Năm 2009, Công ty Xây dựng Lilama được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng tại thôn 2 (xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai) trên phần diện tích đất rộng 3,77ha.
Cơ quan tố tụng xác định, khu vực này thuộc khai trường số 18 đã được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch quặng apatit. Việc khai thác quặng nếu diễn ra thì phải có giấy phép khai thác, thẩm quyền cấp phép thuộc Chính phủ.
Dù biết rõ quy định trên nhưng các lãnh đạo tỉnh Lào Cai, đứng đầu là cựu Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Vịnh, vẫn ban hành hàng loạt văn bản trái pháp luật, tạo điều kiện để Công ty Xây dựng Lilama ngang nhiên khai thác quặng dưới "vỏ bọc" dự án nhà hàng, khách sạn.
Theo cáo trạng, từ năm 2013 đến năm 2015, Công ty Xây dựng Lilama đã khai thác, bán hơn 1,3 triệu tấn quặng apatit, thu lợi hơn 451 tỉ đồng.
Sau đó, Giám đốc Nguyễn Mạnh Thừa đã chỉ đạo nhân viên của Công ty Xây dựng Lilama đưa vào hạch toán hoạt động sản xuất kinh doanh.
Toàn bộ số tiền thu được từ việc khai thác, bán quặng đã được doanh nghiệp này sử dụng: Chi phí bốc xúc, vận chuyển quặng apatit; Chi phí thuê phương tiện, máy móc để khai thác; Chi trả tiền lương, tiền công, tiền thưởng cho công nhân viên, người lao động; Tiền nộp thuế tài nguyên và Phí bảo vệ môi trường; Chi thuê khoan phá đá, nổ mìn; Nộp vào ngân sách Nhà nước và Phí bảo vệ môi trường; Tiền đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông…
Quá trình điều tra xác định, để hợp thức hóa nguồn tiền thu được từ việc khai thác quặng apatit trái phép, bị can Nguyễn Mạnh Thừa mượn tài khoản của 12 cá nhân là những người được Công ty Xây dựng Lilama thuê vận chuyển quặng và đất đá.
Mục đích để Công ty Xây dựng Lilama chuyển nhờ số tiền thu được từ việc bán quặng apatit, khi thanh toán thì trả lại cho bị can Thừa.
Tiếp đó, bị can Thừa chỉ đạo các kế toán của công ty lập các hợp đồng, biên bản nghiệm thu nhằm nâng khống giá cước vận chuyển quặng, đất đá và nâng khống khối lượng đất đá; rồi đến chi cục thuế mua hóa đơn bán lẻ theo các hợp đồng kinh tế và biên bản nghiệm thu khống.
Số tiền hơn 177 tỉ đồng nhận về, Nguyễn Mạnh Thừa khai nhận đã dùng 2,1 tỉ đồng để mua 1 lô đất ở phường Bắc Cường, thành phố Lào Cai rồi cho con trai là Nguyễn Văn Phú đứng tên chủ sở hữu; hơn 33 tỉ đồng chuyển vào tài khoản của Công ty cổ phần đồng Tả Phời để mua cổ phần tại Công ty cổ phần đồng Tả Phời (sau đó số cổ phần này đã chuyển cho Công ty TNHH MTV Triệu Tiến Vương do Nguyễn Quang Triệu, con trai Thừa làm Giám đốc).
Thừa rút 5 tỉ đồng rồi mở tài khoản tiết kiệm cho con gái là Nguyễn Thị Lành; Đưa cho 2 con dâu là Đỗ Phương Thuý và Đỗ Tuyết Mai số tiền lớn gửi tiết kiệm tại các ngân hàng, chia làm nhiều lần (có khoản đến kỳ hạn lại rút ra gửi tiếp, sau đó rút ra đưa lại cho Thừa).
Ngoài ra, Thừa sử dụng số tiền hơn 6,5 tỉ đồng mua đất của các hộ dân ngoài phạm vi 3,77 ha để khai thác khoáng sản trái phép.
Giám đốc Công ty Xây dựng Lilama cũng sử dụng 5 tỉ đồng để biếu cho bị can Nguyễn Văn Vịnh vào dịp Tết Nguyên đán năm 2015; Số tiền còn lại bị can khai sử dụng vào nhiều việc khác và đưa cho một số cán bộ lãnh đạo UBND tỉnh, lãnh đạo các Sở, ban, ngành của tỉnh Lào Cai...
VKSND tỉnh Lào Cai cho biết, Nguyễn Mạnh Thừa và các bị can đã khắc phục hậu quả hơn 229 tỉ đồng (trong đó cựu Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Doãn Văn Hưởng đã tác động gia đình bồi thường khắc phục hậu quả 200 triệu đồng; cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Nguyễn Thanh Dương khắc phục 200 triệu đồng, cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Lê Ngọc Hương khắc phục 62 triệu đồng).
Riêng cựu Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh khai, số tiền 5 tỉ đồng đã sử dụng chi tiêu cá nhân hết.
