Thực trạng đốt rơm rạ tại Hà Nội
Theo kết quả từ nghiên cứu Kiểm kê phát thải do hoạt động đốt rơm rạ ngoài đồng ruộng của nhóm nghiên cứu thuộc trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) mới đây cho thấy, trong vụ Đông Xuân năm 2020, tổng diện tích canh tác lúa trên địa bàn thành phố Hà Nội là 67.493 ha, chiếm khoảng 20% diện tích canh tác lúa (được phân bố ở 22/30 quận, huyện, thị xã của Hà Nội).
Cũng theo kết quả nghiên cứu, các chất ô nhiễm từ hoạt động đốt rơm rạ có thể lan truyền trong không khí, ảnh hưởng đến cả những người không sống gần nơi đốt rơm rạ. Sử dụng các số liệu về phát thải như trên, kết hợp cùng các dữ liệu về khí tượng (nhiệt độ, lượng mây, hướng gió, tốc độ gió), nhóm nghiên cứu thuộc trường Đại học Khoa học Tự nhiên đã đưa ra bản đồ độ lan truyền ô nhiễm bụi mịn PM2.5 từ đốt rơm rạ tại Hà Nội.
Theo đó, vùng ô nhiễm chính nằm ở phía Nam Hà Nội, cụ thể là thị trấn Đại Nghĩa (huyện Mỹ Đức), thị trấn Vân Đình (huyện Ứng Hòa) và xã Kim Bài (huyện Thanh Oai).
Những giải pháp mà Hà Nội đang triển khai để xử lý nạn đốt rơm rạ
Hiện nay, thành phố Hà Nội đã ban hành 2 chính sách liên quan đến kiểm soát và quản lý đốt rơm rạ.
Cụ thể, UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Chỉ thị số 19/CT-UBND ngày 25.12.2019 về các biện pháp khắc phục, hạn chế ô nhiễm, cải thiện Chỉ số chất lượng không khí (AQI) trên địa bàn thành phố Hà Nội, trong đó có đề cập đến việc người dân không đốt rác thải tự phát, đốt rơm rạ và phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch vụ mùa.
Tiếp đó là Chỉ thị số 15/CT-UBND ngày 18.09.2020 về việc tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động đốt rơm rạ, các phụ phẩm cây trồng và chất thải khác không đúng quy định nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường thành phố.
Theo Chỉ thị số 15, UBND Thành phố yêu cầu các cấp, ngành, nhân dân Thủ đô chủ động xây dựng kế hoạch, hành động cụ thể, thiết thực phấn đấu đến ngày 01.01.2021 không còn hoạt động đốt rơm rạ, các phụ phẩm cây trồng và chất thải khác không đúng quy định trên địa bàn Thành phố.
Trao đổi với PV báo Lao Động về những giải pháp xử lý vấn nạn đốt rơm rạ thực hiện thời gian vừa qua, bà Lê Thị Bích Thủy – Trưởng phòng Dự án Chi cục bảo vệ môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội (TNMT) cho hay, từ năm 2018 đến nay, Sở TNMT Hà Nội đã triển khai nhiều giải pháp, cụ thể như với quy mô nhỏ áp dụng với các hộ gia đình, cá nhân có thể ủ rơm bằng chế phẩm sinh học, vi sinh (làm phân bón hữu cơ ngay tại đồng ruộng hoặc hỗ trợ các cây trồng khác); trồng nấm; tận dụng rơm rạ trong chăn nuôi...
Quy mô lớn áp dụng với các khu vực sử dụng máy móc, công nghệ, như mô hình kết hợp (cuốn rơm - cày vùi gốc rạ - rải phân vi sinh); sử dụng làm nhiên liệu cho sản xuất năng lượng sinh học thay thế…tuy nhiên kinh phí đầu tư khá cao nên bà con nông dân chưa “mặn mà”, thành phố cũng chưa có cơ chế để hỗ trợ thường xuyên.
“Trong Luật Bảo vệ Môi trường chưa có chế tài nào cụ thể quy định cho hành vi đốt rơm rạ, điều này gây khó khăn cho địa phương trong việc tiến hành xử lý hành vi trên”, bà Lê Thị Bích Thủy cho hay.
Cũng theo bà Thủy, hiện Sở TNMT Hà Nội đang đề xuất quy định về nghiêm cấm các hành vi đốt rơm rạ và sử dụng bếp than tổ ong vào một điều Luật đặc thù của Hà Nội. Tuy nhiên sẽ mất khá nhiều thời gian để được phê chuẩn, cho nên trước mắt, Sở TNMT Hà Nội vẫn tiếp tục nâng cao trách nhiệm của địa phương trong việc thực thi Chỉ thị 15, đồng thời tăng cường tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân nhằm chấm dứt nạn đốt rơm rạ nhằm giảm nguy cơ ô nhiễm môi trường, hướng tới mục tiêu 100% rơm rạ không bị đốt bỏ sau mỗi vụ gặt.
