Viện KSND Tối cao cho rằng, pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước đã quy định cụ thể cả về hình thức và nội dung để tiến hành phục hồi danh dự, thủ tục, thời hạn thực hiện việc tổ chức xin lỗi, cải chính công khai và đăng báo xin lỗi.
Trong đó, tại Nghị định 68/2018 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước đã nêu rõ việc trình bày văn bản xin lỗi, cải chính công khai phải do đại diện lãnh đạo Viện kiểm sát giải quyết bồi thường trình bày, bởi việc phục hồi danh dự cho người bị oan được xác định là “trách nhiệm công vụ”, không phải là “quan hệ dân sự”.
Điều 23 Nghị định 68 cũng quy định thành phần tham gia buổi trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai. Tuy nhiên, điều luật không quy định cán bộ, người thi hành công vụ gây thiệt hại phải có mặt ở buổi xin lỗi, cũng không quy định người thi hành công vụ gây thiệt hại không được có mặt ở buổi xin lỗi.
“Bởi vậy trong từng trường hợp cụ thể, cơ quan có trách nhiệm bồi thường cân nhắc nếu xét thấy việc người thi hành công vụ gây thiệt hại có mặt ở buổi lễ sẽ tốt hơn thì cũng có thể để họ có mặt ở tại buổi lễ”- Viện KSND Tối cao cho hay.
Việc luật không quy định người thi hành công vụ gây thiệt hại phải có mặt ở buổi xin lỗi vì có nhiều vụ án oan sai gây bức xúc lớn cho gia đình và người dân, nếu người thi hành công vụ gây thiệt hại có mặt tại đó sẽ khó đảm bảo vấn đề an ninh, trật tự tại buổi lễ và khiến cho buổi lễ mất tính trang trọng, ý nghĩa.
VKSND Tối cao nhấn mạnh, người thi hành công vụ khi tham gia quá trình tố tụng là thực hiện công vụ Nhà nước giao, đó là trách nhiệm của Nhà nước chứ không phải trách nhiệm của các nhân. Bởi vậy, trách nhiệm của cơ quan Nhà nước phải đứng ra xin lỗi.
“Thực tế để xác định oan sai phải mất rất nhiều thời gian, những người trực tiếp gây oan sai có thể đã chuyển công tác khác, đã nghỉ hưu, thậm chí không còn. Việc yêu cầu họ đến tham gia buổi xin lỗi là không khả thi, không cần thiết phải quy định vào luật”- cơ quan này nhận định.
Trước các buổi trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai, viện kiểm sát giải quyết bồi thường đều xây dựng kế hoạch chi tiết cho việc tổ chức phục hồi danh dự. Việc phục hồi danh dự thể hiện rất rõ nét yếu tố “văn minh pháp lý” của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, không để việc phục hồi danh dự diễn ra sơ sài, hình thức.
“Buổi lễ luôn đảm bảo đúng, đủ thành phần tham dự, thời gian địa điểm rõ ràng, người được phục hồi danh dự có đủ thời gian trình bày ý kiến và nguyện vọng đối với Nhà nước và viện kiểm sát giải quyết bồi thường”- văn bản của VKSND Tối cao nêu rõ.
Trước đó, ngày 31.7, Viện KSND Tối cao tổ chức buổi xin lỗi, cải chính công khai đối với luật gia Trần Thị Ngọc Nga - người bị khởi tố, truy tố oan về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Trong đó, cử tri TPHCM đề nghị có biện pháp bắt buộc những cán bộ, nhân viên gây ra oan sai phải bồi thường theo quy định, bị xử lý kỷ luật đúng mực và phải trực tiếp xin lỗi, nhận lỗi với dân.
