Tiến sĩ - luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho biết, việc phát hiện tài sản bị chôn dấu, vùi lấp thì người tìm thấy sẽ thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định tại Điều 229 Bộ Luật dân sự 2015.
Theo đó, người phát hiện tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm phải thông báo hoặc trả lại ngay cho chủ sở hữu.
Nếu không biết ai là chủ sở hữu thì phải thông báo hoặc giao nộp cho Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc công an cấp xã nơi gần nhất hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác theo quy định của pháp luật.
Tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm được tìm thấy mà không có hoặc không xác định được ai là chủ sở hữu thì sau khi trừ chi phí tìm kiếm, bảo quản, quyền sở hữu đối với tài sản này được xác định như sau:
Tài sản được tìm thấy là tài sản thuộc di tích lịch sử - văn hóa theo quy định của Luật di sản văn hóa thì thuộc về Nhà nước; Người tìm thấy tài sản đó được hưởng một khoản tiền thưởng theo quy định của pháp luật.
Tài sản được tìm thấy không phải là tài sản thuộc di tích lịch sử - văn hóa theo quy định của Luật di sản văn hóa mà có giá trị nhỏ hơn hoặc bằng mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định thì thuộc sở hữu của người tìm thấy.
Nếu tài sản tìm thấy có giá trị lớn hơn mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định thì người tìm thấy được hưởng giá trị bằng mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định và 50% giá trị của phần vượt quá mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định, phần giá trị còn lại thuộc về Nhà nước.
Trường hợp tài sản được tìm thấy được xác định là di tích lịch sử văn hóa thì sẽ được giải quyết theo quy định của luật di sản văn hóa và khi đó tài sản sẽ thuộc về nhà nước. Người tìm thấy sẽ được hưởng một khoản tiền theo quy định của pháp luật.
Theo luật sư Cường, khoản 3 Điều 4 Luật Di sản văn hoá quy định di tích lịch sử - văn hóa là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học.
Theo Nghị định 29/2018/NĐ-CP ngày 5.3.2018 quy định: tổ chức, cá nhân được thưởng trong các trường hợp: Ngẫu nhiên tìm thấy và giao nộp tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm, tài sản bị đánh rơi, bỏ quên là di tích lịch sử - văn hóa, bảo vật quốc gia, di vật, cổ vật, tài sản thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh quốc gia...
Mức tiền thưởng đối với từng trường hợp được quy định cụ thể như sau: Với tổ chức, cá nhân, mức tiền thưởng được tính theo phương pháp lũy thoái từng phần. Phần giá trị của tài sản đến 10 triệu đồng thì tỷ lệ trích thưởng là 30%.
Phần giá trị của tài sản trên 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng thì tỷ lệ trích thưởng là 15%; Phần giá trị của tài sản trên 100 triệu đồng đến 1 tỉ đồng thì tỷ lệ trích thưởng là 7%; Phần giá trị của tài sản trên 1-10 tỉ đồng thì tỷ lệ trích thưởng là 1%; Phần giá trị của tài sản trên 10 tỉ đồng thì tỷ lệ trích thưởng là 0,5%.
Giá trị của tài sản để trích thưởng được xác định sau khi trừ các khoản chi phí (Chi phí thăm dò, khai quật, trục vớt, giám định tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm; Chi phí vận chuyển, bảo quản tài sản; Chi phí xử lý tài sản, thuế, phí, lệ phí…).
Tổ chức, cá nhân phát hiện và cung cấp thông tin chính xác về tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm được tìm thấy là di tích lịch sử - văn hóa, bảo vật quốc gia, di vật, cổ vật, tài sản thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh quốc gia thì mức tiền thưởng bằng 50% của các mức thưởng tương ứng quy định nêu trên.
Tổ chức, cá nhân phát hiện và cung cấp thông tin chính xác về tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm được tìm thấy không phải là di tích lịch sử - văn hóa, bảo vật quốc gia, di vật, cổ vật, tài sản thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh quốc gia thì mức tiền thưởng bằng 30% của các mức thưởng tương ứng quy định nêu trên.
Nghị định 29/2018/NĐ-CP cũng quy định mức tiền thưởng cụ thể do Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (đối với tài sản được tìm thấy là di tích lịch sử - văn hóa, bảo vật quốc gia, di vật, cổ vật), Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (đối với tài sản được tìm thấy thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh quốc gia), Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (đối với tài sản được tìm thấy khác) quyết định, tối đa không vượt quá 200 triệu đồng đối với mỗi gói thưởng.
Trường hợp có nhiều tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng được chi thưởng và giá trị tài sản tìm thấy có giá trị đặc biệt thì các cơ quan, người có thẩm quyền trình Thủ tướng Chính phủ quyết định mức thưởng.
Về căn cứ chi thưởng, trong trường hợp tài sản được xử lý theo hình thức đấu giá thì giá trị tài sản để trích thưởng là giá trúng đấu giá.
Trường hợp tài sản được xử lý theo hình thức chuyển giao cho cơ quan nhà nước có chức năng lưu giữ, quản lý thì giá trị tài sản là giá do Hội đồng định giá xác định sau khi trừ các khoản chi phí có liên quan.
Trường hợp không xác định được giá trị thì cơ quan, người có thẩm quyền quy định tại Nghị định 29/2018/NĐ-CP quy định quyết định mức tiền thưởng cụ thể, tối đa không vượt quá 200 triệu đồng. Trường hợp đặc biệt do Thủ tướng Chính phủ quyết định.
