Trao đổi với phóng viên Lao Động, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của QH Đặng Thuần Phong cho rằng, những mâu thuẫn, va chạm, tranh chấp trong gia đình, chòm xóm dù nhỏ nhất nếu được phát hiện, hòa giải một cách thấu đáo, kịp thời sẽ ngăn chặn được những sự cố phát sinh đau lòng.
Từ mâu thuẫn, tranh chấp đất đai trong gia đình
Ngày 2.9, PV Lao Động có mặt tại xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng (Hà Nội). Không khí tang thương bao trùm cả thôn Bồng Lai. Đi đến đâu cũng thấy người dân xôn xao, bàn tán về vụ việc rúng động cả làng quê mà lần đầu tiên họ chứng kiến. Rất đông người thân, hàng xóm có mặt tại gia đình ông Nguyễn Văn Hải (50 tuổi - nạn nhân đã tử vong) để chuẩn bị làm lễ tang cho các nạn nhân xấu số. Trong số các nạn nhân tử vong dưới những nhát dao chí mạng của Nguyễn Văn Đông có vợ chồng em trai hung thủ là ông Nguyễn Văn Hải, bà Doãn Thị Việt, chị Nguyễn Thị Bắc (con ông Hải) và cháu Nguyễn Huyền My (14 tháng tuổi, cháu nội ông Hải).
Theo bà Nguyễn Thị Dung (60 tuổi, chị họ ông Hải, ở xã Hồng Hà) trước khi xảy ra sự việc đau lòng, gia đình ông Hải và ông Đông đã xảy ra mâu thuẫn nhiều năm. Tuy nhiên bà không thể ngờ ông Đông lại ra tay độc ác với chính gia đình em ruột như vậy. Mới đây nhất, có thể gọi là đỉnh điểm của mắt xích đó là việc gia đình ông Hải chuẩn bị khởi công xây nhà và ông Đông yêu cầu phải trừ lại phần ranh giới 0,5m. Trước sự việc trên, anh Hiệp (con trai ông Hải) có lời qua tiếng lại. Sau đó, ông Đông bực tức ra tay sát hại cả gia đình ông Hải.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Quang Ngọ (Trưởng thôn Bồng Lai, xã Hồng Hà) cho biết, do việc phải chia lại đất ruộng giữa gia đình ông Đông và ông Hải, hai gia đình đã phát sinh những mâu thuẫn. Năm 2018, hai bên gia đình đã có hòa giải dưới sự chứng kiến của chính quyền địa phương. Từ đó tới nay, chính quyền địa phương cũng chưa có nhận thêm được ý kiến nào về việc xích mích của những gia đình này cần sự can thiệp của chính quyền.
Công tác hòa giải cần sâu sát, kịp thời
Trao đổi với PV Lao Động, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Đặng Thuần Phong cho rằng: Đôi khi có những mâu thuẫn trong gia đình, người ta thường giấu giếm, không chia sẻ và không cần tới sự can thiệp của chính quyền, do đó để phát hiện kịp thời những mâu thuẫn là tương đối khó. Tuy nhiên những mâu thuẫn nhỏ ngày càng tăng dần, tích tụ, nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, dứt điểm sẽ dẫn tới những sự việc rất đau lòng. Trường hợp ở Đan Phượng là một ví dụ rất đáng tiếc.
Để hạn chế những sự việc phát sinh những sự cố tương tự, ông Phong cho rằng, đầu tiên là gia đình phải ngồi lại với nhau để chia sẻ, để giải quyết. Những người cao niên trong gia đình hay những người trong dòng họ cũng cần tập trung phân tích để thấu tình, thấu lý, đối thoại và tìm cách tháo gỡ từng vấn đề không để thành “ung nhọt” lâu ngày sẽ bùng phát, điều này rất nguy hiểm. Từ chính nội tại các gia đình cần xử lý trước tiên. Đồng thời, tại các khu phố, tổ dân cư cũng cần thường xuyên nắm bắt, động viên, hòa giải để tránh những phát sinh, dù chỉ là mâu thuẫn nhỏ cũng phải ngăn chặn kịp thời.
Còn ThS-LS Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sự TP.Hà Nội) cho biết, những vụ việc tranh chấp đất đai, thừa kế giữa anh em ruột trở thành những vụ án mạng, gọi là những vụ án “huynh đệ tương tàn”... xảy ra không ít. Suy cho cùng, đối tượng sẵn sàng ra tay giết hại nhiều người là bởi lòng tham và sự ích kỷ cao độ, thêm vào đó là đạo đức xuống cấp, văn hóa thấp kém, ý thức coi thường tính mạng, sức khỏe của người khác, khiến cho đối tượng dễ dàng xuống tay sát hại nhiều người mà không run tay. Bởi vậy, để giảm thiểu những vụ án rùng rợn như thế thì cần phải tăng cường hiệu quả của giáo dục để nâng cao vấn đề nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, đạo đức, ý thức của mỗi công dân.
“Ngoài ra, trong một số vụ án mạng xảy ra từ tranh chấp đất đai, dân sự thì cũng có một phần nguyên nhân từ việc chậm trễ, tắc trách, vô cảm của một số cán bộ, cơ quan có thẩm quyền trong việc hòa giải, giải quyết tranh chấp. Việc hòa giải, giải quyết tranh chấp đất đai, dân sự không kịp thời, không hiệu quả, không công bằng... dễ dẫn đến tranh chấp đến đỉnh điểm và các đương sự vì bức xúc, bế tắc nên đã quẫn bách, mù quáng mà thực hiện hành vi phạm tội” - LS Cường nói.
