Cả Bộ Công thương, Hiệp hội phân bón đều đề xuất
Theo Hiệp hội phân bón Việt Nam tại Văn bản số 279/HHPBVN ngày 13.4.2020, sau hơn 5 năm triển khai thực hiện Luật số 71/2014/QH13 có hiệu lực từ ngày 01.01.2015, đã có một số tác động hạn chế đến sản xuất, kinh doanh, cũng như việc triển khai các dự án đầu tư sản xuất phân bón… Hiệp hội Phân bón Việt Nam đã có Văn bản số 299/HHPBVN ngày 3.3.2020 kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, trước đấy là văn bản gửi Tổ công tác của Thủ tướng, Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ trình Quốc hội để có thể sửa đổi Luật số 71/2014/QH13 đưa mặt hàng phân bón vào đối tượng chịu thuế với mức thuế suất 0% hoặc 5%.
Cũng vấn đề này tại Văn bản số 2593/BCT-HC gửi Bộ Tài chính ngày 13.4.2020, căn cứ vào quy định tại Khoản 1, Điều 3, Luật số 71/2014/QH13, phân bón; máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp… là mặt hàng không chịu thuế giá trị gia tăng, có nghĩa là doanh nghiệp sản xuất phân bón không được khấu trừ, hoàn thuế giá trị gia tăng của hàng hoá, dịch vụ mua vào, kể cả thuế giá trị gia tăng của hàng hoá mua vào hoặc nhập khẩu để tạo tài sản cố định dùng cho sản xuất phân bón, toàn bộ chi phí phát sinh được các doanh nghiệp tính vào chi phí sản xuất, làm tăng giá thành sản xuất phân bón. Ước tính, khi thực hiện Luật 71/2014/QH13 (từ 01.01.2015) thì giá thành phân đạm tăng 7,2%-7,6%; phân DAP tăng 7,3%-7,8%, phân supe lân tăng 6,5%-6,8%; phân NPK và hữu cơ tăng từ 5,2%-6,1%.
Theo quan điểm của Bộ Công Thương, việc sửa đổi, điều chỉnh quy định theo hướng đưa phân bón là mặt hàng chịu thuế GTGT để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp là cần thiết, nhất là trong thời điểm doanh nghiệp đang chịu khó khăn kéo dài do tác động của một số chính sách và tác động của dịch Covid-19 thì việc điều chỉnh là phù hợp với ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp Thường trực Chính phủ ngày 27.2.2020 về phòng, chống dịch COVID-19, phù hợp với quy định chung về thuế giá trị gia tăng đối với sản xuất phân bón của nhiều quốc gia trên thế giới.
Bộ Công Thương cũng đề nghị Bộ Tài chính và báo cáo Chính phủ trình Quốc hội để có thể sửa đổi Luật số 71/2014/QH13 theo hướng đưa phân bón vào đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng với thuế suất 0%-5%.
Giúp doanh nghiệp thoát cơn “bĩ cực”, nông dân hưởng lợi
Thời gian ngần đây là thời kỳ khó khăn với ngành phân bón Việt Nam nguyên nhân do thời tiết bất lợi, giá lương thực, thực phẩm giảm, ngược lại, giá nhiều loại vật tư đầu vào, dịch vụ lại tăng, tỷ lệ người nông dân bỏ ruộng tại một số địa phương đã ảnh hưởng đến việc tiêu thụ và phát triển ngành phân bón,… Các nguyên nhân trên đã dẫn đến doanh thu, lợi nhuận, đóng góp cho ngân sách nhà nước, lương của người lao động đều giảm so với các năm trước. Đặc biệt trong đại dịch COVID-19 thì đề xuất trên càng có ý nghĩa quan trọng hỗ trợ cứu giúp doanh nghiệp và nông dân vượt qua thời điểm nguy khốn. Về lâu dài nó tạo ra một cơ chế bình đẳng, hợp lý giúp doanh nghiệp phát triển ổn định, cạnh tranh bình đẳng với phân bón nhập khẩu, từ đó nông dân được hưởng lợi do giá thành hạ.
Rõ ràng, việc tăng chi phí sản xuất sẽ làm giảm sức cạnh tranh với phân bón nhập khẩu, người nông dân sẽ phải mua phân bón với giá cao hơn do phải chịu cộng thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào. Theo số liệu của Tập đoàn Hoá chất Việt Nam, trong 5 năm (từ năm 2015 – 2019) Tập đoàn không được khấu trừ 3.646 tỷ đồng (trong đó: Công ty cổ phần DAP – Vinachem là 527 tỷ; Công ty cổ phần DAP số 2 – Vinachem là 446 tỷ; Công ty CP Phân đạm và Hoá chất Hà Bắc là 612 tỷ; Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình là 579 tỷ; Công ty CP Supe Phốt phát và Hoá chất Lâm Thao là 721 tỷ; Công ty CP phân lân nung chảy Văn Điển là 256 tỷ …).
Như vậy, việc quy định phân bón không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT không những không tạo điều kiện cho người nông dân được hưởng giá phân bón thấp mà vô hình chung đã tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhập khẩu, tăng sức ép đối với các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước, dẫn đến khả năng nhiều doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước phải hoạt động cầm chừng hoặc ngừng sản xuất, đây là thiệt thòi lớn cho ngành công nghiệp trong nước, ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc gia và lãng phí nguồn lực xã hội.
