Những ngày gần đây, chất lượng không khí ở Hà Nội đều cho những kết quả trong ngưỡng kém và xấu ở cả "10/10" điểm quan trắc. Chỉ số AQI (chỉ số chất lượng không khí trung bình một ngày) ở Hà Nội duy trì màu cam (tức chất lượng không khí kém).
Hôm 17.9, thông qua các ứng dụng đo thời tiết như Air Visual hay Pam Air, nhiều điểm quan trắc tại Hà Nội có chất lượng không khí AQI ở trên mức 160, chạm mốc 170.
Chỉ số bụi mịn PM2.5 hôm qua tại Hà Nội là 91,8 µg/m3, cao gấp 4 lần quy chuẩn quốc gia (25 µg/m3) và 11 lần trung bình năm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Trước đó, vào tháng 3 giao mùa Hà Nội cũng trải qua những ngày có chất lượng không khí kém tương tự. Ngoài những yếu tố giao thông, xây dựng, hoạt động sản xuất công nghiệp, thì ô nhiễm không khí cũng "theo mùa"?
Liên quan đến vấn đề trên, Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia phân tích, những ngày gần đây ô nhiễm không khí có rất nhiều nguyên nhân, quan trọng nhất là nguồn gây ô nhiễm. Môi trường cũng có tác động bao gồm nhiều yếu tố như gió, độ ẩm cuối cùng mới là nhiệt độ.
"Ô nhiễm không khí những ngày qua có thể một phần do nghịch nhiệt. Hiện tượng này xảy ra khi càng lên cao, nhiệt độ không khí càng cao (ngược với quy luật thông thường là càng lên cao, nhiệt độ càng thấp). Lớp nghịch nhiệt này giống như một cái mũ, ngăn chất ô nhiễm phát tán lên cao.
Nếu phân bố nhiệt thông thường thì dễ dàng làm không khí ở mặt đất lên cao mang theo các chất ô nhiễm, phân tử khí. Cùng một lượng chất ô nhiễm sẽ được trải đều trên một lớp không khí dầy thì nồng độ ô nhiễm giảm đi. Thế nhưng khi xảy ra hiện tượng nghịch nhiệt vào mùa này, cùng một lượng chất ô nhiễm đó chỉ nén lại làm nồng độ ô nhiễm đậm đặc hơn" - Tiến sĩ Lâm kiến giải.
Theo Phó giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, ở Việt Nam, hiện tượng này xảy ra ở một số thời điểm trong năm. Lớp nghịch nhiệt thông thường xuất hiện vào mùa thu khi bắt đầu có các đợt không khí lạnh từ phía Bắc tràn xuống. Không khí lạnh chỉ là lớp mỏng nên nó chỉ làm lạnh nhiệt độ ở tầng thấp. Do nhiệt độ tầng thấp lạnh đi nên sẽ mát hơn nhiệt độ trên cao sinh ra nghịch nhiệt.
"Hai giai đoạn thường xảy ra nghịch nhiệt nhất là trước mùa đông và vào mùa xuân" - Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm nhận định.
Nắm bắt chỉ số để chủ động bảo vệ sức khoẻ
Theo Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, chất lượng không khí kém sẽ gây nguy hại cho sức khoẻ, đặc biệt là nhóm người nhạy cảm như trẻ em, người già.
Vì thế, mọi người cần chủ động bảo vệ sức khoẻ. Thứ nhất, nên thường xuyên theo dõi chỉ số chất lượng không khí theo địa chỉ portal.hanoi.gov.vn/quantrac_khongkhi1 trên cổng thông tin của UBND TP. Hà Nội.
Thứ hai, lúc chỉ số lên quá cao (trên 200) thì hạn chế tối đa đi ra ngoài, hoạt động thể thao ngoài trời. Những người già và trẻ nhỏ đóng cửa lại và dùng máy lọc không khí. Nếu ra ngoài, khuyến cáo nên đeo loại khẩu trang có chức năng lọc khí.
