Chiều 20.7, hai luật sư tham gia bào chữa cho bị cáo Trần Thị Mai Xa - Giám đốc Công ty Masterlife - người bị Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) TP Hà Nội đề nghị mức án 4-5 năm tù về tội "Đưa hối lộ" trong vụ chuyến bay giải cứu.
Ép đưa tiền như một thông lệ
Theo luật sư Hà Văn San, bị cáo Trần Thị Mai Xa đã tiến hành các thủ tục cấp phép nhưng gặp muôn vàn khó khăn. Do lượng người về đông, khách sạn không có nhiều nên doanh nghiệp phải đặt cọc.
Doanh nghiệp của Mai Xa ngay lần đầu tổ chức chuyến bay đã thiệt hại hơn 1,5 tỉ đồng, do không xin được cấp phép tổ chức chuyến bay, phải bán nhà để bù lỗ.
"Nhưng những khó khăn đó chưa là gì với việc nhũng nhiễu, làm tiền của cán bộ cơ quan nhà nước", luật sư nêu và cho hay, khi doanh nghiệp đến làm việc thì họ đùn đẩy cho nhau. Do đó, thân chủ ông phải đưa tiền cho nhiều cán bộ cơ quan nhà nước, đó là một rào cản đáng sợ.
Luật sư lấy ví dụ: Ngày 30.6.2021 khi chỉ còn 2 ngày nữa chuyến bay khởi hành với số lượng hành khách gần 500 người trực chờ ở sân bay, hồ sơ vẫn chưa được Cục Quản lý xuất nhập cảnh chấp thuận.
Do sự thất bại của chuyến bay trước nên thân chủ đã phải đưa tiền. Từ đó, việc đưa tiền để thực hiện các chuyến bay đối với doanh nghiệp của Mai Xa và doanh nghiệp khác đã trở nên "như một thông lệ".
"Các bị cáo nhận hối lộ đã lợi dụng dịch bệnh để ép doanh nghiệp đưa tiền mới cấp phép các chuyến bay", luật sư nói.
Về việc áp dụng thêm tình tiết giảm nhẹ, luật sư đưa ra lí do bị cáo Mai Xa phải đưa tiền là bị ép buộc, nếu không đưa thì sẽ không tổ chức được chuyến bay.
Luật sư bào chữa thứ hai - Nguyễn Thanh Tùng đề nghị xem xét nguyên nhân, bối cảnh phạm tội “hơi khác biệt” của Mai Xa. Sai phạm của bị cáo, việc cấp phép chuyến bay được đặt trong hoàn cảnh lần đầu tiên đất nước vướng vào dịch bệnh diễn biến phức tạp. Bối cảnh đó là nguyên nhân dẫn đến việc thân chủ sau khi đã gửi nhiều văn bản nhưng không được cấp phép nên đã mất hàng tỉ đồng tiền đặt cọc. Do đó, bị cáo đã phải tìm đến Cục lãnh sự, Cục xuất nhập cảnh và phải tự ép mình thực hiện một cơ chế mà bản thân không mong muốn - hối lộ.
"Nếu đặt vào hoàn cảnh của bị cáo thì phần nhiều cũng có thể là nạn nhân như bị cáo", luật sư nói thêm. “Phạm tội vì hoàn cảnh khó khăn mà không phải do mình gây ra thì được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự”.
Theo luật sư, hoàn cảnh phạm tội không phải do các bị cáo gây ra nhưng lại là nguyên nhân chính dẫn đến việc họ phạm tội.
"Nếu không có việc đưa tiền không tự nguyện thì đã không có hành vi đưa - nhận hối lộ", luật sư nêu quan điểm. Ông đề nghị xem xét lại hành vi phạm tội của Mai Xa để tiếp tục giảm nhẹ hơn nữa trách nhiệm hình sự đối với bị cáo này.
Như "chim sợ cành cong"
Trong phần tự bào chữa, bị cáo Trần Thị Mai Xa xin bổ sung, giai đoạn đầu tiên, bị cáo xin cấp phép chuyến bay vào tháng 6.2021, cũng là lần đầu tiên bị cáo có hành vi vi phạm, xuất phát từ nguyên nhân cụ thể.
Nguyên nhân đó là từ một văn bản từ chối của Cục Quản lý Xuất nhập cảnh, dù 3 bộ đã đồng ý. "Bị cáo rất sốt ruột vì tháng 4.2021, trong chuyến bay đầu tiên đã bị mất tiền vì không được cấp phép", Mai Xa trình bày.
Đến thời điểm (tháng 6.2021), trước chuyến bay 2 ngày mà lại xảy ra việc đó. Bị cáo gọi cho Phòng Bảo hộ công dân, Cục Lãnh sự thì họ nói có chút vướng mắc bên Bộ Công an.
Bị cáo cho hay, thấy thực sự run như "chim ngã gặp cành cong" nên rất sợ gặp phải tình trạng trên một lần nữa. Bị cáo không còn nhà để bán nữa.
Bị cáo đã lên Cục Quản lý Cục Xuất nhập cảnh gặp Vũ Sỹ Cường và bị cáo này nói với Mai Xa: "Sếp không biết doanh nghiệp là ai, nên sếp đã từ chối văn bản".
Bị cáo Cường nói, nếu muốn giải quyết nhanh, Mai Xa phải làm theo "cơ chế cảm ơn đi, nếu không kịp sẽ khó lắm". Lúc đó, bị cáo là người phụ thuộc để xin cấp phép. Bị cáo buộc phải tìm mọi cách đi xoay tiền để được ý kiến đồng thuận.
Bị cáo ấm ức vì cho rằng, việc đồng thuận là trách nhiệm của bộ ngành, đáng lẽ Cục Lãnh sự phải đứng ra giải quyết, mà lại để cho bị cáo rơi vào hoàn cảnh đó.
"Bị cáo giận Cục Lãnh sự lắm", Mai Xa nói và cho rằng, từ sự khó khăn đó đã dẫn tới việc sai phạm hàng loạt của bị cáo đưa tiền cho cán bộ một cách vô thức.
"Lần đầu đã bị ép phải đưa rồi, lần sau cứ thế phải đưa thôi, như một cái thông lệ", Mai Xa trình bày tiếp. Đứng tại đây, bị cáo muốn nói ra những điều mình nặng lòng, để thấy nhẹ nhàng hơn.
Bị cáo cho biết, có một chuyến bay 240 chỗ, trong đó có khoảng 10 hũ tro cốt của những người tử vong do tai nạn, dịch bệnh.
"Mới chỉ 10 hũ thôi, nếu nhiều hơn thì có cấp thiết như anh Cường nói hay không. Bị cáo đã làm những việc thực ý nghĩa nhưng bị làm khó khăn như vậy", Mai Xa xúc động nói.
Bị cáo cho hay, các bị cáo nhận hối lộ có nhận ra những lỗi lầm của mình nhưng trong lòng bị cáo vẫn rất trách. Bây giờ tại tòa, bị cáo chỉ mong rằng nhận được sự đồng cảm của Hội đồng xét xử (HĐXX) đối với khối doanh nghiệp của mình.
“Có cần thiết phải cách ly bị cáo, cách ly những doanh nghiệp khác hay không? Mong HĐXX là người đem lại công bằng, đồng cảm với doanh nghiệp", Mai Xa kết thúc phần tự bào chữa.
