Theo Luật sư Nguyễn Cao Trí, Trưởng VP Luật sư Cao Trí (Nghệ An), pháp luật về đất đai đã quy định về các trường hợp thu hồi đất.
Theo Luật Đất đai 2003 (vì thu hồi đất vào năm 2007 nên áp dụng Luật Đất đai 2003), trường hợp thửa đất ở của hộ Nguyễn Thị Oanh ở phường Trần Phú, TP Hà Tĩnh, đã có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thuộc diện thu hồi đất theo Khoản 1, Điều 38 Luật Đất đai 2003: “Nhà nước sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng”. Luật không cho phép thu hồi đất ở của cá nhân để cho cá nhân, doanh nghiệp thuê kinh doanh.
Cũng có ý kiến cho rằng, ban đầu, chính quyền thu hồi đất để thực hiện dự án công ích, nhưng sau đó đã không thực hiện được, rồi thay đổi quy hoạch, chuyển mục đích sử dụng đất.
Luật sư Nguyễn Cao Trí cho hay, nếu chấp nhận giải thích “thay đổi quy hoạch”, thì sẽ tạo ra tiền lệ xấu, tạo kẻ hỡ cho một số người cố ý “lách luật”.
“Cơ quan chức năng cần vào cuộc, để làm rõ bản chất vụ việc, xác định trách nhiệm cá nhân, tập thể liên quan. Nếu có sai phạm thì xử lý”, Luật sư Nguyễn Cao Trí nói.
Tuy nhiên, hiện nay, hộ Nguyễn Thị Oanh đã nhận tiền đền bù và đất tái định cư.
Hiện chưa có quy định trường hợp thu hồi, sử dụng không đúng mục đích thì xử lý đất đó như thế nào, có trả lại cho hộ dân bị thu hồi đất hay không, giải quyết các hậu quả phát sinh như thế nào.
“Đây là kẽ hở, khoảng trống pháp lý của pháp luật về đất đai, cần được nghiên cứu để bổ sung”, Luật sư Nguyễn Cao Trí, phân tích.
Theo nguyên tắc pháp lý, việc sai, cần được phục hồi nguyên trạng ban đầu và đền bù các thiệt hại, trừ trường hợp bất khả kháng. Tuy nhiên, vụ việc càng khó khăn, phức tạp, khi mảnh đất nói trên đã được cho thuê, doanh nghiệp đã xây dựng kiên cố trên đó.
Nhiều trường hợp nan giải
Theo Luật sư Trí, tại huyện Yên Thành (Nghệ An), nhà nước thu đất dân để làm dự án trồng chuối triệu đô. Nay dự án đổ bể, đất bỏ hoang, xử lý cũng nan giải.
“Cần có một phiên tòa, để giải quyết các vướng mắc về mặt pháp lý, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của nhà nước, và công dân”, Luật sư Trí đề nghị.