Tuyên án đối với ông Đinh La Thăng và đồng phạm: Lời cảnh báo cần thiết

Đủ dấu hiệu về tội “Làm trái quy định nhà nước…”

Mặc dù trong quá trình xét xử, ông Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và các luật sư bào chữa đều cho rằng, các bị cáo không thỏa mãn các dấu hiệu chủ quan, khách quan cấu thành tội “Cố ý làm trái...” theo điều 165 BLHS năm 2015. Tuy nhiên, đại diện Viện kiểm sát cũng đã khẳng định, căn cứ vào tài liệu thu thập được và lời khai của các bị cáo có thể khẳng định hành vi phạm tội của các bị cáo, dù họ không thừa nhận những sai phạm, cho rằng trách nhiệm thuộc cấp dưới...,

Hôm qua, một lần nữa Hội đồng xét xử (HĐXX) tái khẳng định, cả bị cáo Đinh La Thăng lẫn Trịnh Xuân Thanh đều thỏa mãn đầy đủ dấu hiệu về tội “Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng”.

Theo HĐXX, hành vi làm trái quy định của Nhà nước được thể hiện trong việc triển khai, lựa chọn nhà thầu và ký hợp đồng EPC của dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2.

Năm 2010, do đầu tư dàn trải, không hiệu quả dẫn tới tình hình tài chính mất cân đối nghiêm trọng, thay vì tìm giải pháp căn cơ để tháo gỡ cho PVC (Cty xây lắp dầu khí), PVN lại giao cho PVC gánh vác thêm các khoản đầu tư có nợ xấu và thua lỗ của 5 dự án tại PVFC có giá trị lên tới 793 tỉ đồng. Tính đến 2011, PVC đã đầu tư tài chính vào 43 đơn vị tổng giá trị đầu tư là 3460 tỉ/2500 tỉ đồng vốn điều lệ, làm mất cân đối dòng tiền đầu tư gần 1000 tỉ đồng.

Mặc dù biết PVC đang gặp khó về tài chính và không có năng lực, kinh nghiệm làm tổng thầu thi công những dự án Nhiệt điện lớn và theo nghị quyết số 9396/NQ-DKVN của Hội đồng thành viên phê duyệt phương án liên doanh tổng thầu EPC dự án Nhiệt điện Thái Bình 2, theo đó, PVC là thành viên đứng đầu liên danh, nhà thầu nước ngoài tham gia được lựa chọn theo hình thức đấu thầu quốc tế, nhưng bị cáo Đinh La Thăng vẫn quyết định lựa chọn PVC làm tổng thầu EPC dự án Nhiệt điện Thái Bình - một công trình trọng điểm QG theo hình thức chỉ định thầu.

Tiếp theo, trong khi dự án đầu tư hiệu chỉnh chưa được phê duyệt, chưa có thiết kế FEED, tổng dự toán, thiết kế bản vẽ thi công, hồ sơ yêu cầu, nhưng do nôn nóng, bị cáo Đinh La Thăng chỉ đạo ký kết hợp đồng EPC số 33 trái quy định theo điều 4 Luật Đấu thầu và khoản 2 điều 4 Nghị định số 48/2010/NĐ-CP của Chính phủ quy định về Hợp đồng trong hoạt động xây dựng.

Bị cáo Đinh La Thăng cũng thừa nhận, chỉ đạo tạm ứng vốn 10% cho PVC với số tiền 6.607.500USD và 1.312.076.586.646 đồng, sau đó dùng số tiền gần 1200 tỉ không đúng mục đích. Khoản tiền này, sau một thời gian mới được trả lại cho BQL dự án, các luật sư, bị cáo xác định không gây hậu quả. Tuy nhiên, 1000 tỉ của nhà nước không thể tùy tiện mang cho PCV chi dùng trái phép. Khoản tiền này phải được tính thiệt hại ngay từ khi tạm ứng trái phép. Theo HĐXX, việc trả lại chỉ được coi là tình tiết giảm nhẹ chứ không phải là không có hậu quả.

Đối với bị cáo Trịnh Xuân Thanh, HĐXX cũng khẳng định, bị cáo này thừa biết năng lực của PVC chưa đạt để làm tổng thầu, hồ sơ chưa đầy đủ nhưng vẫn chỉ đạo PVC ký hợp đồng EPC số 33.

Trong việc xin cấp tạm ứng và sử dụng tiền tạm ứng, bị cáo Thanh thừa nhận đã đôn đốc xin tạm ứng tiền, thực hiện hợp đồng sai mục đích vi phạm khoản 6 điều 17 Nghị định 48/2010/NĐ-CP ngày 7.5.2010 của Chính phủ quy định về Hợp đồng xây dựng.

Cảnh báo cho sự lạm dụng quyền lực, tùy tiện, và vi phạm pháp luật

Để đưa ra mức án tuyên vào ngày hôm qua, HĐXX đã căn cứ nhiều yếu tố, trong đó cũng đã xem xét các hình thức giảm nhẹ cho các bị cáo.

Cụ thể, HĐXX ghi nhận quá trình cống hiến của bị cáo Đinh La Thăng như là tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại điều 51 Bộ luật hình sự. Đối với bị cáo Trịnh Xuân Thanh, HĐXX cũng đã xem xét việc gia đình Trịnh Xuân Thanh tự nguyện khắc phục 4 tỉ đồng, gia đình bị cáo đều là những người có công với nhà nước, tại phiên tòa, bị cáo phần nào cũng nhận ra sai phạm của mình.

Mặc dù vậy, đánh giá chung, HĐXX cho rằng, hậu quả của vụ án là hết sức nghiêm trọng. Số tiền thiệt hại hơn 119 tỉ đồng và 13 tỉ đồng tham ô chưa nói hết tính chất nghiêm trọng của vụ án. Ngoài thiệt hại ban đầu xác định được, việc làm trên của bị cáo đã làm tiến độ dự án chậm, làm đội vốn nhà nước gần chục ngàn tỉ đồng, khi có vốn tạm ứng thì dùng tùy tiện, trái nguyên tắc, gây thất thoát lớn vốn nhà nước mà ở vụ án này do điều kiện thời hạn về tố tụng nên chưa kịp làm rõ.

Không những bị cáo Đinh La Thăng phải chịu trách nhiệm hình sự trong vụ án này mà còn kéo theo hàng loạt cán bộ chủ chốt từ tập đoàn tới các đơn vị thành viên của PVN bị xử lý. Tổn thất đáng kể nhất là có nhiều chuyên gia, nhiều người từng là nhà khoa học trong ngành dầu khí; nhiều người vì đây mà tha hóa, biến chất.

Ngoài ra, việc chỉ định thầu trái pháp luật ở hợp đồng 33 đã được cảnh báo, cũng thời điểm đó, PVN chỉ định thầu xây dựng một số dự án khác như ethanol Dung Quất, Ethanol Phú Thọ, Xơ sợi Đình Vũ… cho đến nay đã xác định là thất thoát, thua lỗ hàng ngàn tỉ, mỗi dự án như vậy có nguy cơ trở thành 1vụ án, lãnh đạo PVC đang đối mặt với việc bị điều tra, truy tố, xét xử trong các vụ án hình sự khác.

Mặc dù, các bị cáo Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh có những yếu tố giảm nhẹ như đã nói ở trên, nhưng pháp luật cần được tôn trọng, công minh và bình đẳng, không loại trừ một ai, một bản án có tình, có lý tính đến cả công và tội nhưng nghiêm khắc cũng là sự cảnh báo cần thiết cho sự lạm dụng quyền lực, tùy tiện, vi phạm pháp luật, gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng cho lợi ích của đất nước, lợi ích của nhân dân.