Từ người bán thận thành “ông trùm” môi giới mua bán bộ phận cơ thể
Tuần qua, Tòa án Nhân dân Hà Nội mở phiên sơ thẩm xét xử Trần Văn Phương (31 tuổi, quê ở huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang) về tội “Mua bán bộ phận cơ thể người”.
Do từng bán một quả thận nên Phương sức khỏe không “còn trai tráng”. Bị cáo nom vẻ yếu ớt khi đứng trước bục khai báo của Tòa Hà Nội. Mặc dù bị cáo đeo khẩu trang khi ra trước tòa, phần vì phòng chống dịch COVID-19, phần do sức khỏe yếu. Song người tham dự phiên tòa vẫn thấy được nước da nhợt nhạt, gương mặt yếu ớt của Phương.
Ở độ tuổi của bị cáo, đáng lẽ đang trong giai đoạn mạnh khỏe. Thực tế, trước khi phải ra tòa, vài năm trước, Phương cũng là một thanh niên khỏe mạnh, song việc bán một quả thận đã “cướp” đi gần nửa sức khỏe của bị cáo.
Việc bán một quả thận, theo Phương lý giải với cơ quan điều tra, anh ta cần tiền để trang trải cuộc sống. Bởi bản thân Phương vốn không có nghề nghiệp nên việc cần một khoản tiền để “thoát nghèo” trong chốc lát đã khiến anh ta đi đến quyết định bán nội tạng của mình.
Đầu năm 2018, qua người môi giới, Phương mò sang tận Campuchia để bán thận. Song thực tế, phía môi giới đã trừ các khoản chi phí, nên khi Phương nhận được tiền bán một quả thận cũng không được là bao nhiêu. Mang số tiền không nhiều, với thân thể bạc nhược, Phương “hồi hương”.
Nhưng cũng chính sau lần bán thận này, Phương tìm hiểu thì biết nhiều người bị suy thận có nhu cầu mua thận để ghép và có nhiều người bán thận để thu lợi. Phương dùng tài khoản Facebook tên “Trần bụi” của mình đăng tìm người hiến thận, đồng thời để lại số điện thoại nhằm tìm người muốn bán thận.
Phương không về quê, mà ra Hà Nội để “hành nghề”. Anh ta thuê trọ tại khu vực quận Hoàng Mai và sống cùng với bạn gái Lê Thùy Linh (24 tuổi, tỉnh Bình Dương). Khi người có nhu cầu bán thận thì sẽ liên lạc với Phương và được anh ta đưa về ở cùng nhà trọ, có cả Linh. Tại đây, Phương sẽ nuôi họ ăn ở, chăm sóc chờ bán thận.
Đến đầu tháng 4.2018, khi một tờ báo đưa hình ảnh Phương và bạn gái lên trong bài viết “Tôi đi bán thận”, anh ta đã thuê nhà trọ khác ở số 43 phố Định Công Thượng.
Phương trực tiếp đưa người bán thận đi làm các thủ tục xét nghiệm tại Bệnh viện Việt Đức. Mọi chi phí ăn ở, xét nghiệm của người bán thận đều do Phương chi trả. Người bán thận được Phương trả từ 240 - 450 triệu đồng/quả thận.
Hàng ngày, Phương thường đến Bệnh viện Việt Đức để tìm người suy thận. Khi tìm được người suy thận có nhu cầu ghép thận có các chỉ số phù hợp với người bán, Phương thỏa thuận giá cả. Phương giấu không cho người bán thận biết giá bán lại cho người mua.
Khi thỏa thuận xong giá với người mua, Phương mới đưa người bán thận đến bệnh viện gặp họ để làm các thủ tục theo quy định của Bệnh viện Việt Đức. Phương nhờ Linh nấu cơm cho tất cả những người ở cùng.
Để thuận lợi cho việc mua bán thận, Phương thuê Hoàng Ngọc Tiến (32 tuổi) và Phan Văn Hùng (29 tuổi) làm nhiệm vụ đưa người bán thận đến bệnh viện làm các xét nghiệm. Tiến và Hùng cũng được Phương nuôi ăn ở. Mỗi ca mua bán thận thành công, Phương sẽ trả công 5 triệu đồng/người.
Cụ thể, anh Lưu Văn T (SN 1987, Bắc Giang) có nhu cầu bán 1 quả thận để lấy tiền trang trải cuộc sống. Sau khi bàn bạc với gia đình, tháng 2.2018, anh T đã lên mạng xã hội Facebook tìm hiểu và gặp Phương.
Phương đưa anh T đi xét nghiệm, nuôi ăn ở, chăm sóc chờ bán thận. Phương thỏa thuận, giá mua 1 quả thận từ 240-320 triệu đồng. Sau đó, bị cáo trực tiếp đến khoa chạy thận nhân tạo của Bệnh viện Việt Đức để tìm người bị suy thận, hoặc thông qua các thông tin trên mạng xã hội tìm người có nhu cầu muốn mua thận.
Khi tìm được người bị suy thận đang có nhu cầu ghép thận có các chỉ số phù hợp với người bán thận, Phương thỏa thuận với người mua thận mức giá từ 320-450 triệu đồng một quả thận.
Tháng 6.2018, trong một lần đến Bệnh viện Việt Đức, Phương đã gặp và biết anh Phạm Minh C (46 tuổi, Quảng Ninh) đang cần ghép thận.
Thấy anh C có chỉ số sinh hóa phù hợp với anh T, Phương thỏa thuận với anh C giá mua một quả thận là 380 triệu đồng; Anh C thanh toán tiền khi được phẫu thuật ghép thận. Sau khi trừ đi các chi phí, Phương hưởng lợi khoảng 95 triệu đồng.
Với cùng thủ đoạn trên, Phương đã tổ chức mua bán thận thành công cho 5 trường hợp khác, thu lợi bất chính từ 35-120 triệu đồng một quả thận. Tổng cộng bị cáo đã thực hiện 6 vụ môi giới mua bán thận, thu lời bất chính 485 triệu đồng.
Số phận những cảnh đời bán thận trang trải
Trưa 28.9.2018, tổ công tác thuộc Phòng Cảnh sát hình sự Hà Nội kiểm tra hành chính tại nhà số 43 phố Định Công Thượng, phát hiện Phương, Linh, Phạm Xuân Thính (30 tuổi, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương) và Nguyễn Văn Mỹ (27 tuổi, tỉnh Gia Lai). Qua kiểm tra, tổ công tác phát hiện các đối tượng có dấu hiệu tội Mua bán bộ phận cơ thể người nên đưa về trụ sở làm rõ.
Từ đây, lực lượng chức năng đã phanh phui ra đường dây môi giới mua - bán thận do Phương cầm đầu. Ngoài Phương và Linh, hai người còn lại được anh ta nuôi ăn ở tại phòng trọ để chờ tìm bệnh nhân có nhu cầu ghép tạng để bán thận.
Cơ quan điều tra cũng làm rõ vai trò giúp sức của Tiến và Hùng - những người có nhiệm vụ đưa đón người bán thận đến bệnh viện làm các xét nghiệm. Tuy nhiên, Tiến và Hùng làm theo chỉ đạo của Phương, không biết thỏa thuận giá mua, giá bán thận giữa Phương với các bên. Cảnh sát xác định, Tiến và Hùng có dấu hiệu đồng phạm với Phương về tội danh trên, song đều tham gia có mức độ, thứ yếu; tính nguy hiểm cho xã hội không cao... nên không xem xét xử lý trách nhiệm hình sự.
Bản thân anh Tiến có hoàn cảnh khó khăn nên muốn bán một quả thận để lấy tiền trang trải. Anh Tiến đã bàn với mẹ và vợ và được họ đồng ý để anh bán một quả thận. Khoảng tháng 1.2018, anh Tiến gặp Phương ở Bệnh viện Việt Đức. Lúc này, Phương biết anh Tiến có nhu cầu bán thận nên thỏa thuận mua giá 250 triệu đồng/quả thận.
Do chưa tìm được người có các chỉ số phù hợp, Phương bảo anh Tiến về ở cùng. Anh Tiến đã đưa cả vợ và 2 con tới chỗ trọ của Phương chờ cơ hội có người mua thận. Phương chi trả các xét nghiệm cho anh Tiến cùng việc ăn ở là khoảng 35 triệu đồng.
Cùng thời gian này, chị Phạm Thị Thanh X (45 tuổi, ở Hải Dương) đăng tải thông tin lên mạng xã hội tìm người hiến thận. Lúc này, Phương biết chị X tìm người và thấy có các chỉ số sinh hóa phù hợp với anh Tiến nên liên lạc, gặp gỡ và thỏa thuận giá bán một quả thận 320 triệu đồng. Sau đó, anh ta "thiết kế" để hai bên ghép thận thành công. Kết quả, Phương được hưởng lợi 35 triệu đồng sau khi trừ đi các chi phí.
Hùng cũng vì hoàn cảnh khó khăn nên đã bán một quả thận để lấy tiền trang trải cuộc sống. “Số phận” đưa đẩy để cả Tiến và Hùng sau khi bán thận rồi tiếp tay cho “ông trùm” Trần Văn Phương thực hiện hành vi phạm tội.
Ngay cả trường hợp của Linh, bạn gái Phương cũng có hoàn cảnh khá đặc biệt. Cô gái này từng vì mục đích nhân đạo đã đi hiến 1 quả thận. Linh quen biết và trở thành bạn gái của Phương. Về sau, Linh vô tình giúp sức cho bị cáo qua việc nấu ăn cho những người chờ ghép thận ở nhà trọ.
Tuy nhiên, cơ quan điều tra cho rằng, Linh không biết chính xác việc Phương thực hiện mua bán thận và những người ở nhà trọ là để bán thận. Vì vậy, căn cứ vào các tài liệu điều tra, thấy không đủ cơ sở xác định Linh đồng phạm với Phương về hành vi mua bán thận nên không xử lý.
Sau một ngày mở phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định, Trần Văn Phương có thái độ khai báo thành khẩn, ăn năn hối cải. Do gia đình bị cáo Phương có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, bị cáo Phương phải bán đi một quả thận của mình, gây tổn thương 45% sức khỏe cho bị cáo... Vì vậy, Hội đồng xét xử đã cân nhắc giảm nhẹ một phần hình phạt cho bị cáo Trần Văn Phương.
Tòa đã tuyên phạt Phương 12 năm 6 tháng tù, mức án thấp hơn với đề nghị của đại diện Viện Kiểm sát Nhân dân cùng cấp (từ 13-15 năm) cho tội danh theo cáo trạng truy tố.
