Bản án đối với kẻ cầm đầu và những người giúp sức
Công ty VN Pharma được thành lập từ tháng 10.2011. Từ năm 2012, Nguyễn Minh Hùng (41 tuổi, nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc VN Pharma) nhận thấy thị trường có nhu cầu về thuốc chữa trị ung thư nên bàn với Võ Mạnh Cường (41 tuổi, nguyên Giám đốc Công ty TNHH TM Hàng hải Quốc tế H&C) nhập khẩu thuốc H-Capita 500mg, nhãn mác Công ty Helix Canada, chữa ung thư vú, ung thư đại tràng.
Sau đó, công ty VN Pharma bị cơ quan điều tra xác định đã làm giả hồ sơ nhập khẩu 9.300 hộp thuốc H-Capita 500 mg chữa ung thư từ nhà sản xuất Helix Pharmaceuticals Inc., Canada. Kết luận giám định của Bộ Y tế thể hiện lô thuốc H-Capita 500mg chứa 97% hoạt chất capecitabine là thuốc không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người. Đáng chú ý, lô thuốc này được Cục Quản lý Dược cấp phép nhập khẩu cuối tháng 12.2013.
Vụ án đã được xét xử sơ thẩm hồi tháng 8.2017, TAND TPHCM tuyên phạt Hùng, Cường mức án 12 năm tù về tội Buôn lậu; 7 bị cáo khác nhận từ 2 năm tù (cho hưởng án treo) tới 5 năm tù về tội Buôn lậu hoặc Làm giả con dấu tài liệu của cơ quan tổ chức.
Các bị cáo kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và kêu oan. Còn VKS kháng nghị hủy án điều tra xét xử lại.
Đến tháng 5.2019, Cơ quan An ninh điều tra (Bộ Công an) đã hoàn tất điều tra bổ sung và đề nghị VKSND Tối cao truy tố 12 bị can trong vụ án buôn bán thuốc ung thư giả xảy ra tại Công ty cổ phần VN Pharma. 12 người đều bị đề nghị truy tố về tội Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, theo khoản 2 điều 157 Bộ luật Hình sự 1999.
Tháng 5.2020, TAND cấp cao tại TP.HCM xử phúc thẩm lần 2 vụ án “buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh”, là 9.300 hộp thuốc đặc trị ung thư H-Capita, xảy ra tại Công ty VN Pharma. Theo đó, cấp phúc thẩm y án 20 năm tù đối với bị cáo Võ Mạnh Cường (41 tuổi, nguyên Giám đốc Công ty TNHH thương mại hàng hải quốc tế H&C); 17 năm tù đối với Nguyễn Minh Hùng (41 tuổi, nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc VN Pharma); Nguyễn Trí Nhật và Ngô Anh Quốc (cùng nguyên Phó tổng giám đốc VN Pharma) lần lượt 12 và 11 năm tù; 8 đồng phạm còn lại từ 3 năm tù treo đến 7 năm tù.
HĐXX xác định, trong vụ án này, Hùng là người cầm đầu, bất chấp hậu quả, thực hiện việc đấu thầu đưa thuốc vào bệnh viện. Cường chỉ đạo nhân viên cấp dưới cung cấp giấy tờ giả cho VN Pharma thông đồng với Hùng làm hồ sơ nhập khẩu thuốc không rõ nguồn gốc về để hưởng lợi. Các bị cáo còn lại có vai trò giúp sức tích cực cho Hùng và Cường. Hành vi của các bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, gây ảnh hưởng đến niềm tin của người dân vào sự quản lý Nhà nước trong lĩnh vực y tế nên cần phải xử lý nghiêm.
Khởi tố nguyên cán bộ, lãnh đạo Cục Quản lý Dược
Liên quan vụ án này, ngày 18.9.2019, Cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự: Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Cục Quản lý dược - Bộ Y tế và các cơ quan, đơn vị có liên quan.
Sau đó, Cơ quan An ninh điều tra cũng đã khởi tố ông Nguyễn Việt Hùng (nguyên Cục phó Quản lý Dược, Bộ Y tế), Phạm Hồng Châu (nguyên Trưởng phòng Đăng ký thuốc thuộc Cục Quản lý Dược) và Lê Đình Thanh (cựu cán bộ hải quan TPHCM) về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, bà Nguyễn Thị Thu Thủy (cựu Phó phòng của Cục Quản lý Dược) về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Cơ quan điều tra xác định, bà Thủy đã lợi dụng quyền hạn được giao là chuyên gia thẩm định tiểu ban pháp chế để tự ý thẩm định hồ sơ 2 loại thuốc. Bà này còn tự ý tẩy xoá, thay đổi kết quả đánh giá đề xuất mà không trao đổi với chuyên gia, không báo cáo lãnh đạo tạo điều kiện để 2 loại thuốc giả của Health được cấp số đăng ký không đúng quy định.
Còn ông Nguyễn Việt Hùng với chức vụ, quyền hạn là Cục phó Quản lý Dược và nhiều cấp dưới đã thiếu trách nhiệm, không kiểm tra kỹ biên bản thẩm định, đồng ý đưa 2 loại thuốc trên ra hội đồng xét duyệt và được cấp số đăng ký không đảm bảo quy định. Từ đó VN Pharma đã sử dụng số đăng ký này nhập khẩu thuốc giả nguồn gốc, xuất xứ vào Việt Nam.
Và mới đây nhất, ngày 3.11.2021, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố bị can đối với Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại Điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Theo đó, năm 2013, ông Trương Quốc Cường với tư cách Cục trưởng Cục Quản lý Dược đã ký công văn cho VN Pharma nhập khẩu 200.000 hộp thuốc H-Capita 500mg Caplet. Lô thuốc trị ung thư này đã được xác định là giả nguồn gốc xuất xứ, không được dùng chữa bệnh cho người.
Theo cơ quan điều tra, ông Cường trình bày, thông tin và tài liệu năm 2014 Cục Quản lý Dược nhận được chưa đủ cơ sở để dừng lưu hành các thuốc mang nhãn mác Health 2000, chưa đủ cơ sở để nghi ngờ về nguồn gốc thuốc.
Khi đó với cương vị Cục trưởng Quản lý Dược, ông đã chỉ đạo nhà chức trách liên hệ và đề nghị phía Canada trả lời chính thức bằng văn bản để có căn cứ xử lý theo quy định. Tuy nhiên, phía Canada không có văn bản trả lời, ông đã chỉ đạo chuyển thông tin liên quan, đề nghị Bộ Công an phối hợp xác minh. Ngoài ra, Cục Quản lý Dược cũng có văn bản đề nghị hải quan tạm dừng nhập khẩu đối với loại thuốc mang nhãn mác Health 2000.
