanh dẫn con chữa trị khắp nơi nhưng bệnh của Hồng không thuyên giảm. Bà Thanh chép miệng “bây giờ nó đã giảm bệnh rồi, lúc đầu ngày nào cũng lên cơn đập phá đồ đạc trong nhà hết. Chắc ở bên chồng nó bị hành hạ nhiều lắm nên mới như vầy”.
Cũng cảnh như Hồng, Thanh ở quận Thốt Nốt, Cần Thơ cũng bị tâm thần một thời gian dài mới bình phục được. Cũng như hàng ngàn cô gái khác, Thanh được môi giới lấy chồng Hàn Quốc mà cô chỉ biết mặt trước khi cưới 3 ngày. Về nhà chồng, cô không thể ngờ rằng, người mà chụp ảnh cưới cùng không phải là chồng thật sự. Người cô “phục vụ” hóa ra là người em chồng mắc chứng “bất bình thường”. Đau đớn trước số phận của mình, nhưng không thể quay về Việt Nam được, Hồng chấp nhận kiếp làm vợ...
Sau khi sinh con được vài tháng, người chồng “bất bình thường” đêm nào cũng đòi hỏi “chuyện bình thường” của thằng đàn ông. Thanh khủng hoảng tinh thần, rơi vào trầm cảm, có triệu chứng thần kinh rồi chính thức ngã bệnh. Thấy con dâu bị bệnh, bên chồng mới báo cho gia đình Thanh đón cô về quê nhà. Sau thời gian điều trị, Thanh dần hồi phục. Tuy nhiên, khi đã tỉnh lại cũng là lúc nỗi nhớ con cồn cào. Người nhà Thanh kể “nhiều đêm nó đòi phải qua bên Hàn Quốc để bắt con về Việt Nam, vì không thể sống thiếu con được. Nghe nó nói vậy, cả nhà ai cũng khóc, nhưng chẳng biết làm gì được”.
Năm 2015, người dân miền Tây rúng động về chuyện ông chồng người Đài Loan tên là A Đức ra tay sát hại vợ mình là bà Lan tại huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang. Bà Lan lấy ông A Đức vào cuối năm 2014. Theo chồng về Đài Loan sinh sống, bà thường xuyên bị chồng đánh đập vì ghen tuông do A Đức đã 72 tuổi. Không chịu được cảnh khổ cực quê chồng, bà trốn về quê nhà sinh sống. Không thấy vợ, ông A Đức bay sang Việt Nam tìm bà tại quê nhà để “dạy cho một bài học”. Lần gặp đầu tiên, bà bị A Đức đánh đập, may mắn được bà con hàng xóm giải thoát. Vì tình nghĩa vợ chồng, nên bà Lan không cho gia đình tố cáo trước pháp luật về tội đánh người gây thương tích. Được vài tháng sau, A Đức lại tìm bà Lan để thanh toán...
Viễn cảnh lấy chồng nước ngoài tại miền Tây bây giờ không còn là... “thiên đường” nữa. Hôn nhân có yếu tố nước ngoài đang giảm dần hằng năm. Tỉ lệ nghịch của việc này là số vụ ly hôn gia tăng và các cô dâu Việt “quảy gói” về quê ngày càng nhiều. Áp lực xã hội của hàng chục ngàn phụ nữ hồi hương đè nặng trên vai những người làm công tác xã hội.
Chỉ tính riêng năm 2015, Cần Thơ có 1.263 cô gái lấy chồng nước ngoài (giảm gần 50% so với năm 2002), tăng gần 300 trường hợp so với năm 2014. Đồng thời cũng năm này có đến 382 cô dâu về nước làm thủ tục ly hôn, tăng 82 trường hợp. Tại Hậu Giang có đến 610 cô gái theo chồng “xứ lạ” và có đến 172 cô về nước làm các thủ tục xin ly hôn. Hai tỉnh Hậu Giang và TP. Cần Thơ cũng cấp gần 200 giấy khai sinh cho những đứa con lai được sinh tại Việt Nam do mẹ lấy chồng nước ngoài mang bầu về nước. Và như một điều hiển nhiên, cù lao Tân Lộc có đến 30 em như vậy, có em hiện đã theo học đến lớp 10 mà chưa một lần nhìn thấy mặt cha mình.
