Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an vừa hoàn tất kết luận đề nghị truy tố ông Đinh La Thăng (nguyên Chủ tịch Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN) cùng 9 bị can về tội Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng, theo khoản 3, Điều 224 Bộ Luật hình sự, liên quan đến Dự án Ethanol Phú Thọ.
Sai phạm của ông Đinh La Thăng và đồng phạm
Ngày 20.11.2007, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định, phê duyệt Đề án phát triển nhiên liệu sinh học năm 2015, tầm nhìn 2025, giao Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, địa phương và các cá nhân, tổ chức liên quan thực hiện. Các doanh nghiệp, tổ chức cá nhân có nhu cầu tham gia đăng ký với Bộ Công Thương.
Ngày 26.2.2008, PVN có công văn gửi Bộ Công Thương báo cáo về 3 dự án nhiên liệu sinh học ở ba miền Bắc, Trung, Nam. Đề án Đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu ở phía Bắc do ông Đinh La Thăng làm Trưởng ban.
Ngày 29.10.2007, ông Đinh La Thăng ký Nghị quyết chấp thuận chủ trương đầu tư, thành lập công ty cổ phần làm chủ đầu tư dự án trước tháng 2.2008. Ngày 28.12.2007, Công ty CP hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí - PVB được thành lập để làm chủ đầu tư dự án. Tổng mức đầu tư dự án là hơn 1.300 tỉ đồng, nguồn vốn sáng lập, vay…
Do Tổng Công ty CP Xây lắp dầu khí Việt Nam - PVC không đủ năng lực, nên đã thành lập Liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T tham dự gói thầu TK05 “Chìa khóa trao tay”. Theo cáo buộc, có 6 nhà thầu tham dự, đều chưa đạt 100% tiêu chí về năng lực, kinh nghiệm, trong đó có liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T.
Tuy vậy, ông Đinh La Thăng đã kết luận tại cuộc họp ngày 20.2.2009 của PVN: Chỉ định thầu một số dự án cho PVC, trong đó có Dự án Ethanol Phú Thọ.
Chỉ định liên danh thầu không đủ năng lực
Thực hiện chỉ đạo của PVN, PVB không tổ chức đấu thầu theo kế hoạch mà chuyển sang lập hồ sơ yêu cầu để phát hành cho liên danh nhà thầu PVC/Alfa Laval/Delta-T theo quy trình chỉ định thầu.
Để chỉ định thầu được cho liên doanh PVC/Alfa Laval/Delta-T, Vũ Thanh Hà (Chủ tịch HĐQT PVB) đã có định hướng, chỉ đạo cấp dưới bỏ đi tiêu chí đánh giá về năng lực, kinh nghiệm.
Tại cuộc họp ngày 7.5.2009 của Ban chỉ đạo triển khai các Dự án nhiên liệu sinh học, Vũ Thanh Hà báo cáo kết quả đánh giá hồ sơ đề xuất không đáp ứng được về năng lực, kinh nghiệm. Tuy nhiên, Đinh La Thăng vẫn kết luận cuộc họp và chỉ đạo: Tiến độ hoàn thành EPC 18 tháng, giao chủ đầu tư đàm phán với các đối tác nước ngoài để thực hiện phần thiết kế chi tiết, mua sắm thiết bị và phần xây lắp…
Sau đó, PVB, PVC đàm phán với PVC/Alfa Laval/Delta-T về giá hợp đồng, song không thống nhất được giá trọn gói là hơn 59 triệu USD và đã báo cáo lại lãnh đạo PVN quyết định. Ông Đinh La Thăng đã chỉ đạo, nếu PVC không đồng ý ký hợp đồng trọn gói này thì để PVB đàm phán với nhà thầu khác.
Ngày 26.5.2009, PVB gửi công văn đến PVN báo cáo đề nghị PVC thực hiện gói thầu với giá trọn gói như trên, đồng thời đảm bảo đúng tiến độ, cam kết nhà máy hoạt động theo đúng thông số trong hồ sơ.
Biết PVC/Alfa Laval/Delta-T không đủ năng lực, kinh nghiệm với gói thầu TK05, Vũ Thanh Hà đã chỉ đạo cấp dưới soạn thảo tờ trình không số ngày 27.5.2009, đề nghị TGĐ PVB phê duyệt kết quả đấu thầu. Tuy chưa xin ý kiến Đại hội cổ đông, song với vị trí của mình, Vũ Thanh Hà tự ký Quyết định chỉ định thầu cho PVC/Alfa Laval/Delta-T.
Ngày 10.6.2009, Vũ Thanh Hà đã ký Thỏa thuận hợp đồng EPC về việc thiết kế, mua sắm, cung ứng vật tư thiết bị, thi công xây dựng công trình nhà máy Ethanol nhiên liệu sinh học khu vực phía Bắc với Phạm Xuân Diệu (TGĐ PVC), Nish Patel (TGĐ Alfa Laval), giá trọn gói hơn 59 triệu USD.
Ngày 16.6.2009, Đinh La Thăng ký Nghị quyết đồng ý về chủ trương giao PVC thực hiện gói thầu Ethanol Phú Thọ theo hình thức chỉ định thầu.
Kết luận xác định, việc chỉ có 2 trong số 3 thành viên của nhà thầu liên danh này thực hiện ký kết hợp đồng với chủ đầu tư là vi phạm quy định tại khoản 2, Điều 46 Luật Đấu thầu.
Thực tế, do không đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện gói thầu TK05, nên liên danh nhà thầu PVC/Alfa Laval/Delta-T đã bị chậm tiến độ và đến ngày 27.3.2013, Dự án Ethanol Phú Thọ bị dừng thi công.
Từ ngày triển khai dự án (21.9.2009) đến ngày khởi tố vụ án (11.6.2018), PVB đã thanh toán cho PVC hơn 610 tỉ đồng, thanh toán cho Alfa Laval hơn 236 tỉ đồng. Sau khi PVC đơn phương dừng thi công dự án, chưa có hạng mục nào hoàn thành bàn giao.
Tính đến ngày khởi tố vụ án, chủ đầu tư đã sử dụng gần 1.500 tỉ đồng để thực hiện dự án Ethanol và các dự án thành phần. PVB đã vay của SeAbank và PVFC (nay này PVCombank) hơn 754 tỉ đồng. Thiệt hại tại dự án Ethanol Phú Thọ là hơn 543 tỉ đồng.
Trong vụ án, bị can Đinh La Thăng là người chỉ đạo quyết liệt và ra quyết định giao cho liên danh nhà thầu PVC/Alfa Laval/Delta-T thực hiện gói thầu TK05 theo hình thức chỉ định thầu.
