Ngày mai (3.1), Tòa án Nhân dân (TAND) Hà Nội mở phiên tòa xét xử sơ thẩm hai cựu bộ trưởng và 36 bị cáo trong vụ án xảy ra tại Công ty Cổ phần công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á), Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các đơn vị liên quan.
Phiên toà do thẩm phán Trần Nam Hà làm chủ toạ, được dự kiến diễn ra trong 20 ngày.
Hiện có hơn 70 luật sư bào chữa đăng ký tham gia phiên tòa; trong đó, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long có 4 luật sư bào chữa; cựu Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) Chu Ngọc Anh có một luật sư bào chữa.
Để chuẩn bị cho phiên tòa này, Tòa còn triệu tập nhiều tổ chức, cá nhân có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Tất cả các bị can, bị cáo, bị án ở các tỉnh, thành phố trên cả nước có liên quan đến hành vi phạm tội của bị cáo Phan Quốc Việt - Chủ tịch Hội đồng Quản trị, kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á và kit test Việt Á đều bị triệu tập đến tòa.
Trong vụ án này, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long bị đưa ra xét xử về “Nhận hối lộ”; Phan Quốc Việt bị Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao truy tố hai tội danh “Đưa hối lộ” và “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.”
Cựu Bộ trưởng Bộ KHCN Chu Ngọc Anh và cựu Thứ trưởng Bộ KHCN Phạm Công Tạc bị cáo buộc cùng tội danh “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.”
34 bị cáo còn lại bị xét xử về các tội: “Vi phạm quy định về quản lý tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí,” “Đưa hối lộ,” “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”.
Theo cáo trạng, khi dịch COVID-19 bùng phát, Chính phủ cùng Bộ KHCN giao các đơn vị khoa học chủ động nghiên cứu chế tạo sinh phẩm phục vụ công tác phòng, chống dịch.
Với mục đích để Công ty Việt Á được tham gia thực hiện đề tài nghiên cứu kit test, sau đó chiếm đoạt, biến kit test thành sản phẩm của công ty để sản xuất, tiêu thụ, Phan Quốc Việt đã thông đồng với Trịnh Thanh Hùng - cựu Phó Vụ trưởng Vụ KHCN thuộc Bộ KHCN để Việt Á được Bộ KHCN phê duyệt tham gia, phối hợp với Học viện Quân y thực hiện đề tài.
Sau đó, Phan Quốc Việt đề nghị Nguyễn Văn Trịnh - cựu cán bộ Văn phòng Chính phủ, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long... can thiệp, tác động, chỉ đạo để Công ty Việt Á được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, đăng ký lưu hành chính thức kit test COVID-19.
Khi Việt Á sản xuất thương mại, bán 200.000 kit test cho Bộ Y tế, Việt đã nâng khống cơ cấu đơn giá nhưng vẫn được Bộ Y tế hiệp thương, xác định giá 470.000 đồng/kit test không có căn cứ.
Theo cáo trạng, Việt Á sản xuất hơn 8,7 triệu kit test, nâng khống giá nguyên liệu đầu vào rồi bán, tặng, ứng trước hơn 8,3 triệu kit test cho các đơn vị, cơ sở y tế trên khắp cả nước; được thanh toán hơn 4,5 triệu kit test với tổng giá trị hơn 2.257 tỉ đồng.
Hành vi của Phan Quốc Việt và đồng phạm gây thiệt hại hơn 1.235 tỉ đồng, trong đó Nhà nước thiệt hại hơn 402 tỉ đồng tại 19 tỉnh, thành khi mua kit test đã bị nâng khống giá.
Trong quá trình thực hiện hành vi vi phạm, Phan Quốc Việt đã đưa hối lộ tổng cộng hơn 106 tỉ đồng cho các cựu quan chức.
Số này, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhận hối lộ 2,25 triệu USD; Nguyễn Huỳnh - Thư ký của cựu Bộ trưởng Bộ Y tế, nhận 4 tỉ đồng; Nguyễn Minh Tuấn - cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) nhận 300.000 USD; Trịnh Thanh Hùng nhận 350.000 USD; Nguyễn Nam Liên (cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế) nhận 100.000 USD.
Ngoài ra, bị cáo Phan Quốc Việt còn chi tiền "cảm ơn" cho bị cáo Nguyễn Văn Trịnh - cựu cán bộ Văn phòng Chính phủ 200.000 USD và chi cho cựu Bộ trưởng Bộ KHCN Chu Ngọc Anh 200.000 USD.
Hôm 29.12.2023, Phan Quốc Việt bị Toà án Quân sự Thủ đô Hà Nội tuyên phạt tổng mức án 25 năm tù về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".
