Theo cáo trạng của VKSND tỉnh Yên Bái cùng với lời khai của các bị cáo tại phiên tòa, có thể tóm tắt nội dung vụ án như sau:
Công ty TNHH Tuyên Huy (do ông Nguyễn Văn Hậu là giám đốc) có mỏ quặng ở núi Ngàng, xã Cảm Nhân, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái đã hết hạn và đang trong quá trình xin cấp phép lại.
Năm 2020, để chuẩn bị cho việc khai thác khi được cấp phép lại, Công ty Tuyên Huy hợp tác với Công ty TNHH Ngọc Tâm của Lăng Đức Hân mở một con đường vào khu mỏ.
Quá trình thi công, Lăng Đức Hân phát hiện nhiều hầm lò cũ nên nảy ý định nổ mìn lấy đá làm đường, đồng thời thử xem có quặng chì - kẽm hay không. Nếu có thì tách ra, tìm hướng xử lý sau.
Tháng 10.2020, do vướng mắc trong quá trình cấp lại giấy phép, Nguyễn Trọng Tuấn (Phó Giám đốc Công ty Tuyên Huy) nói với Nguyễn Văn Hậu là có quen ông Đinh Tiến Hùng - khi đó là Phó Bí thư Thường trực Tỉnh đoàn Yên Bái.
Cả 2 về TP Yên Bái, ngồi ở quán cà phê Đồng Tâm (đường Yên Ninh) và mời ông Hùng ra gặp. Tại đây, ông Hùng và Hậu nhận ra nhau là bạn học cũ nên ngồi nói chuyện. Trong khi đó, Tuấn không để ý nội dung vì thường có điện thoại.
Tại cuộc gặp này, Hậu khai ông Hùng nói sẽ đứng ra lo quan hệ, cơ chế để giúp việc khai thác tài nguyên trái phép. Số tiền thu được từ hoạt động này, ông Hùng được chia 1/3.
Toàn bộ quá trình điều tra, xét xử, ông Hùng bác bỏ thông tin trên, khẳng định không nói, không hứa hẹn gì. Còn tại tòa, ông Tuấn khai không nghe thấy gì, chỉ được Hậu thuật lại nội dung.
Ngày 30.12.2020, khi nhóm đối tượng thuộc Công ty Ngọc Tâm đang vận chuyển khối lượng lớn vật liệu nổ lên núi Ngàng để chuẩn bị nổ mìn khai thác thì bị Công an Yên Bái bắt giữ.
Sau đó, Công an Yên Bái lần lượt khởi tố 9 đối tượng trong 2 vụ án “Vận chuyển, sử dụng trái phép vật liệu nổ” và “Vi phạm các quy định về khai thác tài nguyên”.
Đáng chú ý, trong 9 đối tượng bị khởi tố, có 5 người bị khởi tố cả 2 hành vi gồm: Lăng Đức Hân, Bùi Minh Đức, Bùi Mạnh Hùng, Nguyễn Văn Hậu, Nguyễn Trọng Tuấn.
Ông Đinh Tiến Hùng, dù bị cáo buộc là "người khởi xướng" trong vụ án “Vi phạm các quy định về khai thác tài nguyên” nhưng bị khởi tố sau cùng, ngày 5.4.2022. Căn cứ khởi tố ông Hùng chỉ dựa duy nhất vào lời khai của các bị cáo về nội dung lời hứa tại quán cà phê Đồng Tâm. Ông Hùng được áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú.
Ngày 15.4.2022, Ban Bí thư Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã ra quyết định tạm đình chỉ các chức vụ trong Đoàn đối với ông Hùng.
Kể từ thời điểm đó, ông Hùng liên tục gửi đơn thư đến các cơ quan chức năng Yên Bái. Tuy nhiên, phần lớn các khiếu nại của ông không được phản hồi thỏa đáng.
Ngày 17.6.2022, Báo Lao Động có bài viết đầu tiên về vụ việc với nhan đề: “Vì sao Phó Bí thư Tỉnh đoàn Yên Bái liên tục gửi đơn kêu oan?”
Tháng 9.2022, Tỉnh đoàn Yên Bái tổ chức Đại hội khóa XV, nhiệm kỳ 2022 - 2027, tên ông Đinh Tiến Hùng không còn xuất hiện trong bất cứ vị trí quản lý nào.
Ngày 4.5.2022, Công an tỉnh Yên Bái ban hành Kết luận điều tra (lần 1) nhưng sau đó, ngày 29.6.2022, bị VKS tỉnh trả lại yêu cầu điều tra bổ sung.
Ngày 24.8.2022, Công an tỉnh Yên Bái tiếp tục ra Kết luận điều tra bổ sung (lần 2) nhưng đến ngày 20.10.2022 cũng bị VKS trả lại.
Đến ngày 18.12.2002, Công an tỉnh Yên Bái mới có Kết luận điều tra bổ sung (lần 3).
Ngày 13.2.2023, VKS tỉnh Yên Bái ban hành Cáo trạng gửi TAND tỉnh, song đến ngày 2.6.2023, cũng bị cơ quan tòa án trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung.
Ngày 14.8.2023, 10 bị cáo trong 2 vụ án nêu trên được đưa ra xét xử. Tuy nhiên tòa tuyên hoãn ngay sau đó.
Ngày 24.8.2023, phiên tòa mở lại và diễn ra liên tục trong 3 ngày. 22h đêm 26.8.2023, HĐXX sơ thẩm quyết định trả hồ sơ, yêu cầu VKS bổ sung nhiều bằng chứng của 2 vụ án, trong đó có các bằng chứng kết tội ông Đinh Tiến Hùng.
Ngày 25.10.2023, phiên tòa được mở lại, tuy nhiên cũng bị hoãn sau khoảng nửa giờ diễn ra.
Từ ngày 2.11.2023 đến 4.11.2023, phiên tòa được mở lại. Chiều 4.11, HĐXX cho biết sẽ tiến hành nghị án kéo dài, án sẽ được tuyên vào 14h ngày 7.11.
Chiều 7.11.2023, ông Đinh Tiến Hùng được tuyên vô tội. 9 bị cáo khác chịu lần lượt từ 2 năm (hưởng án treo) đến 17 năm tù.
