Chiều 18.5, phiên toà sơ thẩm xét xử cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên, cựu Tổng Giám đốc Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam - VEAM Trần Ngọc Hà cùng 16 trong vụ án gây thiệt hại hơn 300 tỉ đồng chuyển sang phần xét hỏi.
Theo cáo buộc, từ năm 2011-2013, Vũ Từ Công - Kế toán trưởng VEAM đã tham mưu để ông Lâm Chí Quang - Tổng Giám đốc VEAM ký 4 chứng thư bảo lãnh thanh toán cho Vetranco (công ty trực thuộc VEAM) vay 193 tỉ đồng tại 3 ngân hàng.
Đến hạn thanh toán, Vetranco không trả được nợ nên VEAM bị các nhà băng cưỡng thu tiền. Việc này khiến VEAM thiệt hại gần 76 tỉ.
Thời điểm trên, ông Hà giữ chức Chủ tịch HĐTV VEAM nên bị buộc phải biết việc bảo lãnh thanh toán cho Vetranco của cấp dưới là vi phạm quy định.
Song, ông Hà vẫn tạo điều kiện cho ông Quang và Vũ Từ Công thực hiện việc bảo lãnh, cho vay trái quy định.
Hành vi đó của ông Hà và dàn cựu lãnh đạo VEAM đã "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí".
Tại toà, ông Hà phủ nhận toàn bộ cáo buộc trên và cho rằng bị cáo đã làm tròn trách nhiệm của một Chủ tịch HĐTV VEAM.
Ông Hà trình bày VEAM cổ phần hóa từ năm 2017 và Nhà nước nắm giữ 88,47% phần vốn do Bộ Công thương làm đại diện. Doanh nghiệp này có 2 hoạt động chính là đầu tư và sản xuất kinh doanh.
Trong đó, Chủ tịch HĐTV quản lý các hoạt động đầu tư; còn tổng giám đốc chịu trách nhiệm đối với việc bảo lãnh cho vay như trên mà không cần báo cáo HĐTV.
Theo bị cáo, khi HĐTV biết hoạt động bảo lãnh trái quy định của ông Quang và cấp dưới vào ngày 11.9.2013, ông đã yêu cầu ngăn chặn ngay những phát sinh do việc bảo lãnh vay gây ra.
Từ đó, ông Hà cho rằng cáo trạng quy kết bị cáo buộc phải biết những sai phạm vốn thuộc thẩm quyền của tổng giám đốc là không phù hợp.
“Bảo lãnh cho vay gần 193 tỉ đồng kéo dài gần 2 năm, vì sao bị cáo không biết?”, chủ toạ Trần Nam Hà hỏi. Cựu Chủ tịch VEAM trần tình, bị cáo thường xuyên rà soát các hoạt động của doanh nghiệp nhưng trên cơ sở thông tin từ báo cáo của ban điều hành. Trong đó, nghiệp vụ cho vay rất đặc biệt nên không thể hiện trên sổ sách.
Tiếp đó, bị cáo Hà phủ nhận các cáo buộc và chỉ nhận trách nhiệm về hành chính. Bị cáo cho hay, HĐTV có trách nhiệm với kế hoạch tổng thể, lên kế hoạch, bảo toàn và phát triển vốn. "Từng sự việc, lĩnh vực, có nơi lãi, nơi lỗ, ở cấp nào làm thì phải chịu trách nhiệm”, bị cáo khai.
Trước tòa, bị cáo Hà cũng phủ nhận cáo buộc về đầu tư sản xuất 2 sản phẩm là máy kéo bốn bánh hạng trung và xe ôtô tay lái bên phải không đúng quy định, gây thiệt hại cho Nhà nước 66 tỉ đồng.
Bị cáo khẳng định đã thực hiện đúng và không có sai phạm. Theo bị cáo, hằng năm, HĐTV ban hành kế hoạch sản xuất kinh doanh, doanh thu, xuất khẩu sản phẩm và thể hiện ở các con số. Tổng giám đốc phải chủ động thực hiện.
Trong 30 năm hoạt động, HĐTV chưa ban hành nghị quyết nào quyết định phải sản xuất sản phẩm cụ thể nào. Hằng năm, tổng công ty phát triển hàng trăm sản phẩm mới dạng linh kiện, hàng chục sản phẩm mới dạng sản phẩm.
"Chính vì không thuộc thẩm quyền thành viên nên cáo buộc mang tính áp đặt”, bị cáo Hà nói về dự án đầu tư xe ôtô tay lái bên phải.
Trong khi đó, theo cáo buộc, năm 2016, Dự án “Đầu tư sản xuất máy kéo bốn bánh hạng trung” của VEAM đang ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư và chưa được Bộ Công thương xem xét, quyết định đầu tư.
Bị cáo Trần Ngọc Hà với chức danh Tổng giám đốc VEAM vẫn thực hiện việc ký kết Hợp đồng cung cấp Li-xăng với Công ty ISEKI (Nhật Bản) và thanh toán 2 đợt, số tiền 2,5 triệu USD nhưng sau đó không có căn cứ thu hồi, gây thiệt hại cho VEAM số tiền hơn 56 tỉ đồng.
Năm 2015, Trần Ngọc Hà với chức danh Tổng giám đốc VEAM đã tự ý quyết định hợp tác với Công ty T-King (Trung Quốc) thực hiện kế hoạch đầu tư phát triển sản phẩm xe ôtô tay lái bên phải để xuất khẩu sang Srilanka.
Theo cáo buộc, kế hoạch này không có Nghị quyết của HĐTV VEAM, không nằm trong Kế hoạch sản xuất kinh doanh đã được phê duyệt của VEAM.
Bị cáo Trần Ngọc Hà đã quyết định việc chuyển tạm ứng cho Công ty T-King tổng số tiền 400.000 USD để công ty này nghiên cứu, phát triển các bộ linh kiện xe ôtô tay lái bên phải.
Do kế hoạch nêu trên không thực hiện được và không thu hồi được khoản đã tạm ứng nên VEAM bị thiệt hại số tiền gần 10 tỉ đồng.
Ngày mai toà tiếp tục làm việc.
