Bao giờ được hóa giải?

“Tôi làm đúng lương tâm, nghiệp vụ…”

Tướng về hưu Trịnh Lương Hy đã sang tuổi 64, nhưng vẫn còn “nóng” lắm. Cái nhìn của ông, cách nói của ông cứ như muốn thiêu đốt, muốn làm tan chảy những bất công ở đời. Ông kể, “Năm tôi 25 tuổi đã là đại đội trưởng an ninh vũ trang huyện. Cũng thời gian ấy, tôi được gặp lại ba tôi một thời gian ngắn.

Sau lần gặp ấy, ba tôi trở về Lâm Đồng, còn tôi ở lại Lộc Ninh. Mãi đến cuối năm 1981, theo đề xuất của ba tôi, tôi được chuyển công tác lên Lâm Đồng, làm Trưởng Công an huyện Đơn Dương. Cũng từ đây, tôi được tiếp xúc và làm việc với cụ Vũ Linh...”. 

Trung tướng Trịnh Lương Hy nhớ lại: “Ông Vũ Linh là một nhà tình báo xuất sắc của Công an Việt Nam. Ngày ông ra tay đánh án F101 những năm cuối 70 và đầu 80, tôi chỉ mới là trưởng công an huyện Đơn Dương. Đến khi giải quyết vấn đề Fulro gây bạo loạn ở Tây Nguyên những năm tiếp theo đó (2001, 2004), tôi với tư cách là Phó Tổng cục trưởng rồi Tổng Cục trưởng Tổng cục An ninh mới trực tiếp ra trận.

Tuy nhiên, khi còn là Phó giám đốc rồi giám đốc Công an tỉnh Lâm Đồng, được làm việc trực tiếp với ông Vũ Linh và được giao nhiệm vụ trực tiếp làm án HT86, tôi đọc rất nhiều tài liệu nói về đại tá Vũ Linh, kể cả những tài liệu của chế độ cũ, hiểu ông rất kỹ và tôi thực sự khâm phục nhân cách lớn của ông. Có điều, hồi chuyên án gián điệp CIA, tôi thấy ông Vũ Linh hiền quá...”.

Trung tướng Trịnh Lương Hy nói ông chết sẽ không nhắm mắt nếu hiểu lầm về  đại tá Vũ Linh chưa được hóa giải

Ông còn bảo “Tôi là người nóng tính, có gì thì cứ thẳng thớm mà nói chuyện, chứ ém trong bụng, khó chịu lắm. Và điều quan trọng nhất là không nói trắng thành đen, như trong chuyện cụ Vũ Linh chẳng hạn... Hồi đó, có người dụ tôi rằng cái ghế Giám đốc công an tỉnh Lâm Đồng “sẽ nằm trong tay cậu, nếu chúng ta bứng được ông Vũ Linh”. Tôi nghe lạ quá! Tôi không phải là hạng người bán thầy, bán đứng sự thật để cầu thân, tiến chức...”. 

Bóc gỡ để... bóc gỡ

“Làm án HT86 liên quan đến vấn đề CIA chắc chắn là không dễ. Tuy vậy, với trực quan của một người làm công tác an ninh, tôi tự nhủ mình là phải cố gắng nhưng phải rất cẩn trọng, vì trong vụ án này có điều gì đó... là lạ. Với lại, vốn là người thích khám phá nên tôi muốn mình thử bằng chính sức mình để khám phá những gì ẩn chứa ở phía sau những thứ phải khám phá đó” - trung tướng Trịnh Lương Hy nhớ lại. 

Tướng Hy cho biết:  “Câu chuyện CIA của Lâm Đồng có chi tiết... khôi hài là ông Vũ Linh có mối quan hệ "tay chân" với một ông thầy cúng lưu lạc từ xứ Bình Định vào Lâm Đồng từ những năm 60. Ông thầy cúng chỉ học mới lớp 4. Từ những tài liệu thu thập được, trong đó có cả tài liệu của CIA, tôi chứng minh bằng văn bản rằng CIA không công hơi đâu cắm chân rết đến tận một ông thầy cúng quê mùa học chỉ mới lớp 4 này.

Còn với ông Vũ Linh, một nhà tình báo được đào tạo bài bản, nếu có sử dụng ông thầy cúng ấy thì cũng chỉ dùng vào những lúc thật cần thiết và vào những thời điểm nhất định nào đó; càng không thể là "tay chân" của ông thầy cúng ấy được. Tài liệu của ta và cả của phía bên kia đã chứng minh điều ấy”.

Tiếp đến, về việc người ta nghi ông Vũ Linh “báo tin” cho Fulro trong kế hoạch X7 (khiến kế hoạch bị bại lộ, ta hy sinh hai đồng chí an ninh), tướng Hy nói: “Cái chi tiết thằng Fulro bóp vào vùng kín của một đồng chí của ta rồi tót vô rừng ở khu vực Cầu Đất (Đà Lạt) thì hình như chưa ai khai thác đâu! Đấy, nhân chứng và vật chứng vẫn đang sờ sờ ra đấy...”.

Ấy vậy nhưng, người ta đặt chuyện (để quy kết) rằng ông Vũ Linh “bắn tin” cho tỉnh trưởng Fulro Lơmu Hà Chông thông qua một nhân vật tên là “ông Hai” nên kế hoạch X2 mới bị bại lộ. Tướng Hy bảo: “Tôi đi điều tra, đi cùng với mấy anh bên an ninh quân đội, kết quả là hoá ra thằng cha tỉnh trưởng Lơmu Hà Chông năm ấy bị thương nằm liệt trong một hang đá ở Lạc Dương, chả có liên quan gì đến chuyện tay sĩ quan an ninh thân cận của ông Ja Duck - thủ lĩnh Fulro - bóp vào “của quý” của một đồng chí của ta rồi thoát vào rừng”. 

Trung tướng Trịnh Lương Hy kể lại chuyên án HT86

Tay đại đội trưởng ấy bảo rằng chả có mật báo mật tín gì cả! Chẳng qua chỉ là vào sáng sớm hôm ấy, tay đại đội phó của đại đội (người của Ban 2 chế độ cũ) đi tuần tra và phát hiện gạo đổ dọc đường nên nghi là gạo tiếp tế cho Cộng sản, về báo cáo lại với tay đại đội trưởng và đề nghị mật phục. Có nghĩa là không liên quan chi đến tay nhà giàu kia. Chuyện bà Tuyết Anh cũng vậy... Tôi không hiểu là vì sao họ có thể quy chụp chú Vũ Linh bao nhiêu là chuyện...”.

Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng: "Tôi sẽ tìm hiểu kỹ…"

Để hiểu rõ hơn vụ việc, tôi tìm đến ông Nguyễn Xuân Tiến – đương kim Bí thư Tỉnh uỷ Lâm Đồng. Ông Tiến nói: “Chuyện xảy ra đã khá lâu. Bây giờ, lớp hậu thế không phải dễ tiếp cận nội dung vấn đề này. Hơn nữa, vấn đề liên quan đến không ít vị tiền bối; bởi vậy, nên phải rất cẩn trọng. Tuy nhiên, chúng tôi không muốn để ai phải hàm oan; và đồng thời, phải đặc biệt tôn trọng lịch sử. Nói thật, tôi có biết chuyện HT86, nhưng không được chi tiết lắm. Bây giờ, lớp các chú các anh ấy kẻ mất người còn, cũng không mấy người nhớ cụ thể các chi tiết. Mà, có khi chi tiết ấy là vô cùng quan trọng. Cho nên, đặt lại vấn đề này là không dễ.

Về phần cụ Vũ Linh, từ trước đến nay, Tỉnh uỷ luôn xem cụ là người đi trước, có nhiều công lao đóng góp cho sự phát triển của Lâm Đồng, nhất là đối với ngành công an, rất đáng được ghi nhận. Với cá nhân, tôi luôn xem cụ là bậc cha chú đáng kính. Tôi nghĩ, trách nhiệm của thế hệ nối tiếp như chúng tôi không né tránh nhưng phải cẩn trọng trong xem xét và giải quyết vấn đề...”.

Ông Tiến tỏ ra bất ngờ khi tôi thông tin vừa rồi nguyên thiếu tướng Viện trưởng Viện Chiến lược Công an nhân dân Nguyễn Đức Minh (tự Tư Quyết, nguyên Uỷ viên Ban An ninh Khu VI, Tổ phó Tổ Điệp báo A2 Bộ Nội vụ) có thư cho giám đốc Công an Lâm Đồng Bùi Văn Sơn về vấn đề ông Vũ Linh. Ông Tiến nói: “Tôi sẽ tìm hiểu kỹ vấn đề này hơn...”.

Tương tự, ông Hồ Minh - Trưởng phòng Công tác chính trị Công an tỉnh Lâm Đồng nói: “Những hiểu lầm về cụ Vũ Linh trong chuyên án HT86 tôi có nghe nói đến nhưng nói thật, hiểu hết về nó thì tôi không thể. Với lại, việc đã quá lâu rồi. Về cụ Vũ Linh, đọc chuyên án F101, tôi thực sự nể phục cụ. Qua đó, bản thân tôi và anh em trong ngành rút ra được rất nhiều bài học. 

Tôi nghĩ, bài học về nhân cách và sự trung thành của một nhà tình báo của ngành an ninh như cụ Vũ Linh không chỉ dành riêng cho tôi mà cho cả toàn ngành, đặc biệt là cho anh em an ninh Lâm Đồng. Nhiều cán bộ an ninh Công an Lâm Đồng xem cụ Vũ Linh như là tấm gương sáng, là một nhân cách lớn, rất đáng tự hào. Trở lại vấn đề HT86, tôi cho rằng, để một sĩ quan an ninh  bị hiểu lầm như thế là vấn đề chúng ta cần phải xem lại...”.