Người khuyết tật có được nghỉ hưu sớm?
Bạn đọc có email nhunghuynh@xxx.com gửi email đến Văn phòng Tư vấn pháp luật của Báo Lao Động hỏi: Tôi có chị gái năm nay 48 tuổi, bị khuyết tật ở chân, đang làm việc cho công ty may, đã đóng BHXH được 15 năm. Do sức khỏe giảm sút nên không thể làm việc đến hết tuổi lao động. Chị tôi có được hưởng lương hưu không. Nếu có thì mức hưởng bao nhiêu phần trăm?
Văn phòng Tư vấn pháp luật Báo Lao Động trả lời: Khoản 1, Điều 55 Luật BHXH 2014 quy định: 1. NLĐ quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 điều 2 của luật này khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên được hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 điều 54 của luật này nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: a) Từ ngày 1.1.2016, nam đủ 51 tuổi, nữ đủ 46 tuổi và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên thì đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động. Sau đó mỗi năm tăng thêm một tuổi cho đến năm 2020 trở đi, nam đủ 55 tuổi và nữ đủ 50 tuổi thì mới đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên; b) Nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi và bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; c) Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và có đủ 15 năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ LĐTB&XH và Bộ Y tế ban hành. Căn cứ vào quy định trên, thì chị bạn chỉ được nghỉ hưu nếu suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên. Và nếu đủ điều kiện nghỉ hưu thì mức % lương hưu của chị bạn được nhận là 45% cho 15 năm đóng BHXH, nhưng phải trừ đi 14% cho 7 năm về hưu trước tuổi. Do đó, nếu đủ điều kiện nghỉ hưu thì chị bạn được nhận lương hưu 31%.
Chưa ký, nhưng Cty nói có HĐLĐ, đúng không?
Bạn đọc có email thanglai81@xxx.com gửi email đến Văn phòng Tư vấn pháp luật của Báo Lao Động hỏi: Tôi làm việc cho một tập đoàn có vốn nước ngoài từ 19.5.2017 đến nay. Từ trước tới giờ tôi cũng đã làm nhiều công ty nên biết sau thời gian thử việc 2 tháng thì chính thức ký HĐLĐ từng một năm một và được hưởng đầy đủ chế độ BHXH, BHYT, BHTN. Nhưng tôi làm cho Cty này tới nay là tháng thứ 9 nhưng vẫn chưa ký hợp đồng với tôi. Tôi có nghe sếp trực tiếp nói là công ty đã ký HĐLĐ cho tôi từ tháng 12.2017, nhưng tới nay chưa thấy bản hợp đồng đâu. Từ tháng 5 - 11.2017, Cty không đóng BHXH, BHTN, BHYT cho tôi. Nếu tới nay, Cty chưa ký HĐLĐ cho tôi có sai luật không? Trong thời gian 7 tháng (từ tháng 5 đến tháng 11.2017), Cty không đóng các chế độ BHXH, BHTN, BHYT có sai luật không?
Văn phòng Tư vấn Pháp luật Báo Lao Động trả lời: Điều 29 BLLĐ 2012 về kết thúc thời gian thử việc quy định: 1. Khi việc làm thử đạt yêu cầu thì NSDLĐ phải giao kết HĐLĐ với NLĐ. 2. Trong thời gian thử việc, mỗi bên có quyền huỷ bỏ thoả thuận thử việc mà không cần báo trước và không phải bồi thường nếu việc làm thử không đạt yêu cầu mà hai bên đã thoả thuận. Điều 22 BLLĐ 2012 quy định: 1. HĐLĐ phải được giao kết theo một trong các loại sau đây: a) HĐLĐ không xác định thời hạn; HĐLĐ không xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng. b) HĐLĐ xác định thời hạn; HĐLĐ xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong khoảng thời gian từ đủ 12 tháng đến 36 tháng. c) HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng. 2. Khi HĐLĐ quy định tại điểm b và điểm c, khoản 1 điều này hết hạn mà NLĐ vẫn tiếp tục làm việc thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày HĐLĐ hết hạn, hai bên phải ký kết HĐLĐ mới; nếu không ký kết HĐLĐ mới thì hợp đồng đã giao kết theo quy định tại điểm b khoản 1 điều này trở thành HĐLĐ không xác định thời hạn và hợp đồng đã giao kết theo quy định tại điểm c khoản 1 điều này trở thành HĐLĐ xác định thời hạn với thời hạn là 24 tháng. Như vậy, sau thời gian thử việc, tùy tính chất, yêu cầu công việc và nhu cầu mà NLĐ và NSDLĐ có thể ký HĐLĐ xác định thời hạn hay không xác định thời hạn, chứ không phải chỉ ký HĐLĐ từng năm một. Việc Cty không ký HĐLĐ với bạn sau thời gian thử việc là sai. Điều 16 BLLĐ 2012 quy định: 1. HĐLĐ phải được giao kết bằng văn bản và được làm thành 2 bản, NLĐ giữ 1 bản, NSDLĐ giữ 1 bản, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này (đối với công việc tạm thời có thời hạn dưới 3 tháng, các bên có thể giao kết HĐLĐ bằng lời nói – PV). Do đó, bạn cũng nên xem xét lại thông tin “Cty đã ký hợp đồng cho bạn từ tháng 12.2017”, vì nếu có thì bạn cũng phải ký vào hợp đồng thì HĐLĐ đó mới có giá trị. Về BHXH, khoản 1, điều 2 Luật BHXH 2014 quy định: NLĐ là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm: a) Người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn, HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả HĐLĐ được ký kết giữa NSDLĐ với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động; b) Người làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng (bắt đầu có hiệu lực từ 1.1.2018). Do đó, Cty có nghĩa vụ tham gia BHXH, BHTN, BHYT cho bạn ngay sau khi hết thời gian thử việc. Việc Cty không giao cho bạn một bản HĐLĐ và không tham gia BHXH cho bạn đầy đủ là trái quy định của pháp luật.
Không được yêu cầu NLĐ ký quỹ khi giao kết HĐLĐ
Bạn đọc có email thanhtuyen@xxx.com gửi email đến Văn phòng Tư vấn pháp luật của Báo Lao Động hỏi: Tôi có người bạn làm trong Cty TNHH, nay Cty mở chi nhánh tại một tỉnh ở miền Tây và giao cho bạn tôi làm giám đốc chi nhánh. Bạn tôi mời tôi về làm quản lý nhân sự. Tuy nhiên, quy định của Cty là nhân viên vào làm việc phải ký quỹ. Bạn tôi là giám đốc ký quỹ là 60 triệu đồng, cấp nhân viên ký quỹ là 25 triệu đồng với thời hạn 2 năm. Số tiền này sẽ được trả lại 100% khi nghỉ việc. Tôi đang phân vân vì số tiền 25 triệu đồng cũng khá lớn.
Văn phòng Tư vấn pháp luật Báo Lao Động trả lời: Điều 20 BLLĐ 2012 quy định những hành vi NSDLĐ không được làm khi giao kết, thực hiện HĐLĐ: 1. Giữ bản chính giấy tờ tuỳ thân, văn bằng, chứng chỉ của NLĐ. 2. Yêu cầu NLĐ phải thực hiện biện pháp bảo đảm bằng tiền hoặc tài sản khác cho việc thực hiện HĐLĐ. Nếu Cty yêu cầu NLĐ phải ký quỹ khi giao kết và thực hiện HĐLĐ là trái pháp luật. Do đó, bạn nên cân nhắc trước khi nhận lời.
